موارد و مقدار مصرف:
الف) حالات اضطرابی.
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار 2-1 میلی گرم دو بار در روز مصرف میشود. دوز دارو تا 6 میلی گرم در روز، در صورت لزوم قابل افزایش است.
ب) اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سایکوتیک.
بزرگسالان: برای بیماران سرپایی، از راه خوراکی، مقدار 2-1 میلی گرم دو بار در روز مصرف میشود، و برحسب نیاز به این مقدار اضافه میگردد. برای بیماران بستری، از راه خوراکی، مقدار 5-2 میلی گرم دو بار در روز مصرف میشود و ممکن است به تدریج تا mg/day 40 افزایش یابد. از راه عضلانی مقدار 2-1 میلی گرم هر 6-4 ساعت، برحسب نیاز، تزریق میشود.
کودکان 12-6 ساله (بستری یا تحت مراقبت دقیق): از راه خوراکی ، مقدار یک میلی گرم 2-1 بار در روز مصرف میشود و ممکن است به تدریج تا mg/day 15 افزایش یابد. یا 1 میلی گرم عضلانی، یک یا دو بار در روز مصرف میشود.
مکانیسم اثر:
اثر ضد سایکوز: به نظر میرسد این دارو از طریق انسداد پس سیناپسی گیرندههای دوپامینی در CNS اثرات ناشی از تحریک دوپامین را مهار میکند. اثرات ضد استفراغ دارو ناشی از انسداد گیرنده دوپامینی در منطقه ماشهای گیرنده شیمیایی بصل النخاع ( CTZ) است. تری فلوئوپرازین اثرات مرکزی و محیطی بسیاری دارد. این دارو موجب انسداد گیرندههای آلفا شده و فعالیت ناشی از هیستامین و سروتونین را خنثی میسازد. شایع ترین عوارض جانبی این دارو تظاهرات اکستراپیرامیدال است. فعالیت تسکین بخشی و ضد موسکارینی این دارو کمتر از فنوتیازینهای آلیفاتیک و پیپریدین است.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان با داروهای مقلد سمپاتیک، از جمله اپینفرین، فنیل افرین، فنیل پروپانول آمین و افدرین، و داروهای کاهنده اشتها ممکن است اثرات تحریک کننده و تنگ کننده عروق این داروها را کاهش دهد. مصرف اپی نفرین به عنوان یک داروی تنگ کننده عروق در بیمارانی که تری فلوئوپرازین مصرف میکنند ، ممکن است موجب معکوس شدن اثر اپی نفرین یا کاهش بیشتر فشار خون شود.
تری فلوئوپرازین ممکن است پاسخ فشار خون را به داروهای کاهنده فشار خون که از طریق مرکزی عمل میکنند (مانند گوانتیدین، کلونیدین، متیل دوپا، و رزرپین) مهار سازد.
داروهای مسدود کننده بتا ممکن است با مهار متابولیسم تری فلوئوپرازین غلظت پلاسمایی این دارو را افزایش داده و موجب مسمومیت شوند.
مصرف همزمان با پروپیل تیواوراسیل خطر بروز آگرانولوسیتوز را افزایش می دهد.
مصرف همزمان با لیتیم ممکن است موجب مسمومیت شدید نورولوژیک یا یک سندرم شبه آنسفالیت و کاهش پاسخ درمانی به تری فلوئوپرازین شود.
نمکهای آلومینیوم جذب گوارشی تری فلوئوپرازین را افزایش و اثرات درمانی آن را کاهش میدهند. 1 ساعت قبل یا دو ساعت بعد از نمکهای آلومینیوم مصرف شود.
باربیتوراتها و لیتیم میتوانند اثر فنوتیازین را کم کنند.
استفاده تو ام با تضعیف کنندههای سیستم اعصاب مرکزی، باعث افزایش تضعیف CNS میشود. از استفاده تو ام بپرهیزید.
کافئین اثرات دارو را کم میکند. تنظیم دوز لازم میباشد.
استفاده تو ام با الکل باعث افزایش دپرسیون CNS بویژه مهارتهای سایکوموتور میشود.
سیگار کشیدن اثرات دارو را کم میکند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ریسک ایجاد واکنشهای حساسیت به نور را بیشتر میکند.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی:
تری فلوئوپرازین موجب بروز نتایج مثبت کاذب در آزمونهای تعیین غلظت ادراری پورفیرینها، اوروبیلی نوژن، آمیلاز، و 5ـ هیدروکسی ایندول استیک اسید (5-HIAA) میشود، زیرا متابولیتهای این دارو موجب تیره شدن ادرار میگردد. همچنین، این دارو موجب بروز نتایج مثبت کاذب در آزمونهای ادراری تشخیص بارداری (با استفاده از گونادوتروپین کور یونیک انسانی به عنوان معرف) میشود.
تری فلوئوپرازین نتایج آزمونهای عملکرد کبد، AST و ALT، الکالین فسفاتاز، و بیلی روبین را افزایش و شمارش WBC و گرانولوسیت را کاهش میدهد.
فارماکوکینتیک:
جذب: جذب دارو به طریق مصرف آن بستگی دارد. جذب خوراکی این دارو متغیر و نامنظم و زمان شروع اثر آن 1.4-1 ساعت است. این دارو بعد از تزریق عضلانی به سرعت جذب میشود.
پخش: به طور گسترده در بدن، از جمله شیر، انتشار مییابد. 99-91 درصد به پروتئین پیوند مییابد. غلظت سرمی پایدار آن طی 7-4 روز حاصل میشود.
متابولیسم: به میزان زیادی در کبد متابولیزه میگردد، ولی هیچگونه متابولیت فعالی تشکیل نمی شود.
دفع: بیشترین مقدار دارو از طریق کلیهها در ادرار دفع میشود. مقداری از دارو نیز از طریق مجاری صفراوی در مدفوع دفع میشود.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف: حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به فنوتیازینها و ترکیبات وابسته، دیسکرازیهای خونی و کاهش فعالیت مغز استخوان (عوارض جانبی هماتولوژیک، اختلالات همراه با اغما، صدمات مغزی، ضعف CNS و اثرات جانبی بر روی فشار خون بروز میکند)
موارد احتیاط : بیماری قلبی ، آنسفالیت، آسیب دیدگی سر، بیماری تنفسی، صرع و سایر اختلالات تشنجی، گلوکوم، هیپرپلازی پروستات، احتباس ادرار، بیماری پارکینسون و فئوکروموسیتوم، کمی کلسیم خون، اختلال عملکرد کبد یا کلیه، بیماران ضعیف و سالخورده، قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد.
اشکال دارویی:
Tablet: 1, 2, 5, 10mg
Injection: 1 mg/ml
اطلاعات دیگر:
طبقهبندی فارماکولوژیک: فنوتیازین، مشتق پیپرازین.
طبقهبندی درمانی: ضد سایکوز، ضد استفراغ.
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده C
ملاحظات اختصاصی:
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی فنوتیازین ها، رعایت موارد زیر نیز توصیه میشود:
1ـ در صورت مصرف دارو برای درمان اضطراب، مقدار مصرف نباید از mg/day 6 و مدت درمان نباید از 12 هفته تجاوز کند. با این وجود ، بعضی از پزشکان این دارو را فقط برای درمان سایکوز توصیه میکنند.
2ـ تزریق عضلانی دارو باید به طور عمیق در یک چهارم فوقانی خارجی عضله سرینی انجام شود.
3ـ فشار خون بیمار قبل و بعد از تزریق پیگیری شود.
4ـ تشدید درد آنژین صدری در بیمارانی که تری فلوئوپرازین مصرف میکنند، گزارش شده است. با این وجود، تغییرات EKG با مصرف این دارو در مقایسه با فنوتیازین های دیگر کمتر بروز میکند.
5ـ شکل مایع این دارو ممکن است پس از تماس با پوست موجب بروز بثورات پوستی شود.
6ـ دارو ممکن است رنگ ادرار را به صورتی تا قهوهای و رنگ پوست را به خاکستری تا آبی تغییر دهد.
7ـ مصرف تری فلوئوپرازین میتواند با بروز نشانههای اکستراپیرامیدال و واکنشهای حساسیت به نور همراه باشد. بیمار باید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کند.
8ـ بیمار از نظر بروز حرکات غیرطبیعی بدن باید به طور مرتب (حداقل هر شش ماه یک بار) پیگیری شود.
9ـدوز دارو به آهستگی کاسته شود. پس از قطع ناگهانی درمان طولانی مدت، بیماران ممکن است دچار گاستریت، تهوع، استفراغ، گیجی، ترمور، احساس گرما یا سرما، تعریق، تاکیکاردی، سردرد، بیخوابی، بی اشتهایی، سفتی عضلات، تغییر وضعیت ذهنی-روانی و شواهدی از ناپایداری سیستم خودکار عصبی شوند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
1ـ بروز هر گونه حرکات غیرطبیعی، مانند واکنشهای دپستونیک، آکاتیزی، دیسکینزی تأخیری را به پزشک اطلاع دهد.
2ـ احتمال بروز بسیاری از تداخلهای دارویی وجود دارد. قبل از مصرف هر گونه دارو با پزشک مشورت کنید.
3ـ بسیاری از عوارض جانبی با کاهش مقدار مصرف دارو ممکن است برطرف شوند. در صورت بروز اشکال در دفع ادرار، گلودرد، سرگیجه، یا غش به پزشک اطلاع دهید.
4ـ تا تثبیت اثر دارو از انجام فعالیتهای مخاطره آمیزی که احتیاج به هوشیاری دارند، خودداری کنید. اثرات تسکین بخش دارو معمولاً طی چند هفته برطرف میشود.
5ـ از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید و هنگام بیرون رفتن از داروهای محافظ پوست استفاده کنید تا از بروز واکنشهای حساسیت به نور جلوگیری شود.
6ـ از رفتن به حمامهای بسیار سرد یا بسیار گرم یا قرار گرفتن در معرض درجه حرارت بسیار زیاد یا کم خودداری کنید. دارو ممکن است موجب تغییرات در تنظیم درجه حرارت بدن شود.
7ـ از مصرف فرآوردههای حاوی الکل و داروهای دیگری که ممکن است موجب تسکین بیش از حد شود، خودداری کنید.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده به مقدار کمتر دارو احتیاج دارند. بروز عوارض جانبی، بخصوص دیسکینزی تأخیری و سایر اثرات اکستراپیرامیدال و کمی فشار خون در این بیماران بیشتر است.
مصرف در کودکان: مصرف دارو در کودکان کوچکتر از شش سال توصیه نمی شود.
مصرف در شیردهی: تری فلوئوپرازین ممکن است در شیر ترشح شود. با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: نشانههای اکستراپیرامیدال ، رخوت (به ندرت)، سودوپارکینسونیسم، خواب آلودگی (غالباً)، سندرم بدخیم نورولپتیک، سرگیجه، سردرد، بی خوابی، تشدید نشانههای سایکوتیک، خستگی، دیسکینزی تأخیری.
قلبی ـ عروقی: کمی فشار خون در حالت ایستاده، تاکیکاردی، تغییرات (EKG).
چشم: تاری دید، تغییرات چشمی (تغییر پیگمانتاسیون شبکیه با مصرف طولانی مدت دارو).
دستگاه گوارش: خشکی دهان، یبوست، تهوع.
ادراری ـ تناسلی: احتباس ادرار، بی نظمی قاعدگی.
خون: لکوپنی گذرا، آگرانولوسیتوز.
کبد: یرقان انسدادی.
متابولیک: افزایش وزن.
پوست: واکنشهای آلرژیک، درد در محل تزریق عضلانی، حساسیت به نور، بثورات جلدی، آبسه استریل.
سایر عوارض: ژنیکوماستی، توقف ترشح شیر.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: خواب عمیق و احتمالاً اغما ، کمی فشار خون یا زیادی فشار خون، نشانههای اکستراپیرامیدال، دیستونی، حرکات غیر ارادی و غیر طبیعی عضلات، آشفتگی، حملات تشنجی، آریتمی، تغییرات (EKG)، هیپوترمی یا هیپرترمی، اختلال عملکرد سیستم اعصاب خودکار.
درمان: علامتی و حمایتی بوده و شامل کنترل علائم حیاتی، بازنگهداشتن راه تنفسی، تثبیت درجه حرارت بدن و حفظ تعادل آّب و الکترولیت میشود. از واداشتن بیمار به استفراغ باید خودداری شود؛ دارو رفلکس سرفه را مهار کرده و ممکن است آسپیراسیون بروز کند. شتسشوی معده و سپس ، مصرف ذغال فعال و مسهلهای نمکی از جذب دارو جلوگیری میکند. دیالیز معمولاً بی تأثیر است. در صورت نیاز ، درجه حرارت بدن تنظیم شود. کمی فشار خون را میتوان با تزریق وریدی مایعات درمان کرد.
از تجویز اپی نفرین باید خودداری شود، حملات تشنجی با دیازپام تزریقی یا باربیتوراتها، آریتمی با فنی توئین تزریقی (mg/kg 1 که میزان آن با فشار خون تنظیم می شود)، واکنشهای اکستراپیرامیدال با بنزتروپین mg 2-1 یا دیفن هیدرامین تزریقی mg 50-10 درمان میشود.
