احتمالاً در مورد تغییرات ضربان قلب یا HRV چیزی نشنیده اید اما می دانید حالا پزشکان از این اندکس به عنوان یکی از مهم ترین معیارهای سلامت صحبت می کنند؟ پزشکان می گویند HRV مهم ترین معیار سلامت انسان هاست که چیزی از آن نمی دانند. میزان تغییرات ضربان قلب، به عنوان معیاری برای احتمال ابتلا به بیماری ها و مشکلاتی مثل مشکلات قلبی، افسردگی، اضطراب، دیابت و مشکلات خواب به کار گرفته می شود. مشخص شده که برخی بیماری ها با کاهش دامنه تغییر در ضربان قلب ارتباط دارند و برعکس، کاهش این دامنه می تواند به معنای احتمال بیشتر ابتلا به برخی بیماری ها باشد.
سرعت ضربان قلب مهم است؛ وقتی قلب تان خیلی تند یا کند بزند دچار مشکل می شوید، اما شاید مهم تر از تعداد ضربان های قلب، میزان تغییرات زمان بین هر ضربه است؛ معیاری که می تواند به شما نشان دهد چقدر در معرض بیماری ها هستید.
از لحاظ علمی، HRV به مقدار زمان میان ۲ ضربه قلب و تغییرات احتمالی در این زمان اشاره می کند. برای آنکه بهتر متوجه شوید، می توانید به مثال زیر فکر کنید: هر ضربه قلب (یعنی پمپ شدن خون از قلب به تمام بدن) را مشابه یک نت موسیقی بدانید. اینگونه با ضربان قلب یک آهنگ ساخته می شود اما HRV در کیفیت این آهنگ بسیار نقش دارد، زیرا این اندکس است که سرعت موسیقی، سریع شدن یا کند شدن آن را تعیین می کند. HRV درواقع فاصله بین ۲ ضربان قلب است، برخلاف صداهای قلب نمی توان صدای قلب در این حالت را شنید اما این زمان با واحدی به نام میلی سکند یا هزارم ثانیه اندازه گیری می شود، اگرچه شاید عجیب به نظر برسد اما هرقدر زمان HRV طولانی تر باشد بهتر بوده و نشانگر سلامت است. در واقع می توان اینگونه نتیجه گرفت که تعداد ضربان بالا با فاصله بسیار کم میان ضربان ها بسیار بد است و از آن بدتر این است که قلب نتواند تغییری در ریتم خود رقم بزند. به عبارتی قلب سالم قلبی است که بتواند خیلی سریع سرعت خود را افزایش یا کاهش دهد.
تعداد ضربان بالا با فاصله بسیار کم میان ضربان ها بسیار بد است و از آن بدتر این است که قلب نتواند تغییری در ریتم خود رقم بزند. به عبارتی قلب سالم قلبی است که بتواند خیلی سریع سرعت خود را افزایش یا کاهش دهد.
حالا بهتر است روی مسائل کاربردی که به نفع سلامت شماست تمرکز کنید: خبر خوب این است که کنترل HRV کار نسبتا ساده ای است. وقتی ورزش می کنید عضلات بدن شما آماده تر و هماهنگ تر می شود و اینگونه تحمل بیشتری در مقابل فشارها و فعالیت ها پیدا می کند؛ قلب شما هم همین گونه است، با ورزش کردن با برنامه و هدف دار می توانید به شیوه های مختلف به قلب تان کمک کنید؛ ازجمله اینکه HRV خود را تنظیم کنید.
نفس کشیدنی که عمرتان را زیاد می کند
با کاستن از تعداد تنفس و داشتن تنفس عمیق و طولانی، شما می توانید سیستم عصبی خودکارتان را آرام کنید و HRV خودتان را افزایش دهید. بهترین حالت این است که در هر دقیقه ۷ بار عمیق و طولانی نفس بکشید. شاید در آغاز انجام پشت سر هم تنفس های عمیق و طولانی سخت باشد و شما را خسته کند اما مطمئن باشید آرام آرام به آن عادت خواهید کرد و مشکلی نخواهید داشت.
● در ترافیک نمانید
آلودگی هوا می تواند مشکلات زیادی را برای بدن شما رقم بزند؛ برای همین سعی کنید از ماندن در ترافیک و بودن در مناطق بسیار آلوده فرار کنید. اما اگر مجبور به بودن در این محیط ها هستید با اضافه کردن ماهی های روغنی به بدن تان امگا۳ برسانید، زیرا امگا۳ می تواند تا حدودی تاثیرات مخرب آلودگی هوا روی HRV را بکاهد.
● در ظرف پلاستیکی غذا نخورید
BPA یک ماده شیمیایی است که اغلب در صنایع پلاستیک به کار گرفته می شود. مطالعات نشان داده افرادی که میزان BPA در خون آنها بالاست، میزان HRV کمی دارند؛ برای همین سعی کنید کمتر با پلاستیک ها سر و کار داشته باشید. یکی از راهکارهای مهم در این میان این است که از گرم کردن غذاها در ظروف پلاستیکی یا ریختن غذای داغ در بشقاب ها و ظرف های پلاستیکی خودداری کنید.
● این غذاها فراموش نشود
افزایش میزان ویتامین B12 در بدن شما به معنای افزایش میزان HRV هم هست. در مطالعه ای در آلمان نشان داده شد افرادی که میزان کمی B12 در بدنشان داشتند، از HRV پایینی هم برخوردار بودند، اما تنها ۳ ماه پس از مصرف مکمل های حاوی ویتامین B12 میزان HRV آنها هم افزایش یافت. با خوردن ماهی، لبنیات و آبمیوه های غنی شده با ویتامین B12 و استفاده از غلات و خوراکی هایی مثل جگر می توانید به بدن خودتان B12 برسانید.
برای آنکه متوجه شوید HRV چگونه می تواند کم و زیاد شود، باید ابتدا در مورد سیستم اتونوم یا خودکار عصبی بدن خودتان بدانید.
اعصاب خودکار بدن دوگونه هستند: شاخه پاراسمپاتیک ضربان قلب را کم می کند و شاخه سمپاتیک سرعت ضربان قلب را بالا می برد.
