آفتاب‌سوختگی عبارت است از التهاب پوست پس از مواجهه بیش از حد با آفتاب، لامپ‌های آفتابی یا مواجهه شغلی با نور شدید.
علایم شایع:
قرمزی، تورم، درد و گاهی تاول زدن پوست
تب (گهگاه)
تهوع و استفراغ (در سوختگی‌های شدید)
دلیریوم (در سوختگی‌های شدید و وسیع)
تیره شدن یا ور آمدن پوست پس از بهبودی، بسته به شدت سوختگی
علل:
مواجهه بیش از حد با اشعه فرابنفش. در روزهای ابری، ابرهای نازک جلوی آن را نمی‌گیرند ولی بخار ودود تا حدی جلوی آن را می‌گیرند. مقدار زیادی اشعه فرابنفش به وسیله برف، آب، شن، و پیاده‌روها منعکس می‌شود.
عوامل تشدید کننده بیماری:
عوامل ژنتیک به ویژه پوست روشن، چشمان آبی و موی قرمز یا بور
مواجهه با منابع صنعتی نور مثل قوس جوشکاری
استفاده از داروها از جمله داروهای گوگرددار، تتراسایکلین‌ها، آموکسی‌سیلین یا قرص ضد بارداری خوراکی
پیشگیری:
از ظهر تا 3 بعدازظهر از آفتاب دوری کنید:
برای فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های خارج از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. محصولاتی که قدرت محافظت‌کنندگی آنها 15 یا بیشتر است، محافظت تقریباً کامل ایجاد می‌کنند. کرم‌هایی که قدرت محافظتی کمتری دارند، محافظت نسبی ایجاد می‌کنند و باعث تیره شدن خفیف می‌شوند. برخی از این کرم‌ها در برابر آب و تعریق، مقاوم هستند ولی باید پس از شنا یا مواجهه طولانی مدت دوباره از آنها استفاده کنید. روغن معدنی یا کره کاکائویی، باعث محافظت در برابر آفتاب نمی‌شوند.
برای حداکثر محافظت از یک داروی محافظت کننده فیزیکی مثل پماد اکسید روی استفاده کنید. پس از شنا و در مواجهه‌های متعدد، دوباره از آن استفاده کنید. استفاده از کرم‌های محافظت‌کننده به‌ویژه در نواحی حساس‌تر به سوختگی مثل پوست بینی، گوش‌ها، پشت ساق‌ها و پشت گردن مفید هستند.
اگر بندرت دچار سوختگی می‌شوید، از یک کرم ضد آفتاب استفاده کنید که باعث تیره شدن شود و حداقل محافظت را ایجاد کند.
از لباس‌های به رنگ خنثی مثل خرمایی استفاده کنید. از رنگ‌های روشن و سفید بپرهیزید زیرا آفتاب را روی صورتتان منعکس می‌کنند.
اگر اصرار بر آفتاب گرفتن دارید، مواجهه خود را با آفتاب در روز اول به 10-5 دقیقه در هر طرف بدن محدود کنید. هر روز 5 دقیقه به این زمان اضافه کنید.
عواقب مورد انتظار:
بهبود خود به خود در عرض 3 روز تا 3 هفته بسته به شدت آفتاب سوختگی
عوارض احتمالی:
تغییرات پوستی منجر به سرطان پوست از جمله ملانوم بدخیم و تهدید کننده زندگی
کراتوز ضایعات پوستی پیش بدخیم
چروک شدن زودرس و از دست رفتن خاصیت الاستیکی پوست
دلیریوم موقت در موارد شدیدتر
درمان:
اصول کلی:
برای کاهش گرمی و درد، پارچه نرمی را در آب خنک مرطوب کرده، روی نواحی سوخته قرار دهید.
از کرم سرد یا لوسیون نوزاد استفاده کنید.
برای تاول‌های شدید پوست، از پوشش سبک ژل نفت خام استفاده کنید. این ماده مانع چسبیدن اشیا به تاول‌ها می‌شود.
در یک وان آب سرد که دارای بلغور یا سودای آشپزی باشد، غوطه‌ور شوید. خشکی پوست را آرام نوازش دهید و روی آن محکم نکشید.
داروها:
برای تسکین درد و کاهش تب از داروهای بدون نیاز به نسخه مثل آسپرین یا استامینوفن استفاده کنید. داروهای ضد سوختگی بدون نیاز به نسخه که محتوی بی‌حس کننده‌های موضعی باشند، مثل بنزوکائین یا لیدوکائین، ممکن است مفید باشند ولی در برخی از افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کنند.
مسکن‌ها یا داروهای کورتیزونی به مقدار کم ممکن است تجویز شوند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری:
تا کاهش تب و ناراحتی در هر وضعیتی که راحت هستید، استراحت کنید. خود را با یک «گهواره» تمام قد یا چادر نازک یا مواد دیگر بپوشانید تا پارچه بستر به پوست سوخته شده نخورد.
رژیم غذایی:
رژیم غذایی خاصی ندارد. مصرف مایعات را افزایش دهید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر پس از آفتاب سوختگی موارد زیر پیش بیایند:
ـ تب 3/38 درجه سانتیگراد یا بیشتر
ـ استفراغ یا اسهال
ـ دلیریوم
ـ درد و تبی که بیش از 48 ساعت طول کشیده باشد.
