فکر می کنید چند نفر در سراسر جهان به بیماری دیابت مبتلا هستند؛ صد میلیون نفر؟ ۲۰۰ میلیون یا شاید هم ۳۰۰ میلیون نفر؛ اما نه، تعداد مبتلایان به دیابت بیشتر از اینهاست و آن طور که آمار سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد، هم اکنون بیش از ۳۴۰ میلیون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا هستند. البته خیلی هم عجیب نیست و با وجود این همه رستوران و شیرینی فروشی که تقریبا همیشه هم مشتری دارند و سرشان شلوغ است، چنین اعداد و ارقامی نباید خیلی دور از ذهن باشد.
البته بیماران مبتلا به دیابت باید بدانند به مرور زمان ممکن است با عوارض متعددی در بخش های مختلف بدن مانند کلیه، چشم، دهان و قلب نیز روبه رو شوند و به همین دلیل بموقع باید به فکر پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی باشند. درواقع، دیابت بیماری ای است که اگر بخوبی کنترل نشود، قسمت های زیادی از بدن را درگیر خواهد کرد.
دیابت؛ یک بیماری با عوارض متعدد
ممکن است بعضی از بیماران دیابتی خیلی به فکر حفظ سلامت دهان و دندان هایشان نباشند و اصلا به عوارضی که احتمال دارد در این بخش از بدن ایجاد شود، فکر هم نکنند.
در حالی که دندانپزشکان می گویند دهان یکی از قسمت هایی است که متابولیسم به نسبت بالایی دارد و به همین دلیل بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به سوخت و ساز و خون رسانی فراوانی که در ناحیه دهان وجود دارد، در صورتی که آسیبی در این ناحیه ایجاد شود نیز می تواند عوارض جدی و مهمی به دنبال داشته باشد.
از طرف دیگر، همین خون رسانی موجب می شود قدرت دفاعی دهان هم بیشتر باشد و در نتیجه کمتر در معرض آسیب قرار می گیرد.
در هر دو نوع دیابت و در صورتی که بیماری تحت کنترل نباشد، ممکن است آسیب های بافتی ایجاد شود، می افزاید: عوارض دیابت و بخصوص عوارض دهانی آن برای بیماران مبتلا به دیابت نوع یک از دوازده سالگی به بعد، به مرور زمان بیشتر خواهد شد و بویژه در صورتی که بیماری تحت کنترل نباشد، شاهد بروز عوارضی جدی خواهیم بود.
با وجود این، بیمارانی که دیابت شان کنترل شده است، چندان تفاوتی با افراد دیگر جامعه ندارند و همین موضوع اهمیت کنترل صحیح دیابت را نشان می دهد.
خشک شدن دهان را جدی بگیرید
دیابت یکی از بیماری هایی است که اگر تحت کنترل نباشد، می تواند عوارض متعددی به جای بگذارد و برخی از این عوارض هم داخل دهان بیمار نمایان می شود که به گفته دکتر کمالی، مهم ترین این عوارض خشکی دهان و مخاط است.
خشکی دهان از نظر دندانپزشکان شرایط خوبی را برای فرد ایجاد نمی کند، یادآور می شود: با توجه به نقش حفاظتی بزاق، فردی که دچار خشکی دهان است در معرض بیماری ها و مشکلات متعددی هم قرار دارد.
به عبارت دیگر، در صورتی که بزاق به میزان کافی ترشح نشود، میکروب های غیرفـعال هم آماده فعالیت خواهد شد و در نتیجه شاهد انواع پوسیدگی ها، بروز بیماری های لثه ای و … خواهیم بود.
بنابراین از مهم ترین عوارض دیابت می توان به خشک شدن و ترک خوردن مخاط، شقاق گوشه لب، احساس سوزش در دهان و روی زبان، کاهش میزان بزاق و فعال شدن میکروب های متعدد داخل دهان، بروز بیماری های لثه ای، پوسیدگی و … اشاره کرد
بیماری های لثه ای می تواند موجب بروز برخی مشکلات و عوارض در سلامت عمومی بدن فرد شود، باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
مراقب زنگ خطرها باشید
بعضی ها می گویند دهان آینه بدن است؛ یعنی بیماری های دهان و دندان و شرایط کلی آن از نظر سلامت می تواند نشانگر وضع سلامت عمومی فرد باشد. افراد متخصص با مشاهده دهان و دندان می توانند بعضی از بیماری ها را تشخیص دهند. به عنوان نمونه، زمانی که هیچ جرمی در ناحیه لثه فرد مشاهده نمی شود، ولی لثه بیمار ملتهب و خون چکان است، مشخص می شود مشکلی در سلامت عمومی فرد وجود دارد که البته ارتباطی با رعایت بهداشت دهان و دندان هم ندارد.
بنابراین شاید بتوان گفت این مورد یکی از اولین نشانه هایی است که توجه دندانپزشکان را به خود جلب می کند و آنها را به وجود مشکلی در سلامت عمومی فرد مشکوک می کند.
مسلماً هر وقت مشکلی در لثه، دهان و دندان شخصی مشاهده می شود، رابطه ای مستقیم میان شدت بیماری و شدت عامل ایجادکننده آن وجود دارد. به طوری که اگر کسی بهداشت دهان و دندان را بخوبی رعایت نکند و دهان و لثه ها پر از جرم و باقیمانده های غذا و … باشد، طبیعی است لثه هم دچار عفونت و التهاب شده و شخص مشکلی داشته باشد، اما زمانی که چنین وضعی وجود ندارد، باید به سایر عوامل فکر کرد.
در چنین مواقعی روند درمان هم تغییر می کند. ممکن است در صورتی که بیمار بخواهد اقدامی برای زیبایی دندان ها انجام دهد، مانع او شویم. چراکه ابتدا بیمار باید از نظر وضع سلامت عمومی کنترل شود و زمانی که کاملا تحت کنترل بود، آن وقت است که می توانیم این اقدامات را انجام دهیم. در غیر این صورت، چنین شرایطی می تواند برای بیمار بسیار خطرناک باشد.
بهداشت بهتر؛ عوارض کمتر
دهان، انبار میکروب های بدن به حساب می آید و تعداد زیادی از میکروب ها در این ناحیه وجود دارد. پس ما هم نباید طوری رفتار کنیم که این میکروب ها به سمت بیماری زایی پیش بروند و دردسرساز شوند. خیلی ها هم می گویند افرادی را دیده اند که بهداشت خوبی نداشته ولی هیچ مشکلی هم برایشان پیش نیامده است.
افراد مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. در حقیقت، سیستم دفاعی بدن با عوامل آسیب زا در تعامل است و دفاع و قدرت التیام در برابر عوامل آسیب زای مختلف از بدن محافظت می کند.
زمانی که این تعادل به هم می خورد و فردی دچار دیابت می شود، هرچه بهداشت دهان را بیشتر رعایت کند، اثر عوامل آسیب زا هم کمتر خواهد شد و با این که قدرت دفاعی بدن کم شده، اما می توان آن را تا حدی کنترل کرد، اما شخص دیگری که به فکر کنترل بیماری نباشد یا به آن اهمیت کمی بدهد با توجه به این که قدرت دفاع و التیام بدنش هم در وضع بدی قرار دارد، در صورتی که بهداشت مانند گذشته یا حتی بدتر از آن باشد، بی شک تهاجمی به نسوج مختلف بدنش صورت خواهد گرفت و آسیب هایی جدی در پی خواهد داشت.
وی به کسانی که سیستم ایمنی بدنشان دچار مشکل است، توصیه می کند با رعایت بهداشت، بار میکروبی دهان را کاهش دهند تا با وجود کم شدن قدرت دفاعی بدن هم مشکلی برایشان پیش نیاید.
نخ دندان از مسواک هم مهم تر است
بسیاری از افراد در هر شرایطی که باشند، مسواک زدن را فراموش نمی کنند، اما استفاده از نخ دندان برایشان چندان مفهومی ندارد. در حالی که به گفته دکتر کمالی، دو سوم ضایعات دهانی در ایران ناشی از رعایت نکردن بهداشت در ناحیه میان دندان هاست.
به عبارت دیگر، اغلب پوسیدگی ها و بیماری های لثه ای از بین دندان ها شروع می شود و علت آن هم استفاده نکردن از نخ دندان است.
در کل، هنگامی که شرایط خاصی مانند دیابت، کم خونی، بارداری، تیروئید و چنین مشکلاتی وجود دارد، باید دقت بیشتری به رعایت بهداشت دهان و دندان داشته باشیم. زمانی که کنترل بهداشتی دقیق و مناسب نباشد، به دلیل بروز اختلال در قدرت التیام و دفاع بدن، فرد هم در معرض آسیب هایی جدی قرار خواهد گرفت بنابراین توصیه می شود به صورت دوره ای و با فواصل زمانی کمتر به پزشک مراجعه شود و مسائل بهداشتی مانند مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را هم با دقت بیشتری مورد توجه قرار دهید.
