گاهی بیماران از بیان بیماریهای مقاربتی خویش احساس شرمساری می‌کنند اما این مطلب را باید بدانند که تمامی این بیماریها براحتی قابل پیشگیری است و آموزش در این زمینه اولین قدم در پیشگیری می‌باشد.
سوزاک عبارت است از یک بیماری عفونی در دستگاه تناسلی که از راه آمیزشی منتقل میشود. در مردان، این عفونت در پیشابراه رخ می‌دهد، در زنان، در پیشابراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به بیرون هدایت می‌کند) و نیز دستگاه تولید مثل، و در هر دو جنس ممکن است راست‌روده، گلو، مفاصل، یا چشم‌ها نیز درگیر شوند. این عفونت در تمام سنین رخ دهد (حتی کودکان کم سن و سن سال که مورد تجاوز قرار می‌گیرند). حداکثر شیوع این عفونت بین 20تا30 سالگی است. دوره کمون بیماری (از زمان ورود میکرب تا بروز علایم) 2 تا10 روز است.
همانطور که در بالا ذکر شد این بیماری از طریق تماس جنسی منتقل میشود و عامل آن گنوکوک می‌باشد. در مردان ۷-۲ روز پس از تماس جنسی با فرد آلوده ترشحات چرکی از مجرای ادرار خارج شده و میزان دفع ادرار نیز کاهش و با سوزش می‌باشد. درصد کمی‌از مردان بدون نشانه بالینی هستند
در خانمها پس از آلودگی، التهاب دهانه رحم به وجود آمده که در بیشتر موارد بدون نشانه است ولی در برخی از خانمها پس از نزدیکی ترشحات غیرعادی یا خونریزی وجود دارد.
در بیست درصد از موارد، عفونت در مراحل عادات ماهانه به رحم رسیده و باعث التهاب رحم، لوله های زهدان و برخی نواحی لگن میشود که گاهی چنین حالتی منجر به عقیم شدن و یا حاملگی خارج از رحم میشود.
دختران در سنین قبل از بلوغ ممکن است در اثر تماس جنسی مستقیم با ترشحات بالغین آلوده، دچار التهاب گنوکوکی واژن و رحم شوند. نوزادان و ندرتاً بالغین ممکن است مبتلا به عفونت کنوکوکی ملتحمه چشم شوند که اگر به سرعت و به مقدار کافی درمان نشوند ممکن است منجر به کوری گردد. در صورتیکه آلودگی به صورت سیستمیک در بدن پخش شود منجر به درگیری مفاصل و پوست و گاهی بندرت قلب و پرده های مغزی میشود. در صورتیکه درمان آلودگی و التهاب مفصلی به تأخیر افتد منجر به ضایعات دائمی‌مفصلی میشود.
التهابهای غیرگنوکوکی مجاری ادراری – تناسلی و التهاب چرکی مخاطی رحم که ممکن است با عوامل دیگر غیر از گنوکوک ایجاد شده باشند، در اغلب موارد با عفونت گنوکوکی همراه بوده و تشخیص بالینی سوزاک را دچار اشکال می‌کند.
تشخیص بیماری از طریق آزمایش میکروسکوپی گسترش ترشحات دستگاه تناسلی رنگ آمیزی شده با روش گرم یا کشت این ترشحات در محیطهای اختصاصی کشت صورت می‌گیرد.
حداکثر شیوع این بیماری در طبقات اقتصادی پائین جامعه وجود دارد. در حال حاضر موارد مقاوم به داروهای قدیمی افزایش یافته است و دارو های جدید تنها کاربرد درمانی دارند.
مخزن:
انسان تنها مخزن شناخته شده این عامل عفونی است.
دوره واگیری:
این زمان نزد موارد درمان نشده (در حالیکه با مراجعه سریع و به موقع چند ساعت بعد از شروع درمان مؤثر، واگیری بیماری خاتمه می‌یابد) ممکن است برای ماهها ادامه داشته باشد.
علایم شایع
زنان معمولاً علایم کمی دارند یا اصلاً علامتی ندارند. اما علایم در مردان معمولاً برجسته‌تر هستند.
* سوزش به هنگام ادرار
* ترشحات غلیظ به رنگ سبز ـ زرد از آلت تناسلی مردان یا مجرای
* تب خفیف و یا لرز بدون تب
* گاهی درد به هنگام مقاربت
* درد مفاصل به خصوص در ناحیه مچ دست و مچ پا
* ورم مفاصل به همراه بثورات
* بثورات (نقاط قرمز وصورتی خصوصاً روی کف دست)
* گاهی گلو درد خفیف
علل
عفونت ناشی از باکتری‌های گنوکک که در بافت نرم و مرطوب به خوبی رشد می‌کنند. باکتری‌ها معمولاً از راه آمیزشی انتقال می‌یابند،اما در بعضی از موارد منشأ عفونت مشخص نیست. در صورت مقاربت‌های غیرطبیعی، ممکن است راست‌روده یا دهان نیز دچار عفونت شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر
* داشتن شرکای جنسی متعدد
* خودفروشی
* سوءاستفاده جنسی از کودکان
* عبور نوزاد از کانال زایمانی مادری که دچار عفونت است.
پیشگیری:
اولین اصل مبتنی بر رابطه جنسی سالم می‌باشد . پس بهتر است از بی‌بند و باری جنسی خودداری کنید و به ارتباط با یک نفر اکتفاء کنید.
جهت جلوگیری از ابتلا در اشخاصی که مشکوک به آلودگی به این بیماری می‌باشند حتماً بایستی از کاندوم استفاده شود.
اقدامات دیگری که خاص پیشگیری از ابتلا به سوزاک است مثل پیشگیری داروئی در چشم نوزادان و توجه به تماسهای بیماران مبتلا به سایر بیماریهای عفونی نیز اجرا می‌گردد.
ترشحات بیمار و اشیایی که به آنها آلوده شده اند بایستی گندزدایی شود.
موارد این عفونت باید گزارش شود تا از گسترش آن جلوگیری شود. این عفونت گاهی همزمان با سیفلیس و عفونت کلامیدیایی رخ می‌دهد. توجه داشته باشید که همکاری مناسب اهمیت زیادی دارد و مطمئن باشید که هویت شما نزد پزشک شما محرمانه خواهد ماند.
عواقب مورد انتظار
با درمان معمولاً در 1-2 هفته خوب میشود.
عوارض احتمالی
* عفونت گنوککی چشم. این عفونت می‌تواند باعث نابینایی در کودکان شود.
* مسمومیت خون (سپتی سمی گنوککی)
* آرتریت عفونی (عفونت مفصل)
* بیماری التهابی لگن (منظور عفونت احشای تناسلی در زنان)
* آندوکاردیت
* در صورت عدم درمان، گاهی در مردان ناتوانی جنسی رخ می‌دهد.
* ناباروری در زنان
