موارد و مقدار مصرف:
الف) اندازه‌گیری میزان خطای انکساری با فلج شدن جسم مژگانی.
بزرگسالان و کودکان: 2-1 قطره از محلول هر 10-5 دقیقه به داخل چشم چکانده می‌شود.
ب) التهاب مجموعه عنبیه، جسم مژگانی و مشیمیه (Uveitis).
بزرگسالان و کودکان: 2-1 قطره از محلول هر 4-3 ساعت به داخل چشم چکانده می‌شود.
مکانیسم اثر:
هماتروپین یک داروی آنتی‌کولینرژیک است که پاسخ عضله اسفنکتر عنبیه و عضله تطابق‌دهنده جسم مژگانی را نسبت به تحریک ناشی از استیل‌کولین مهار می‌کند و با توجه به عدم مهار تحریک آدرنرژیک، موجب گشاد شدن مردمک (میدریاز) و فلج تطابق (سیکلوپلژی) می‌شود.
فارماکوکینتیک:
جذب: حداکثر اثر دارو طی 60-40 دقیقه حاصل می‌شود.
پخش: مشخص نیست.
متابولیسم: مشخص نیست.
دفع: اثرات این دارو طی 3-1 روز از بین می‌رود.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: اختلال در تکلم، توهمات، فراموشی، آتاکسی، سردرد، خواب‌آلودگی.
قلبی- عروقی: تاکی‌کاردی، کمی فشار خون، آریتمی، گشاد شدن عروق.
پوست: واکنش آلرژیک، برافروختگی، خشکی، بثورات پوستی (کودکان).
چشم: تحریک، تاری دید، سوزش، واکنش‌های آلرژیک پلک چشم، پُرخونی، خیز، اگزودا.
دستگاه گوارش: کاهش حرکات دستگاه گوارش، نفخ شکمی (شیرخواران).
ادراری – تناسلی: اتساع مثانه، احتباس ادرار.
سایر عوارض: تب، کاهش فعالیت تنفسی، اغما، مرگ.
توجه: در صورت بروز علائم مسمومیت سیستمیک، مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: پوست خشک و برافروخته، خشکی دهان، تاری دید، آتاکسی، اختلال تکلم، توهمات، تاکی‌کاردی و کاهش صداهای روده‌ای.
درمان: بلع اتفاقی دارو با ایجاد استفراغ یا مصرف ذغال فعال درمان می‌شود. با تجویز فیزوست یگمین می‌توان فعالیت آنتی‌کولینرژیک هماتروپین را در موارد مسمومیت شدید خنثی کرد. برای درمان تاکی‌آریتمی علامت‌دار که به فیزوستیگمین پاسخ نداده است، می‌توان از پروپرانوول استفاده نمود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: حساسیت مفرط نسبت به آلکالوئیدهای بلادونا (مانند آتروپین) یا هر یک از اجزای دارو، گلوکوم با زاویه باریک.
موارد احتیاط: زیادی فشار خون، بیماری قلبی یا افزایش فشار داخل چشم.
تداخل دارویی:
هماتروپین ممکن است با اثرات ضد گلوکوم پیلوکارپین، کارباکول یا داروهای مهارکننده کولین استراز تداخل کند.
اشکال دارویی:
Drop: 2%
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آنتی‌کولینرژیک.
طبقه‌بندی درمانی: فلج‌کننده جسم مژگانی، گشادکننده مردمک چشم.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده C
ملاحظات اختصاصی:
1- هماتروپین ممکن است موجب بروز نشانه‌های مسمومیت شبیه به آتروپین سولفات، مانند خشکی شدید دهان و تاکی‌کاردی، شود.
2- این دارو مصرف سیستمیک ندارد.
3- بیمار ممکن است ترس از نور داشته باشد. استفاده از عینک‌های آفتابی ناراحتی بیمار را به حداقل می‌رساند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
1- از تماس نوک قطره‌چکان با چشم خودداری کنید.
2- این دارو به‌طور موقت موجب تاری دید می‌شود. از انجام فعالیت‌‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند (مانند رانندگی) خودداری نمایید.
3- این دارو ممکن است موجب بروز خواب‌آلودگی شود.
مصرف در سالمندان: این دارو در سالخوردگان باید با احتیاط تجویز شود، زیرا احتمال وجود گلوکوم تشخیص داده نشده و افزایش حساسیت به اثرات هماتروپین وجود دارد.
مصرف در کودکان: این دارو در کودکان و نوزادان باید با احتیاط تجویز شود. افزایش احتمال حساسیت در کودکان مبتلا به سندرم داون، فلج اسپاسمی یا صدمات مغزی وجود دارد.
