موارد و مقدار مصرف:
الف) ادم.
بزرگسالان: ابتدا مقدار 25 تا 200 میلی‌گرم خوراکی، روزانه برای چندین روز یا تا زمانی که وزن خشک به دست آید، مصرف می‌شود. مقدار نگهدارنده دارو 25 تا 100 میلی‌گرم خوراکی روزانه یا به صورت متناوب می‌باشد. موارد refractory ممکن است به دوزهای تا 200 میلی‌گرم در روز نیاز داشته باشد.
ب) زیادی فشار خون.
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار mg/day 50-12.5 به صورت مقدار واحد مصرف می‌شود. مقدار مصرف روزانه بر اساس فشار خون کاهش یا افزایش می‌یابد. دوزهای بالاتر از 25 میلی‌گرم معمولاً ارزش اضافه‌تری ندارند.
کودکان 6 ماه تا 12 سال: mg/kg 2-1 خوراکی روزانه، که به صورت تک دوز یا دو دوز منقسم مصرف می‌شود. دوز روزانه نباید از 37.5 میلی‌گرم برای کودکان کمتر از 2 سال یا 100 میلی‌گرم برای کودکان 2 تا 12 سال بیشتر شود.
کودکان کوچکتر از 6 ماه: تا mg/kg 3 خوراکی روزانه در دو دوز منقسم مصرف می‌شود. مقدار مصرف روزانه نباید از 37.5 میلی‌گرم بیشتر شود.
مکانیسم اثر:
اثر کاهنده فشار خون: مکانیسم دقیق این اثر مشخص نیست و ممکن است تا حدی ناشی از گشاد شدن مستقیم شریانچه‌ها و کاهش مقاومت تام محیطی باشد.
فارماکوکینتیک:
جذب: 65 تا 75 درصد جذب می‌شود.
پخش: مشخص نیست.
متابولیسم: ندارد.
دفع: به صورت تغییر نیافته معمولاً طی 24 ساعت از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمه عمر دارو 5.5 تا 14.5 ساعت می‌باشد.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی:
هیدروکلروتیازید ممکن است غلظت سرمی الکترولیت‌ها را تغییر دهد و موجب افزایش غلظت سرمی اورات، گلوکز، کلسیم، کلسترول و تری‌گلیسرید شود. هم‌چنین، این دارو می‌تواند مقدار سدیم، پتاسیم، کلر، هموگلوبین، هماتوکریت، گرانولوسیت، گلوبول‌های سفید و پلاکت را کاهش دهد.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: گیجی، سردرد، پارستزی، بی‌قراری، سرگیجه، ضعف.
قلبی – عروقی: میوکاردیت آلرژیک، واسکولیت، کاهش حجم خون و دهیدراسیون، افت فشار خون وضعیتی.
پوست: درماتیت، حساسیت به نور، بثورات پوستی، پورپورا، آلوپسی.
دستگاه گوارش: بی‌اشتهایی، تهوع، پانکراتیت، درد شکمی، یبوست، اسهال، دیسترس اپیگاستر، استفراغ.
ادراری – تناسلی: تکرر ادرار، نفریت بینابینی، پلی‌اوری، نارسایی کلیه.
عضلانی – اسکلتی: کرامپ‌های عضلانی.
تنفسی: پنومونی، دیسترس تنفسی.
خون: کم‌خونی آپلاستیک، آگرانولوسیتوز، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی همولیتیک.
کبد: زردی.
متابولیک: زیادی بدون نشانه اسید اوریک خون، نقرس، زیادی قند خون و اختلال در تحمل گلوکز، عدم تعادل مایعات و الکترولیت‌ها، از جمله کمی سدیم و کلر و پتاسیم خون، زیادی کلسیم، آلکالوز متابولیک.
سایر عوارض: واکنش‌های ناشی از حساسیت مفرط، آنافیلاکسی، نقرس.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: تحریک دستگاه گوارشی و افزایش حرکات آن، هیپوتانسیون اورتوستاتیک، گیجی، خواب‌آلودگی، سنکوپ، ضعف عضلانی، دیورز و لتارژی که ممکن است به سمت کوما برود.
درمان: عمدتاً حمایتی است. عملکرد دستگاه تنفس، دستگاه قلبی – عروقی و کلیه باید پیگیری شود. وضعیت مایعات و الکترولیت‌ها نیز پیگیری شوند. در صورت هوشیار بودن بیمار، می‌توان با شربت اپیکا ایجاد استفراغ کرد. در غیر این صورت، معده را باید شستشو داد تا از آسپیراسیون جلوگیری شود. از مصرف داروهای مسهل خودداری شود، زیرا موجب کاهش بیشتر مایعات و الکترولیت‌ها می‌شوند.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: در بیماران آنوریک، کومای کبدی و حساسیت مفرط نسبت به این دارو و تیازیدهای دیگر یا مشتقات سولفونامیدها. منع مصرف دارد.
موارد احتیاط
1- بیماری شدید کلیوی، عیب کار کبد یا بیماری کبدی.
2- در بیماران با کلیرانس کراتینین کمتر از ml/min 50 ، دارو مؤثر نمی‌باشد.
تداخل دارویی:
هیدروکلروتیازید اثرات کاهنده فشار خون بیشتر داروهای ضد فشار خون دیگر را تشدید می‌کند. از این اثر می‌توان برای منافع درمانی استفاده کرد.
هیدروکلروتیازید ممکن است اثرات افزاینده قند و اسید اوریک خون و کاهنده فشار خون ناشی از دیازوکساید را تشدید کند و اثر افزاینده قند خون آن ممکن است نیاز به انسولین را در بیماران دیابتی افزایش دهد.
هیدروکلروتیازید ممکن است کلیرانس کلیوی لیتیم را کاهش و غلظت سرمی آن را افزایش دهد و در نتیجه کاهش مقدار مصرف لیتیم تا 50 درصد مقدار معمول ضروری باشد.
هیدروکلروتیازید ادرار را تا حدی قلیایی می‌کند و ممکن است دفع ادراری بعضی از آمین‌ها، مانند کینیدین، ترکیبات متنامین مانند متنامین ماندلات و آمفتامین را کاهش دهد. این حالت ممکن است اثر درمانی این ترکیبات را کاهش دهد.
کلستیپول و کلستیرامین ممکن است به هیدروکلروتیازید پیوند یافته و از جذب آن جلوگیری کنند. هیدروکلرتیازید باید یک ساعت قبل یا 6 ساعت بعد از این داروها مصرف شود.
استفاده همزمان با دیورتیک‌های لوپ مانند بومتانید، اتاکرینیک اسید، فوروزماید و تورسماید می‌تواند پاسخ دیورتیک مضاعف و اختلالات الکترولیتی شدید یا دهیدراسیون ایجاد کند. دوز این داروها باید به دقت تنظیم شده و بیمار از نظر پاسخ دیورتیکی بررسی شود.
اشکال دارویی:
Tablet: 50mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: مدر تیازیدی.
طبقه‌بندی درمانی: مدر، کاهنده فشار خون.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده B
ملاحظات اختصاصی:
چنانچه کلیرانس کراتینین از ml/min 50 کمتر باشد، مصرف دارو توصیه نمی‌شود.
جهت جلوگیری از شب ادراری، دارو صبح‌ها مصرف می‌شود.
میزان دریافت و خروج مایعات، وزن، فشار خون و سطح الکترولیت‌های سرم مونیتور شود.
علائم هیپوکالمی مانند ضعف عضلانی و کرامپ در نظر گرفته شود. جهت جلوگیری از هیپوکالمی می‌توان دارو را با دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم یا مکمل‌های پتاسیم استفاده کرد.
قبل از تست عملکرد پاراتیروئید، دیورتیک‌های تیازیدی یا شبه تیازیدی باید به طور موقت قطع شوند.
در بیماران با فشار خون بالا، پاسخ درمانی ممکن است چند هفته طول بکشد.
هیدروکلروتیازید ممکن است با تست اتصال پروتئینی ید که برای سنجش عملکرد تیروئید به کار می‌رود، تداخل کند و باید قبل از انجام تست قطع شود.
دارو می‌تواند عدم تحمل به گلوکز ایجاد کند. در بیماران دیابتی سطح گلوکز خون بیمار باید مرتباً چک شده و در صورت لزوم مقدار انسولین یا داروهای خوراکی ضد دیابت تنظیم گردد.
سطح BUN و کراتینین سرم به صورت مرتب مونیتور شود. اثرات تجمعی دارو ممکن است به علت نارسایی کلیه ایجاد شود.
سطح اسید اوریک خون به ویژه در بیماران با سابقه نقرس باید مونیتور شود.
نکات قابل توصیه به بیمار:
1- جهت جلوگیری از ناراحتی گوارشی، دارو با غذا خورده شود. جهت جلوگیری از شب ادراری، دارو صبح‌ها یا بعدازظهر خورده شود. از تغییر وضعیت ناگهانی خودداری شود.
2- برای جلوگیری از واکنش‌های حساسیتی به آفتاب، بهتر است از ضد آفتاب استفاده شود.
3- قبل از مصرف داروهای OTC با پزشک مشورت کنید.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده و ناتوان به مراقبت‌های شدید نیاز دارند و مقدار مصرف در آن‌ها ممکن است کاهش یابد. این بیماران نسبت به دیورز بیش از حد حساس‌ترند (به دلیل تغییرات عملکرد کلیوی و قلبی – عروقی ناشی از سن). دیورز بیش از حد موجب تشدید کمی فشار خون در حالت ایستاده، دهیدراسیون، کمی حجم خون، کمی سدیم، منیزیم و پتاسیم خون می‌شود.
مصرف در کودکان: دارو می‌تواند در کودکان مصرف شود.
مصرف در شیردهی: هیدروکلروتیازید در شیر ترشح می‌شود. بی‌ضرری و اثربخشی مصرف این دارو در شیردهی ثابت نشده است.
