موارد و مقدار مصرف :
توجه: موارد و مقدار مصرف ممکن است تغییر یابد. برای کسب اطلاعات جدید به منابع پزشکی مراجعه شود.
لوسمی لنفوبلاستیک حاد و لوسمی‌های دیگر، بیماری هوچکین، لنفوسارکوم، سارکوم‌های سلول رتیکولوم، استئوژنیک و غیر نوروبلاستوم، رابدومیوسارکوم، تومور ویلمز، سرطان ریه و پستان.
بزرگسالان: هر هفته مقدار mg/m2 1.4 تزریق وریدی می‌شود.
کودکان: هر هفته مقدار mg/m2 2 تزریق وریدی می‌شود. حداکثر مقدار مصرف واحد (بزرگسالان و کودکان) دو میلی‌گرم است.
کودکانی که وزن کمتر از 10 کیلو دارند یا سطح بدن آنها کمتر از m 21 است، Mg/kg 0.05 هر هفته تزریق می‌شود.
تنظیم دوز: در بیمارانی که بیلی‌روبین مستقیم آنها بیش از mg/dl 3 است یا شواهد دیگری به نفع نارسایی کبدی دارند، دوز 50% کاهش یابد.
تداخل دارویی :
در صورت مصرف همزمان متوترکسات با وینکریستین، اثر درمانی متوترکسات افزایش می‌یابد. از این تداخل می‌توان بهره درمانی گرفت، به‌طوری که مقدار مصرف متوترکسات و مسمومیت ناشی از آن کاهش می‌یابد.
مصرف همزمان با سایر داروهای سمی بر روی کبد خطر مسمومیت عصب را از طریق اثر اضافی افزایش می‌دهد.
آسپاراژیناز ممکن است باعث کاهش کلیرانس کبدی وینکریستین شود.
مهارکننده‌های کانال کلسیمی باعث افزایش تجمع دارو در سلول‌ها می‌شود. بیمار را به دقت مانیتور کنید و دوز را کاهش دهید.
ممکن است باعث کاهش غلظت دیگوکسین شود. غلظت سرمی دیگوکسین را مانیتور کنید.
میتومایسین ممکن است دفعات و شدت برونکواسپاسم و واکنش‌های حاد ریوی را افزایش دهد.
داروهای نوروتوکسیک ممکن است باعث افزایش نوروتوکسیسیته ناشی از دارو شوند و با یکدیگر اثرات تجمعی بر روی اعصاب ایجاد نمایند.
وینکریستین ممکن است باعث کاهش غلظت پلاسمایی فنی‌تویین شود.
ملاحظات اختصاصی :
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی آلکالوئیدهای وینکا، رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:
1- دارو را می‌توان از طریق لوله انفوزیون وریدی در حال جریان، طی یک دقیقه تزریق وریدی کرد.
2- رقیق کردن دارو در حجم زیادتر برای انفوزیون در وریدهای محیطی توصیه نمی‌شود. این روش خطر نشت دارو را افزایش می‌دهد. دارو را می‌توان از طریق یک کاتتر ورید مرکزی انفوزیون کرد.
3- نشت دارو ممکن است سبب نکروز شود. بعضی از پزشکان استفاده از کمپرس گرم را برای درمان نشت دارو توصیه می‌کنند.
4- بعد از تزریق دارو، بیمار باید از نظر بروز واکنش‌های مخاطره‌آمیز، مانند اسپاسم نایژه، پیگیری شود. بیشترین احتمال بروز این واکنش در بیمارانی است که به‌طور همزمان میتومایسین نیز مصرف می‌کنند.
5- به دلیل خطر بالقوه مسمومیت عصبی، این دارو نباید بیش از یک بار در هفته مصرف شود. کودکان نسبت به بروز مسمومیت عصبی مقاوم‌تر از بزرگسالان هستند. مسمومیت عصبی به مقدار مصرف بستگی دارد و معمولاً قابل برگشت است. در صورت بروز نشانه‌های مسمومیت عصبی ، باید مقدار مصرف دارو کاهش یابد.
6- با ارزیابی کاهش رفلکس وتر آشیل، بی‌حسی، احساس گزگز، افتادگی مچ دست و پا، اشکال در راه رفتن، آتاکسی و سرسری راه رفتن (Slapping gait) می‌توان بروز مسمومیت عصبی را پیگیری کرد. قدرت راه رفتن بر روی پاشنه پا بررسی شود. بیمار باید در حین راه رفتن حمایت شود.
7- مصرف مقدار زیاد مایعات و تجویز آلوپورینول از بروز نوروپاتی ناشی از اسید اوریک جلوگیری می‌کند. در صورت افزایش غلظت سرمی اسید اوریک، قلیایی کردن ادرار ممکن است ضروری باشد.
8- عملکرد روده‌ها پیگیری شود. قبل از تزریق دارو، باید نرم‌کننده مدفوع، ملین یا آب مصرف شود. بروز یبوست ممکن است از علائم اولیه مسمومیت عصبی باشد.
9- مقدار مصرف دارو در بیماران مبتلا به یرقان انسدادی یا بیماری کبدی کاهش یابد.
10- برای جلوگیری از بروز اشتباه در مورد وینکریستین و وین‌بلاستین یا داروی تحقیقی وین‌دسین، باید دقت فراوان صورت گیرد.
11- این دارو ممکن است موجب ترشح نامتناسب هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) شود. محدودیت مصرف مایعات و مصرف یک مدر مؤثر بر قوس برای درمان ضروری است.
12- قبل از هر بار مصرف دارو باید تعداد گلبول‌های سفید و میزان هموگلوبین خون اندازه‌گیری شود.
13- مصرف داروهای مهارکننده فعالیت مغز استخوان مانند وینکریستین، موجب افزایش دفعات بروز عفونت می‌شود. بیمار باید بروز گلو درد یا تب را به پزشک اطلاع دهد.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی :
وینکریستین ممکن است غلظت اسید اوریک خون و ادرار و پتاسیم سرم را افزایش دهد و باعث کاهش WBC و پلاکت شود.
مکانیسم اثر :
اثر ضد نئوپلاسم: وینکریستین از طریق متوقف ساختن چرخه تقسیم سلولی در مرحله متافاز عمل کرده و در نتیجه میتوز را مهار می‌کند. هم‌چنین، این دارو ساخت RNA وابسته به DNA را مهار کرده و در متابولیسم اسید آمینه تداخل و ساخت پورین را مهار می‌کند.
فارماکوکینتیک :
جذب: جذب وینکریستین از دستگاه گوارش غیر قابل پیش بینی است و در نتیجه باید به صورت تزریق وریدی مصرف شود.
پخش: به سرعت و به طور گسترده در بافت‌های بدن انتشار یافته و به گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها پیوند می‌یابد. این دارو از سد خونی-مغزی عبور می‌کند، اما غلظت درمانی در مایع مغزی- نخاعی (CSF) حاصل نمی‌شود.
متابولیسم: به میزان زیادی در کبد متابولیزه می‌شود.
دفع: وینکریستین و متابولیت‌های آن عمدتاً از طریق صفرا دفع می‌شوند. مقدار کمی از دارو از طریق کلیه دفع می‌شود. دفع پلاسمایی دارو در سه مرحله انجام می‌شود؛ نیمه‌عمر مرحله اول چهار دقیقه ، مرحله دوم دو ساعت و 15 دقیقه و نیمه‌عمر مرحله نهایی 85 ساعت است.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف : شکل دمیلینیزان سندرم Charcot-Marie-Tooth (دارای اثر سمی بر روی اعصاب است).
موارد احتیاط : سابقه ابتلا به بیماری عصبی (بیمار باید از نظر بروز مسمومیت عصبی به‌طور دقیق پیگیری گردد)، یرقان یا اختلال عملکرد کبد و عفونت.
اشکال دارویی :
Injection: 1 mg/ml
Injection, powder: 1mg
اطلاعات دیگر :
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آلکالویید وینکا.
طبقه‌بندی درمانی: ضد نئوپلاسم.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده D
نکات قابل توصیه به بیمار :
مصرف زیاد مایعات موجب افزایش دفع ادرار و تسهیل در دفع اسید اوریک می‌شود.
در صورت بروز یبوست یا درد معده در مورد استفاده از ملین‌ها با پزشک مشورت کنید.
بعد از خاتمه درمان، رویش مو مجدداً شروع خواهد شد.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده ضعیف یا بستری ممکن است نسبت به اثرات سمی دارو بر روی اعصاب حساس تر باشند.
مصرف در شیردهی: ترشح این دارو در شیر مشخص نیست. با این وجود، به دلیل خطر عوارض جانبی وخیم، موتاژنیک و کارسینوژنیک بودن دارو در شیرخواران، شیردهی در حین درمان با وینکریستین توصیه نمی‌شود.
عوارض جانبی :
اعصاب مرکزی: مسمومیت عصبی (به مقدار مصرف بستگی دارد)، نوروپاتی محیطی، کاهش حس لامسه، کاهش رفلکس وتری عمقی، پارستزی، افتادگی مچ دست و پا، آتاکسی، فلج اعصاب مغزی (سردرد، درد آرواره، گرفتگی صدا، فلج طناب‌های صوتی، اختلالات بینایی)، ضعف و کرامپ‌های عضلانی، افسردگی، آشفتگی، بی‌خوابی (برخی از مسمومیت‌های عصبی ممکن است دائمی باشد). کُوما ، تشنج، تب.
چشم: نابینایی کورتیکال موقتی، حساسیت به نور، دوبینی، نوروپاتی اعصاب بینایی و خارج چشمی، افتادگی پلک‌ها.
دستگاه گوارش: یبوست، کرامپ‌های شکمی، انسداد روده (که شکم حاد جراحی را تقلید می‌کند)، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، التهاب مخاط دهان، کاهش وزن، اشکال در بلع، نکروز روده.
ادراری- تناسلی: احتباس ادرار، پلی‌اوری، دیزوری.
خون: کم‌خونی خفیف و لکوپنی (که به سرعت برگشت پذیر هستند).
موضعی: تحریک شدید موضعی ناشی از نشت دارو، فلبیت، سلولیت.
سایر عوارض: اسپاسم حاد نایژه، آلوپسی برگشت‌پذیر (تا 71 درصد از بیماران). SIADH، تنگی نفس.
متابولیک: هایپر اوریسمیا، هایپوناترمیا، کاهش وزن.
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی: آلوپسی، مهار فعالیت مغز استخوان، پارستزی، درد نوروتیک، اشکالات حرکتی، کاهش رفلکس‌های وتری عمقی، تهوع، استفراغ، انسداد روده.
درمان: معمولاً حمایتی بوده و عبارت است از تجویز داروهای ضد استفراغ، تنقیه برای برطرف کردن انسداد روده، مصرف فنوباربیتال برای تشنجات و سایر درمان‌های علامتی مناسب. تزریق وریدی 15 میلی‌گرم کلسیم لوکوورین هر سه ساعت، به مدت 24 ساعت و سپس، هر شش ساعت، به مدت 48 ساعت ممکن است سلول‌های بدن را از اثرات سمی وینکریستین محافظت کند.
