موارد و مقدار مصرف:
درمان اسکیزوفرنی در بیماران بسیار بد حال که به سایر درمان ها پاسخ نمی‌دهند، کاهش ریسک رفتار خودکشی در اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو .
بزرگسالان: ابتدا مقدار 12.5 میلی گرم 2-1 بار در روز مصرف می‌شود. در صورت تحمل بیمار مقدار مصرف mg/day 50-25 افزایش می‌یابد تا به mg/day 450-300 در پایان هفته دوم برسد. مقدار مصرف هر فرد برحسب پاسخ بالینی، تحمل بیمار و عوارض جانبی تعیین می‌شود. افزایش بعدی مقدار مصرف نباید بیش از یک یا دو بار در هفته و مقدار آن نباید از 100 میلی گرم بیشتر باشد.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف: صرع کنترل نشده، سابقه آگرانولوسیتوز ناشی از کلوزاپین، تعداد گلبولهای سفید کمتر از mm3 /3500 یا ANC کمتر از mm3 /2000، تضعیف شدید CNS یا اغماء، در صورت مصرف سایر داروهای سرکوب کننده فعالیت مغز استخوان، اختلالات سرکوب کننده فعالیت مغز استخوان، ایلئوس فلجی.
موارد احتیاط: بیماری کلیوی، کبدی یا قلبی، هیپرپلازی پروستات، گلوکوم با زاویه بسته، در مواقع بیهوشی عمومی.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، حملات تشنجی، سرگیجه، سنکوپ، سرگیجه حقیقی، سردرد، لرزش، اختلال در خواب یا کابوس‌های شبانه، بی قراری، هیپوکینزی، هیپرکینزی یا آکینزی، آشفتگی، سفتی عضلات، آکاتیزی، اغتشاش شعور، خستگی، بی خوابی، ضعف، لتارژی، آتاکسی، اختلال تکلم، افسردگی، میوکلونوس، اضطراب، سندرم بدخیم نورولپتیک.
قلبی ـ عروقی: کاردیومیوپاتی، تاکیکاردی، کمی فشار خون، زیادی فشار خون، میوکاردیت.
دستگاه گوارش: خشکی دهان، یبوست، تهوع، استفراغ، افزایش بیش از حد بزاق دهان، سوزش سر دل، یبوست، اسهال.
ادراری ـ تناسلی: اختلالات ادراری، بی اختیاری ادرار، انزال غیر طبیعی.
خون: لکوپنی، آگرانولوسیتوز، نوتروپنی، ترومبوسیتونی.
پوست: بثورات پوستی، عرق سرد.
سایر عوارض: تب، اسپاسم یا درد عضلانی، ضعف عضلانی، افزایش وزن، اختلال بینایی، تعریق زیاد.
توجه : قطع ناگهانی مصرف دارو بعد از درمان طولانی مدت ممکن است سبب عود ناگهانی نشانه‌های سایکوز شود. بیمار به دقت پیگیری شود.
مسمومیت و درمان:
تظاهرات بالینی: مرگ و میر با مصرف مقدار بیش از 2.5 گرم رخ داده است. نشانه‌های مسمومیت عبارتند از: خواب آلودگی، دلیریوم، اغماء، افت فشار خون، افزایش بزاق دهان، تاکیکاردی، ضعف تنفسی، و به ندرت حملات تشنجی.
درمان: علامتی است. راه هوایی را برقرار کرده و از تهویه مناسب اطمینان حاصل شود. شستشوی معده با ذغال فعال و سوربیتول ممکن است مؤثر باشد.
تداخل دارویی:
کلوزاپین ممکن است اثر کاهنده فشارخون داروهای پایین آورنده فشار خون را تشدید کند.
آنتی کولینرژیکها ممکن است اثرات آنتی کولینرژیک کلوزاپین را تشدید کنند.
مصرف کلوزاپین در بیماران تحت درمان با بنزودیازپین ممکن است خطر ایست تنفسی و کاهش شدید فشار خون ایجاد کند. از مصرف همزمان آنها خودداری شود.
در صورت مصرف همزمان با داروهای سرکوب کننده فعالیت مغز استخوان ممکن است مسمومیت مغز استخوان به طور بالقوه افزایش یابد.
مصرف همزمان با سایر داروهای مؤثر بر CNS با احتیاط صورت گیرد، زیرا خطر اثرات تجمعی وجود دارد.
در صورت مصرف همزمان با سایر داروهایی که توسط آنزیم CYP2D6 متابولیزه می‌شوند، مانند ضد افسردگی‌ها، فنوتیازینها، کاربامازپین، و ضد آریتمی‌های نوع IC (پروپافنون، فلکائینید، انکائینید) یا داروهای مهارکننده این آنزیم، مانند کینیدین، احتیاط شود.
کلوزاپین باعث افزایش غلظت دیگوگسین، داروهای با اتصال پروتئینی بالا و وارفارین می‌شود.
کلوزاپین باعث کاهش غلظت فنی توئین و همچنین کاهش آستانه تشنج می‌شود.
ریتوناویر باعث افزایش غلظت و سمیت کلوزاپین می شود.
داروهای مهار کننده بازجذب اختصاصی سروتونین باعث افزایش غلظت و سمیت کلوزاپین می شوند.
مکانیسم اثر:
اثر ضد سایکوز: کلوزاپین به گیرنده‌های دوپامین (D5, D4, D3, D2, D1) درون سیستم لیمبیک CNS پیوند می‌یابد. این دارو ممکن است با گیرنده‌های سروتونرژیک، هیستامینرژیک، کولینرژیک و آدرنرژیک نیز تداخل کند.
نکات قابل توصیه به بیمار:
خطر بروز آگرانولوسیتوز وجود دارد. مصرف صحیح دارو نیازمند انجام آزمونهای هفتگی خون برای پیگیری آگرانولوسیتوز است. هر گونه نشانه شبه آنفلوانزا مانند تب، گلودرد، لتارژی، کسالت، یا سایر علائم عفونت را فوراً اطلاع دهید.
پیش از مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) و الکل با پزشک مشورت کنید.
برای رفع خشکی دهان می‌توانید از تکه‌های یخ یا آب نبات بدون قند یا آدامس استفاده کنید.
برای جلوگیری از کاهش فشار خون در حالت ایستاده، به آرامی برخیزید.
در صورت قطع مصرف دارو به مدت بیش از 2 روز، پزشک را مطلع نموده و دارو را با دوز قبلی شروع نکنید.
بروز علائمی مثل خستگی بی دلیل، اشکال در تنفس، ضربان نامنظم قلب و ادم ساق یا قوزک پا را فوراً اطلاع دهید.
در صورت بارداری یا تمایل به باردار شدن، پزشک باید مطلع شود.
مصرف در کودکان: بی ضرری مصرف این دارو در کودکان ثابت نشده است.
مصرف در شیردهی: مطالعه بر روی حیوانات ترشح دارو در شیر مادر را نشان داده است. شیردهی در دوران مصرف این دارو باید قطع شود.
فارماکوکینتیک:
جذب: اوج غلظت حدود 2.5 ساعت بعد از مصرف خوراکی حاصل می‌شود. به نظر نمی‌رسد غذا با فراهمی زیستی آن تداخل کند. فقط 50-27 درصد به سیستم گردش خون سیستمیک می‌رسد.
پخش: حدود 95 درصد پیوند می‌یابد.
متابولیسم: تقریباً کامل است؛ مقدار بسیار کمی از دارو به صورت تغییرنیافته در ادرار ظاهر می‌شود.
دفع: حدود 50 درصد از راه ادرار و 30 درصد از راه مدفوع و عمدتاً به صورت متابولیت دفع می‌شود. به نظر می‌رسد نیمه عمر دفع دارو با مقدار مصرف دارو تناسب دارد و ممکن است از 12-8 ساعت باشد.
اشکال دارویی:
Tablet: 25, 100mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: مشتق دی بنزودیازپین سه حلقه‌ای.
طبقه‌بندی درمانی: ضد سایکوز.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده B
نام‌های تجاری: Leponex
ملاحظات اختصاصی:
1- بیمار را از لحاظ بروز کاردیومیوپاتی پایش کنید. اگر تشخیص تأیید شد، درمان را قطع کنید مگر اینکه منافع ادامه درمان بیش از خطرات آن باشد.
2- درمان با کلوزاپین باید با پیگیری هفتگی شمارش گلبولهای سفید انجام گیرد.
3- قطع مصرف کلوزاپین باید به صورت تدریجی (طی یک دوره 2-1 هفته‌ای) انجام شود. با این وجود، تغییر وضعیت بالینی بیمار (مانند بروز لکوپنی) ممکن است قطع ناگهانی مصرف دارو را ضروری سازد. در این صورت بیمار از نظر عود نشانه‌های سایکوتیک باید به دقت پیگیری شود.
4- برای شروع دوباره درمان بعد از قطع مصرف دارو از دستورالعمل معمول میزان مصرف دارو استفاده شود.
5- بعضی از بیمارانی که دچار تب گذرا (حرارت بیش از 38 درجة سانتیگراد)، بخصوص در سه هفته اول درمان، می‌شوند، باید به دقت پیگیری شوند.
6- بیمار را از نظر حرکت غیرطبیعی بدن به طور دوره‌ای ارزیابی کنید.
7- کلوزاپین ممکن است ریسک بروز میوکاردیت کشنده را بخصوص در طول ماه اول درمان افزایش دهد. در بیمارانی که با توجه به علائم، احتمال میوکاردیت وجود دارد (خستگی بدون دلیل، تنگی نفس، تاکی پنه، درد سینه، تاکیکاردی، تب، طپش قلب، دیگر نشانه‌های نارسایی قلبی یا تغییرات ECG مثل تغییرات موج ST-T یا انواع آریتمی)، درمان با کلوزاپین باید هر چه سریع تر قطع شده و نباید مجدداً شروع شود.
هشدار: ممکن است در بیماران هایپرگلیسمی بروز نماید. بیماران مبتلا به دیابت را مرتباً کنترل کنید. بیماران را از نظر علائم هایپرگلیسمی (شامل پرنوشی، پرادراری، پرخوری و ضعف) پایش کنید. اگر علائم بروز کرد، تست قند خون ناشتا باید انجام شود. در برخی بیماران، هایپرگلیسمی با قطع دارو برگشت پذیر بوده است.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی:
اثرات سمّی دارو را می‌توان با کاهش تعداد سلول‌های خونی نشان داد.
