کما یک بی هوشی طولانی مدت است. در حین کما شخص به اطراف خود بی توجه است و هیچ جوابی به رخداد های اطراف نمی تواند صادر کند. فرد زنده است و برخلاف خوابیدن فرد اصلا نمی تواند بیدار شود. حتی درد هم نمی تواند فرد را از جای خود بلند کند.
چه چیزی موجب کما می گردد؟
کما معمولا بر اثر آسیب دیدن مغز به وجود می آید. آسیب مغز می تواند بر اثر افزایش فشار به مغز یا خونریزی و همچنین از دست دادن اکسیژن یا تولید سم به وجود آید. این آسیب می تواند موقت و برگشت پذیر باشد. همچنین می تواند به صورت دائم نیز باشد.بیش از 50% کماها وابسته به آسیب به سر یا مشکل در مغز هستند. مشکلاتی که می تواند منجر به کما شود عبارت اند از:
1- تروما:
آسیب به سر منجر به باد کردن مغز و خونریزی مغزی می گردد. وقتی که مغز بر اثر ضربه باد می کند، مایع مغزی بر جمجمه فشار می آورد. این امر خود به خود باعث فشار آوردن به ریشه مغز می گردد و ممکن است باعث آسیب زدن به شبکه های مغز شود. قسمتی از مغز که مسئول هوشیاری است.
2- ورم:
ورم مغز می تواند حتی بدون فشار باشد. گاهی کمبود اکسیژن و ایجاد عدم تعادل در الکترولیت ها و یا هورمون ها می تواند منجر به ورم مغز شود.
3- خونریزی:
خونریزی در لایه های داخلی مغز می تواند منجر به کما شود به دلیل ورم کردن و یا فشرده سازی قسمت آسیب دیده مغز. این فشرده شدن منجر به حرکت در آمدن مغز و آسیب وارد شدن به ساقه مغز می گردد. فشار خون بالا و تومور مغزی از جمله عوامل خونریزی مغزی به حساب می آیند.
4- سکته مغزی:
وقتی به قسمت اعظمی از مغز جریان خون نرسد یا از دست دادن خون همراه با ورم می تواند منجر به کما شود.
5- قند خون:
در افراد مبتلا به دیابت کما می تواند بر اثر بالا بودن قند خون به وجود آید. همچنین قند خون به شدت پایین می تواند منجر به کما شود. این شکل از کما قابل بازگشت است که معمولا با کنترل قند خون انجام می شود.
6- نبود اکسیژن:
اکسیژن برای کارکرد مغز بسیار ضروری است. ایست قلبی می تواند باعث از بین رفتن جریان خون به مغز شود. معمولا افرادی که بر اثر تنفس مصنوعی یا CPR از ایست قلبی نجات پیدا می کنند معمولا برای مدتی در کما به سر می برند. همچنین کمبود اکسین می تواند باعث خفگی نیز بشود.
7- عفونت:
عفونت سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت و آنسافلیت نیز می تواند منجر به کما شود.
8- سموم:
موادی که به طور عادی معمولا در بدن یافت می شوند می توانند منجر به تشکیل سم شوند اگر بدن نتواند آنها را به درستی دفع کند. مانند آمونیا ناشی از بیماری کبد یا کربن دی اکسید ناشی از حمله آسم یا جمع شدن اوره بر اثر از کار افتادگی کلیه ها. همچنین مصرف کنندگان مواد مخدر و افراد الکلی می توانند به کما مبتلا شوند.
9- تشنج:
به ندرت پیش می آید تا تشنج منجر به کما شود. اما تشنج مداوم می تواند می تواند منجر به کما شود دلیل آن هم این است که تشنج پشت سر هم باعث می شود تا مغز نتواند خود را بازیابد. این می تواند منجر به کما و بیهوشی طولانی مدت شود.
آیا درمان موثری برای کما وجود دارد؟
درمان کما بستگی به دلیل آن دارد. افراد نزدیک به فردی که دچار کما شده است باید به پزشکان اطلاعات لازم را بدهند تا دکتر بتواند دلیل کما را تشخیص دهد. زیرا درمان هر نوع آن متفاوت است. برای مثال اگر یک عفونتی وجود دارد که منجر به آسیب زدن مغز می شود ممکن است لازم به آنتی بیوتیک باشد. اگر بر اثر کمبود خون باشد گلوکز مورد نیاز است.همچنین جراحی نیز ممکن است لازم باشد تا از باعث از بین بردن ورم مغز و همچنین برداشتن تومور مورد نیاز است.
برخی از داروها نیز ممکن است بتوانند به التیام ورم مغز کمک کنند.
بهترین راه های پیشگیری از کما چیست؟
راه های پیشگیری از کما تحت شرایط مختلف متفاوت است. احتمال بهبود فرد پس از کما بستگی به دلیل کما دارد.اگر مشکل فرد حل شود اینکه فرد بتواند به طور عادی پس از کما به زندگی خود ادامه دهد معلوم نیست.
افرادی که در اثر مسمومیت های دارویی به کما فرو رفته اند. شانس زیادی در بهبودی کامل دارند. کماهایی که بر اثر آسیب به سر به وجود آمده اند احتمال ریکاوری در آن ها بیشتر از کماهایی است که بر اثر نبود اکسیژن از بین رفته اند.
بسیار سخت است که بگوییم آیا فردی بعد از کما به بهبودی کامل می رسد یا خیر. زیرا هر فرد متفاوت است. اما هرچه قدر طول زمانی که فرد در کما باشد طولانی تر باشد عواقب آن نیز شدید تر است.
