گلوتاتیون که به آن ال- گلوتاتیون، ال- گاما گلوتامبل و ال- سیستینیل گلیسین نیز می گویند، یک زنجیره سه تایی آمینواسید است که بطور طبیعی در بدن رخ می دهد. گلوتاتیون که در هر سلول بدن یافت می شود، یک ملکول کوچک است که از سه آمینواسید درست شده است: سیستین، گلیسین و اسید گلوتامیک. گلوتاتیون باید قبل از اینکه در بدن عملکرد موثری داشته باشد، درون سلول تولید شود.
گلوتاتیون برای متابولیسم، پاسخ دفاعی و سلامت عمومی مهم است. گلوتاتیون که اغلب به آن “مادر آنتی اکسیدانها” می گویند، در کمک به تکثیر لنفوسیت ها (گویچه های سفید تک هسته ای خون یا همان سلولهایی که در مصونیت های خاص که در ایجاد یک پاسخ دفاعی موثر رخ می دهد، بطور واسطه عمل می کند)، نقش حیاتی دارند. گلوتاتیون همچنین در ترمیم آسیب سلولی که در اثر رادیکالهای آزاد ایجاد شده و کاهش استرس اکسیده شده کاربرد دارد. گلوتاتیون در محافظت از اندامهایی چون کبد، چشم ها، پوست، کلیه ها، مغز و قلب ضروری است.
تاریخچه گلوتاتیون:
کشف گلوتاتیون برای اولین بار به سال 1888 باز می گردد، اما نقش آن بعنوان یک آنتی اکسیدان و سم زدا 30 سال بعد از آن توسط Hopkins کشف شد. گلوتاتیون اولین بار در سال 1926 جدا شد. جدا شدن گلوتاتیون منجر به درک قدرت این زنجیره سه تایی آمینواسید و شناسایی کاربردهای آن شد. Hopkins گلوتاتیون را کشف و خواص آن را شناسایی کرد. او توانست تشخیص دهد که گلوتاتیون به عنوان یک پذیرنده هیدروژن در تعدادی واکنش های بیو شیمیایی اهمیت دارد. به علاوه، او مسیر استفاده بدن از اکسیژن را در رابطه با میزان گلوتاتیون مشاهده کرد.
گلوتاتیون در مواد غذایی:
مواد غذایی که بطور طبیعی باعث افزایش میزان گلوتاتیون می شوند شامل میوه ها، گیاهان، سبزیجات و گوشت ها هستند. سبزیجاتی مثل کلم بروکلی، گل کلم، پیاز، کلم بروکسل (فندقی)، گوجه فرنگی، هویج، اسفناج و مارچوبه منابع خوبی از گلوتاتیون هستند. هندوانه، آووکادو و میوه هایی غنی از ویتامین C مثل پرتقال، مواد غذایی حاوی ویتامین E مثل بادام، دارای مقادیر مثبتی از گلوتاتیون هستند. گلوتاتیون در تخم مرغ خام، گوشت تازه و فرآوری نشده، سیر، زردچوبه و گیاهانی چون دارچین و هل یافت می شود. آجیل برزیلی نیز از منابع موثر گلوتاتیون است. خوردن یک عدد آجیل برزیلی هر از گاهی در طول هفته یک راه قابل قبول برای افزایش میزان گلوتاتیون است. با این وجود، این آجیلها کالری بالا دارند.
مکمل های غذایی حاوی آنتی اکسیدان گلوتاتیون:
متاسفانه هیچ گونه مدرکی برای فوائد مصرف گلوتاتیون به عنوان یک مکمل وجود ندارد. تحقیقات نشان داده که گلوتاتیون به صورت خوراکی به خوبی توسط دستگاه گوارش هضم نمی شود. مکملهایی چون استیل سیستئین (آنتی اکسیدانی که می تواند گلوتاتیون را درون سلول احیاء کند) مصرف کنید. یک آنتی اکسیدان دیگر،ماده معدنی سلنیوم است که به افزایش تولید گلوتاتیون درون بدن کمک می کند. روش های دیگر مکمل سازی گلوتاتیون نیز موثر به نظر می رسند. این روش ها از طریق اسپری های بینی، قرص های زیر زبانی و تزریق موجب توزیع گلوتاتیون می شوند.
شایعه شده که یکی از هنرپیشگان، ماهیانه بیش از 900 دلار خرج می کند تا گلوتاتیون تزریق کند تا بدن سالم و ظاهر جوان خود را حفظ کند. مکمل های خوراکی گلوتاتیون را به راحتی می توان تهیه کرد و هزینه آن به مقدار کپسول و میلی گرم آن بستگی دارد. پروتئین آب پنیر یا whey (در مکمل غذایی لایت می باشد) که گرما ندیده و ماهیت طبیعی اش عوض نشده نیز حاوی میزان بالای گلوتاتیون است.مطالعاتی صورت گرفته که نشان داده گلوتاتیون موجود در پروتئین می تواند در بدن جذب شود. طعم های مختلفی از پودر پروتئینآب پنیر مثل شکلاتی و وانیلی وجود دارد، همچنین بیسگویتی و خامه ای که قابل حل شدن هستند و می توان آن را مخلوط کرد. هیچگونه عارضه جانبی از مصرف مکمل های پروتئین آب پنیر ثبت نشده است.
در مورد فوائد حقیقی مکمل های غذایی حاوی گلوتاتیون به هر شکل آن مثل خوراکی، اسپری یا تزریقی، مشاجره وجود دارد. بسیاری دانشمندان همه محصولات مکمل گلوتاتیون را که به فروش می رسد قبول ندارند و معتقدند که آنتی اکسیدان نمی تواند از طریق این مکمل ها جذب شود. آنها توصیه می کنند که مواد غذایی را که بطور طبیعی گلوتاتیون دارند در رژیم غذایی خود زیاد بگنجانید. پزشکان متعددی می گویند که افزایش قرار دادن گلوتاتیون به میزان موثر از طریق مصرف مکمل های آن تقریبا” غیر ممکن است. دانشمندانی که بیشتر تابع نظریه کلی گرایانه هستند با آن دسته از فیزیکدانان مخالفند و حکایت ها و تجربه های شخصی خود را به عنوان یک مدرک در مورد فوائد فراوان مکمل های گلوتاتیون نقل می کنند.
شرکتهای تولیدی ویتامین نیز به فوائد مکمل های گلوتاتیون می بالند. بسیاری شرکتها ادعا می کنند که محصولاتشان نشانه های پیری را کاهش می دهد، ناپاکی های پوست را تمیز می کند، پوست را سفید می کند، سیستم ایمنی را بهبود می بخشد، آسیب های ایجاد شده از سیگار کشیدن و پیری را از بین می برد و انرژی را افزایش می دهد.
عوارض جانبی گلوتاتیون:
بطور کلی توان گفت که گلوتاتیون عاری از هرگونه عارضه جانبی است. هیچگونه گزارشی از عوارض جانبی مضر توسط هیچ مجله پزشکی گزارش نشده. یک عارضه ای که از گلوتاتیون گزارش شده، سفید کنندگی پوست است. سفیدی پوست هنگامی رخ می دهد که گلوتاتیون در مقدار بالا مصرف شود و از طریق تغییر یوملانین (رنگدانه های تیره، قهوه ای و زرد) به فاوملانین (رنگدانه سفید متمایل به قرمز که در مو و ئوستهای سفید یافت می شود) پدیدار می شود. بسیاری از متخصصان از گلوتاتیون به عنوان سفید کننده پوست استفاده می کنند که روشی مطمئن و موثر است.
میزان گلوتاتیون در بدن:
یکی از دلایل میزان پایین گلوتاتیون، رادیکالهای آزاد هستند.حضور بیش از حد رادیکالهای آزاد در بدن موجب ایجاد استرس اکسیده می شود. میزان پایین گلوتاتیون منجر به استرس اکسیده شده که نقش کلیدی را در پیری ایفا می کند.
استرس اکسیده می تواند باعث وخیم تر شدن بسیاری بیماریها شود مثل آلزایمر، بیماریهای کبد، پارکینسون، فیبروز کیستی، سرطان، کم خونی داسی شکل، ایدز، دیابت و سکته قلبی. روند پیری نیز باعث پایین آمدن گلوتاتیون در بدن می شود. در سن 20 سالگی، بدن شروع به از دست دادن بین 10-15% از گلوتاتیون در هر دهه از زندگیش می کند.
مصرف مواد غذایی غنی از گلوتاتیون بعد از 20 سالگی خیلی اهمیت دارد. از موارد دیگری که باعث پایین آمدن گلوتاتیون در بدن می شود شامل آلودگی، اضطراب، قرار گرفتن در معرض سموم مثل حشره کش ها و همچنین دارو های ضد حاملگی و تعادل کننده هورمون هستند. هر چه میزان گلوتاتیون در بدن بیشتر باشد، فرد سالم تر است. میزان بالای آن به خلاص شدن بدن از سموم و بالا رفتن سیستم ایمنی بدن و متابولیسم و میزان انرژی کمک می کند.
بسیاری از متخصصین پوست توصیه می کنند تا مواد غذایی که گلوتاتیون را بالا می برند مصرف کنید تا به کاهش نشانه های پیری و بهبود شفافیت پوست خود کمک کنید. افزایش میزان گلوتاتیون در بدن بر همه بیماریها و امراض تاثیر دارد و می تواند به کاهش نشانه های سرماخوردگی و آنفولانزا یا جلوگیری از آن، همچنین افزایش میزان انرژی و کند کردن روند از دست دادن حافظه کمک کند.
موارد استفاده گلوتاتیون:
افراد در هر سن و با هر گونه شیوه زندگی که دارند می توانند از میزان بالای گلوتاتیون در بدن خود بهره برند. گلوتاتیون حاوی تاثیرات زیادی روی سلامتی است و هیچگونه تاثیر منفی ندارد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان و پرستاران مردم را تشویق می کنند تا غذاهایی را که حاوی این آنتی اکسیدان فوق العاده هستند در رژیم غذایی خود بیشتر بگنجانند. دانشمندان موافقند که مصرف بالای گلوتاتیون در سنین پایین باعث طول عمر بیشتر و کاهش بروز بیماری های مزمن می شود. گلوتاتیون از طریق خنثی کردن و ترمیم آسیب وارده از رادیکالهای آزاد، باعث کاهش روند پیری می شود.
بسیاری پزشکان در حال تحقیقات بر فوائد میزان بالای گلوتاتیون در بیماریهایی هستند چون آلزایمر، سرطان، آرتروز استخوان، اختلال در قرنیه، ناکارآیی کلیه، کبد و کاهش سیستم ایمنی بدن که در بیماریهایی مثل ایدز رخ می دهد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ریداکس سلولی یا کاهش اکسایش، در تنظیم تکثیر ویروسی و عفونت نقش کلیدی دارد. گلوتاتیون به حفظ حالت کاهش اکسایش سلولی بطور سالم کمک می کند. ثابت شده که گلوتاتیون نشانه های آنفولانزا را تا 1/3 کاهش می دهد و میزان بالای گلوتاتیون نشان دهنده شانس پایین ابتلا به آنفولانزاست.
پارکینسون و آلزایمر:
تحقیقات نشان داده در بیماری پارکینسون، استرس اکسیده و رادیکالهای آزاد باعث خرابی بافت مغز می شود. در افرادی که از بافت آسیب دیده شدید مغز در اثر بیماری پارکینسون رنج می برند، میزان کمی از گلوتاتیون دیده شده است. میزان بالای گلوتاتیون می تواند باعث کند شدن پیشرفت روند آسیب بافت مغز شود. همچنین ثابت شده که از دست دادن حافظه در اثر بیماری آلزایمر، با میزان افزایش یافته گلوتاتیون در بدن کاهش پیدا می کند. بیماری آلزایمر از طریق زوال سلولهای عصب مغز و کوچک شدن بافت مغز شناسایی می شود. ثابت شده که گلوتاتیون پیشرفت بیماری آلزایمر را کند می کند، این در حالیست که هنوز مشخص نیست که ایا آسیبهای اکسیده از دلایل تاثیر گذار در این بیماری به شمار می رود یا نه.
