چه موقع غذاهای مانده را دور بریزیم؟
از کجا بفهمیم مواد غذایی فاسد شده و غیرقابل استفاده اند؟ آیا غذاهایی را که دو الی سه روز در یخچال مانده اند، می توانیم مصرف کنیم؟ اینها سوال هایی است که ممکن است در طول روز برای یک خانم خانه دار پیش آید.
لزج و چسبناک شدن، بدبو شدن، لکه دار شدن و یا تغییراتی از این قبیل در مواد غذایی چندان نمی تواند سالم یا ناسالم بودن مواد غذایی را تعیین کند. ممکن است طعم و مزه یک ماده غذایی تغییر کرده باشد، اما به آن معنا نیست که خوردن این غذا شما را مریض می کند.
بین باکتری های فاسدکننده و موجودات بیماریزا تفاوت وجود دارد. باکتری های فاسدکننده معمولا غشاء یا لایه ای لزج و چسبناک بر روی گوشت ایجاد می کنند، سبب نرم و مرطوب شدن سبزیجات و میوه ها، همچنین بدبو شدن گوشت و مرغ می شوند، اما همه اینها به این معنا نیست که هر فردی با خوردن غذاهای فاسد دچار بیماری می شود؛ زیرا اغلب باکتری های فاسدکننده بر باکتری های مضر و بیماریزا چیره شده و در نتیجه سبب حفظ مواد غذایی از آلوده شدن می شوند. بنابراین ممکن است غذایی فاسد شده باشد، اما بیماریزا نباشد.
وجود پاتوژن ها (میکروارگانیسم های بیماریزا) در مواد غذایی می تواند سبب ایجاد بیماری در افراد شود. از طرفی این میکروارگانیسم ها بدون رنگ و بو و غیرقابل مشاهده هستند؛ یعنی ممکن است یک ماده غذایی آلوده به میکروب های بیماریزا باشد، اما طعم، بو، رنگ و مزه آن تغییر نکرده باشد. به طور مثال، باکتری سالمونلا که از باکتری های بیماریزاست، غیرقابل مشاهده است و حتی اگر ماده غذایی آلوده به این باکتری را در زیر میکروسکوپ قرار دهیم، نمی توانیم آن را مشاهده کنیم.
کارشناسان سلامت غذا معتقدند از آنجا که نمی توان از روی ظاهر، طعم و بوی ماده غذایی به بیماریزا بودن آن پی برد، لازم است از درجه برودت یخچال مطمئن شویم.
برای سالم نگه داشتن باقیمانده غذاها، باید آنها را در دمای 4 درجه سانتیگراد و به مدت چهار روز نگهداری کرد. فریز کردن مواد غذایی تازه در صفر درجه سانتیگراد قطعا سبب حفظ سلامت مواد غذایی می شود.
25 درصد از یخچال های موجود در بازار دارای درجه برودت مناسب هستند و می توانند از فساد و آلودگی غذاها جلوگیری کنند. درجه برودت در حفظ سلامتی مواد غذایی و غذاهای باقیمانده بسیار موثر است، زیرا سرما می تواند رشد و نمو باکتری ها و یا پاتوژن ها را کاهش داده و یا متوقف و از فساد مواد غذایی جلوگیری کند. اگر درجه برودت یخچال 4 درجه سانتیگراد باشد، می توان در این درجه برودت مرغ خام یا گوشت قرمز خرد شده را به مدت سه روز و غذا را تا چهار روز نگهداری کرد. گرما، حتی در درجات کم موجب افزایش آلودگی در مواد غذایی می شود؛ بنابراین توجه داشته باشید که هرگز مواد غذایی خریداری شده مانند سبزیجات، گوشت و مرغ را حتی برای کمتر از یک ساعت نیز داخل ماشین نگهداری نکنید و بلافاصله پس از خرید به منزل آمده و آنها را درون یخچال قرار دهید؛ زیرا دو عامل مهم و موثر در رشد باکتری ها زمان و درجه حرارت می باشد.
استفاده از برودت سنج در داخل یخچال و به خاطر داشتن مدت زمانی (سه الی چهار روز) که مواد غذایی در یخچال نگهداری شده اند، بهتر می تواند شما را از سالم بودن غذاها مطمئن کند. در صورت نداشتن برودت سنج و یا به یاد نداشتن مدت زمان غذاهای نگهداری شده، می توان از روی نشانه های فساد یک ماده غذایی پی به سالم و یا ناسالم بودن آن برد.
بیشتر کپک هایی که بر روی نان و یا میوه ها رشد می کنند سمی نیستند، اما اگر فردی نسبت به کپک حساسیت دارد، خوردن ماده غذایی آلوده به کپک می تواند در وی ایجاد حساسیت کند. در صورتی که فرد به کپک حساسیت ندارد، با جدا کردن قسمتی از غذا که کپک زده، می تواند باقیمانده آن را مصرف کند.
لازم به ذکر است که درک و حس هر فرد نسبت به فساد مواد غذایی با فرد دیگر متفاوت است؛ زیرا هر یک از ما درجه حواس متفاوتی داریم و همه افراد حس، بویایی و چشایی یکسانی ندارند؛ در نتیجه ممکن است در بین دو نفر، تشخیص یکی بر سالم بودن غذا و تشخیص دیگری بر ناسالم بودن آن باشد و از خوردن آن امتناع کند.
