تخم مرغها به خودی خود بد و مضر نیستند، اما وقتی فردی به آنها آلرژی داشته باشد، بدنش این گونه فکر نمیکند. هنگامی که فردی به تخم مرغ آلرژی دارد سیستم ایمنی بدن او با پروتئینهای موجود در این ماده غذایی مقابله میکند. بنابراین هر زمان چیزی که با تخم مرغ درست شده، وارد سیستم گوارشی بدن شود، بدن فکر میکند که پروتئینها، مهاجمانی مضر هستند.
سیستم ایمنی بدن، با ساختن آنتی بادیهای خاصی به این ماده غذایی پاسخ میدهد، که برای جنگ با «مهاجمان» طراحی و ساخته شدهاند. این آنتی بادیها، ایمنوگلوبین نام دارند و تغییرات شیمیایی خاصی را در بدن راه اندازی میکنند. یکی از این مواد شیمیایی هیستامین نام دارد.
بنابراین هنگامی که یک کودک که به تخم مرغ آلرژی دارد، غذایی که حاوی آن است را میخورد، سیستم ایمنی بدن او لشکری از مواد شیمیایی را برای حفاظت از بدن به وجود میآورد. آزاد سازی این مواد شیمیایی میتواند روی سیستم تنفسی، سیستم گوارشی، پوست و حتی سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد و علائم آلرژی را همچون گرفتگی سینه، حالت تهوع، سردرد، دل درد و کهیرهای خارش دار ایجاد کند.
اکثر افرادی که آلرژی دارند، نسبت به پروتئینهای موجود در سفیده تخم مرغ واکنش نشان میدهند، اما برخی نیز نمیتوانند پروتئینهای زرده را تحمل کنند. حساسیت به تخم مرغ معمولاً در سالهای اولیه زندگی کودک به وجود میآید و اغلب تا 5 سالگی خود به خود از میان میرود.
حساسیت به تخم مرغ، شبیه اکثر واکنشهای آلرژی غذایی است، معمولاً از چند دقیقه تا چند ساعت پس از خوردن تخم مرغ اتفاق میافتد. اغلب واکنشهای بدن کمتر از یک روز طول میکشند و ممکن است روی این 3 سیستم بدن تأثیر بگذارند:
1- پوست: کهیرهای متورم و قرمز، اگزما و یا سرخی و تورم در اطراف دهان.
2- سیستم گوارش: انقباضهای معده، اسهال، حالت تهوع، استفراغ.
3- سیستم تنفسی: علائم میتوانند از آبریزش بینی و ریزش اشک از چشمها و عطسه گرفته، تا آسم به همراه سرفه و گرفتگی سینه و صدا متفاوت باشند.
اکثر کودکانی که به تخم مرغ آلرژی دارند، برخی از علائم بالا را نشان میدهند، اما تعداد بسیار نادری نیز پاسخی شدید و خطرناک نشان میدهند که آنافیلاکسی نامیده میشود. این پاسخ شدید آلرژیک، باعث تورم دهان گلو و مجاری تنفسی مرتبط به ششها میشود، در نتیجه در تنفس مشکل ایجاد میکند. به علاوه این پاسخ افت شدیدی در فشار خون ایجاد میکند، که موجب منگی و غش کردن کودک شده و به شوک میانجامد.
تشخیص آلرژی به تخم مرغ
اگر پزشک کودکتان به وجود آلرژی تخم مرغ در او مشکوک باشد، احتمالاً شما را برای آزمایشهای بیشتر به یک متخصص آلرژی ارجاع خواهد داد. متخصص آلرژی از شما سؤالاتی میپرسد، مثلاً اینکه کودکتان هر چند وقت یک بار واکنشهای آلرژیک را نشان میدهد، یا مدت زمان میان خوردن غذایی خاص تا ظهور علائم چقدر است، و اینکه آیا فردی از اعضای خانواده به مادهای آلرژی دارد و یا به مشکلاتی نظیر اگزما و آسم دچار است یا خیر.
متخصص آلرژی ممکن است یک تست پوست انجام دهد. بدین گونه که مقداری عصاره مایع از پروتئین تخم مرغ را روی پوست قسمت داخلی یا بیرونی زیر بازوی (نزدیک آرنج) کودک قرار میدهد، سپس خراش کمی در آن منطقه از پوست ایجاد میکند و منتظر میماند، تا ببیند که آیا دانههای قرمزی که نشان دهنده آلرژی هستند در آن قسمت نمایان میشوند یا خیر.
کودکتان باید 5 تا 7 روز قبل از انجام این تست خوردن داروهای ضد آلرژی (مانند آنتی هیستامینهایی که بدون تجویز پزشک خریداری میشوند) را متوقف کند. زیرا اثر این داروها ممکن است با جواب این آزمایش تداخل کند. اکثر داروهای سرما خوردگی و همچنین داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است با جواب آزمایش تداخل کنند. اگر در مورد اینکه مصرف چه داروهایی چه مدت قبل از آزمایش باید متوقف شود مطمئن نیستید، میتوانید قبل از انجام آزمایش با مطب دکتر تماس بگیرید.
برخی از متخصصان نیز ممکن است از کودک نمونه خون بگیرند و آن را به آزمایشگاه بفرستند، تا مشخص شود که در خون چه آلرژن و آنتی بادیهایی وجود دارد.
با این وجود، در برخی موارد، جواب مثبت تستهای پوست و خون برای اثبات اینکه علائم قطعاً توسط تخم مرغ ایجاد شدهاند، کافی نیست. بنابراین دکترها ممکن است از روشی به نام چالش غذایی استفاده کنند تا به تشخیص آلرژی کمک کند.
در چالش غذایی، فرد با نظارت پزشک غذای حاوی تخم مرغ مصرف را میکند، اگر علائم پس از مصرف این غذا ظاهر شدند، احتمالاً فرد به تخم مرغ آلرژی دارد.
درمان
درمان آلرژی به تخم مرغ ممکن است ساده به نظر برسد، تنها کافی است به کودکتان اجازه ندهید تخم مرغ یا فرآوردههای آن را بخورد! اما غذاهای زیادی با تخم مرغ ساخته میشوند و فرآوردههای حاوی تخم مرغ آنقدر متنوع و زیاد هستند که بسیار مشکل میتوان تشخیص داد، کدام فرآورده مناسب است و کدامیک مناسب نیست. بهتر است با یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا یک برنامه غذایی برای کودکتان ارائه دهد؛ برنامهای که تمام مواد مغذی مورد نیاز کودکتان را در بر بگیرد و با این حال حاوی تخم مرغ و فرآوردههای آن نباشد.
اگر آلرژی کودک شما به تخم مرغ بسیار شدید باشد، ممکن است پزشک به شما یک سرنگ آماده اپی نفرین بدهد، تا در مواقع ضروری و اورژانس آن را به کودک خود تزریق کنید. این سرنگ آماده به اندازه یک ماژیک بزرگ و حمل و استفاده از آن بسیار راحت است. پزشک به شما یاد خواهد داد که در صورت نیاز چگونه باید آن را به کودک تزریق کنید.
اگر کودکتان به طور اتفاقی غذای حاوی تخم مرغ را مصرف کرد و علائم شدید آلرژی، مانند تورم دهان، درد سینه، تنفس مشکل در او ظاهر شد، سریع به او اپی نفرین تزریق کنید. همیشه هنگامی که مجبور به استفاده از این دارو میشوید، با اورژانس (115) نیز تماس بگیرید. همچنین داروی اپی نفرین را علاوه بر خانه یا کیف دستی خود، در خانه دوستان و فامیل و در مدرسه یا مهد کودک فرزندتان نیز بگذارید، تا در صورت نیاز و در غیبت شما نیز در دسترس باشد.
همچنین مقداری داروی آنتی هیستامین را برای کاهش علائم کودکتان با خود داشته باشید. البته داروی آنتی هیستامین یک داروی کمکی به حساب میآید؛ این دارو در کنار اپی نفرین مصرف میشود و جایگزین آن نیست.
اگر کودکتان مجبور شد اپی نفرین تزریق کند، پس از تزریق فوراً او را به بخش اورژانس بیمارستان و یا درمانگاه ببرید تا در صورت نیاز اقدامات درمانی دیگری نیز صورت بگیرد.
در بیش از یک سوم حملات آنافلکسی، موج جدیدی از علائم چند ساعت پس از اولین حمله رخ میدهند. بنابراین بهتر است کودکتان به مدت 4 تا 8 ساعت پس از اولین حمله، در یک بیمارستان یا کلینیک تحت نظارت پزشک باقی بمانند.
مصرف به اندازه تخم مرغ برای کلیه افراد با هر چهار گروه خون مجاز بوده و فرد در صورتی که مبتلا به بیماری های کبدی نباشد میتواند از مصرف متعادل این ماده غذایی سودمند بهره ببرد.