سالمونلا گروهی از باکتری ها هستند که می توانند سبب مسمومیت غذایی شوند. عموما، مسمومیت غذایی سبب گاسترو آنتریت میشود که عفونت روده ها (لوله گوارش) است که به اسهال و به هم خوردن وضعیت گوارش (استفراغ) منجر میشود. باکتری سالمونلا ممکن است در روده بسیاری از حیوانات از جمله حیوانات مزرعه و حیوانات خانگی یافت شود. ماکیان (مرغ، بوقلمون و غیره) خیلی احتمال دارد که حامل این باکتری باشند. بنابراین سالمونلا می تواند گوشت (از جمله گوشت ماکیان)، تخم مرغ، شیر و دیگر محصولات لبنی را که می خوریم آلوده سازد. عفونت معمولا منجر به علائم خفیفی میشود اما عوارضی از جمله از دست دادن آب بدن (کم آبی) ممکن است در برخی از موارد ایجاد شود. درمان معمول نوشیدن مقادیر زیادی مایعات برای اجتناب از کم آبی است. ممکن است در برخی موارد به آنتی بوتیکها نیاز باشد. آژانس استانداردهای غذایی در انگلستان برای جلوگیری از مسمومیت غذایی چهار موردی را که با “C” شروع میشوند را تعیین کرده است که مسمومیت غذایی حاصل از سالمونلا نیز در میان آنها است(این چهار مورد عبارتند از Cleaning: تمیز کردن، Cooking:پختن، Chilling: منجمد کردن و cross-contamination: آلودگی محیطی).
سالمونلا چیست؟
سالمونلا گروهی از باکتری ها هستند که می توانند منجر به مسمومیت غذایی شوند. مسمومیت غذایی زمانی اتفاق می افتد که آب یا غذای آلوده به میکروب، سموم یا مواد شیممیایی خورده یا نوشیده شود. میکروبها عبارتند از باکتری ها، ویروسها و انگلها. انگلها موجودات زنده ای (ارگانیسمهایی) هستند که در داخل یا بر روی ارگانیسم دیگری زندگی می کنند. عموما مسمومیت غذایی سبب عفونت روده ها (لوله گوارش) میشود که گاسترو آنتریت نامیده میشود. این عفونت منجر به اسهال و بیماری (استفراغ) میشود.بیش از 2500 نژاد (نوع) مختلف از سالمونلا وجود دارد.یک نوع از سالمونلا با نام سالمونلا تیفی (S. typhi) می تواند منجر به تب حصبه شود. این یک بیماری جدی است که اگر به سرعت با داروهای آنتی بیوتیک درمان نشود می تواند خطرناک باشد. در ابتدا سبب اسهال وسپس بالا رفتن دمای بدن (تب)، سردرد، انقباضهای شکم، کهیر، حالت تهوع و بی اشتهایی شود.نوع دیگر سالمونلا، سالمونلا پاراتیفی (S. paratyphi)، می تواند منجر به تب شبه حصبه شود. این بیماری مشابه تب حصبه است اما علائم عموما خفیف تر هستند. حصبه و شبه حصبه منحصرا در کشورهای فقز دیده میشود. این باکتری می تواند از طریق ادرار یا مدفوع فرد مبتلا انتقال یابد.ابتلا به عفونت S. typhi و S. paratyphi که منجر به تب حصبه و شبه حصبه میشوند در انگلستان رایج نیست ولی ابتلا به انواع دیگر این باکتری کاملا رایج است.ادامه مقاله فقط در مورد مسمومیت غذایی حاصل از دیگر نژادهای سالمونلا به غیر از S. typhi و S. paratyphi است.
چگونه سالمونلا می گیرید؟
میکروبهای (باکتری) سالمونلا در روده بسیاری از حیوانات از جمله حیوانات وحشی، حیوانات اهلی و خانگی یافت میشوند. احتمال اینکه ماکیان (مرغ، بوقلمون و غیره) حامل سالمونلا باشند بسیار زیاد است. بنابراین سالمونلا می تواند گوشت (از جمله گوشت ماکیان)، تخم مرغ، شیر و دیگر فرآروده های لبنی را که می خورید آلوده سازد.معمولا با پخت کافی گوشت (از جمله گوشت ماکیان) باکتری سالمونلا کشته میشود. اگر گوشت به خوبی پخته نشود ممکن است انسانها را مبتلا به سالمونلا سازند. خوردن تخم مرغ خام یا عسلی یا مصرف شیر یا محصولات لبنی دیگر آلوده به سالمونلا می تواند عفونت را به انسان منتقل نماید. گاهی غذاهای دیگری مثل میوه ها و سبزیجات ممکن است به خاطر استفاده از کود برای رشد بهتر آنها به سالمونلا آلوده شده باشند. صدف خوراکی نیز اگر با فاضلابهای آلوده در تماس باشند ممکن است آلوده شده باشند.سگها، گربه ها و جوندگان گاهی ممکن است آلوده به سالمونلا شده باشند و لاک پشتها نیز از حاملان اصلی سالمونلا هستند. تماس با حیوانات مبتلا یا مدفوع آنها نیز سبب انتقال آلودگی به انسان میشود. باکتری می تواند از دستان شما به دهانتان و سپس به روده (لوله گوارش) انتقال یابد و در آنجا تکثیر شده و علائم را به وجود آورد.اگر مبتلا به سالمونلا بوده و برای جلوگیری از انتشار آن به دیگران تمهیدات جدی بهداشتی را رعایت نکنید آلودگی به کسانی که با شما در ارتباط نزدیک هستند منتقل میشود (به ادامه مطلب مراجعه نمائید).
سالمونلا تا چه حد رایج است و چه کسانی به آن مبتلا می شوند؟
مسمومیت غذایی با سالمونلا بسیار رایج است. می تواند هر کسی در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. در اغلب موارد علائم جدی ندارد. با این وجود، در گروههای خاصی از افراد ممکن است این علائم جدی تر باشد که عبارتند از:
• کودکان
• افراد پیر
• کسانی که سیستم ایمنی آنها خوب کار نمی کند (برای مثال کسانی که درمان سرطان را تحمل می کنند، کسانی که تحت درمان بلند مدت با استروئید هستند، کسانی که ایدز دارند و غیره)
از آنجایی که امکان انتقال سالمونلا از فردی به فرد دیگر وجود دارد، مخصوصا در مکانهایی مثل خانه های سالمندان فراگیر شدن آن ممکن است.
علائم سالمونلا چیست؟
علائم عمومی عبارتند از اسهال و انقباضات شکمی. اسهال می تواند گاهی خونی باشد. ممکن است تهوع یا استفراغ یا تب داشته باشید. علائم 12 تا 72 ساعت بعد از خوردن غذای آلوده یا بعد از تماس با حیوان مبتلا ظاهر میشوند. این زمان قبل از ظهور علائم با نام “دوره نهفتگی” شناخته میشود.در اغلب افراد علائم خفیف بوده و در عرض 4 تا 7 روز بدون هیچ گونه درمان خاصی بهبود می یابد. با این وجود، گاهی علائم ممکن است شدیدتر بوده و عوارضی به وجود آورد. اگر علائم شدید باشد، ممکن است نبود مایع کافی (کمبود آب) در بدن اتفاق افتد و اگر به کمبود آب در خودتان یا کودکتان مظنون شدید حتما با پزشک مشورت کنید. کم آبی خفیف رایج بوده و معمولا با نوشیدن مقادیر زیادی مایعات جبران میشود. کم آبی شدید می تواند کشنده باشد مگر اینکه سریعا درمان شود چون اندامهای بدن برای ادامه کار خود به مقادیر مشخصی آب نیاز دارند.
علائم کم آبی در کودکان:
• علائم کم آبی در کودکان عبارتند از کم شدن ادرار، خشکی دهان و زبان و لبها، اشک کمتر در زمان گریه، چشمهای گودافتاده و پرخاشگر شدن یا بی انرژی بودن (بی حالی).
• علائم کم آبی شدید در کودکان عبارتند از خواب آلودگی، رنگ پریدگی یا کهیر، سردی دستها یا پاها، کم خیس شدن پوشکها و تنفس تند (اما اغلب کم عمق). این حالت یک فوریت پزشکی بوده و نیازمند توجه فوری است.
احتمال وقوع کم آبی در کودکان زیر بیشتر است:
• کودکان زیر یک سال (و مخصوصا زیر شش ماه). چون در نوزادان با از دست دادن حتی مقدار کمی از مایعات، بخش عمده ای از مجموع مایعات کل بدنشان از دست می رود.
• کودکان بالای یک سال که با وزن کم متولد شده و به وزن مناسب سن خود نرسیده اند.
• کودکی که در زمان بیماری از شیر گرفته شده است.
• در هر کودک مبتلا به سالمونلا که زیاد آب نمی نوشد.
• هر کودکی که اسهال و استفراغ شدید داشته باشد (مخصوصاً اگر در روز شش بار یا بیشتر دفع و 3 بار یا بیشتر در عرض 24 ساعت استفراغ داشته باشد).
علائم کم آبی در بزرگسالان
• علائم کم آبی در بزرگسالان عبارت است از: خستگی، خواب آلودگی یا حواس پرتی، سردرد، انقباضهای عضلانی، چشمهای فرورفته، دفع کم ادرار، خشکی دهان و زبان، ضعف و پرخاشگر شدن.
• علائم کم آبی شدید در بزرگسالان عبارت است از: از دست دادن زیاد شوق و اشتیاق (بی احساسی)، ضعف، گیجی، بالا رفتن ضربان فلب، کما، و ادارار کم. این یک فوریت پزشکی است.
احتمال وقوع کم آبی در بزرگسالان زیر بیشتر است:
• افراد پیر و نحیف
• زنان باردار
• افرادی که اسهال و استفراغ شدید دارند. مخصوصا، اگر فرد نتواند با نوشیدن کافی مایعات از دست رفته را جبران نماید.
چگونه می توان سالمونلا را شناسایی کرد؟
بسیاری از افراد خود از علائم عمومی متوجه مسمومیت غذایی میشوند و اگر این علائم خفیف باشند، معمولا نیازی به تجویز پزشک یا دریافت درمان خاص نیست. بنابراین، ممکن است مبتلا به سالمونلا باشید که “تایید ” نشده باشد.با این وجود، در برخی شرایط، اگر مسمومیت غذایی داشتید ممکن است نیاز به تجویز پزشک داشته باشید ( برای اینکه ببینید چه موقع نیاز به مراجعه به پزشک است به زیر مراجعه کنید). ممکن است پزشک یا پرستار از شما در مورد مسافرتهایی که اخیرا به خارج از کشور داشته اید یا هر راهی که ممکن است غذا یا آب آلوده خورده باشید سوالاتی بپرسد. آنها علائم کمبود مایعات (کم آبی) را در بدن شما بررسی می کنند. ممکن است دمای بدن، فشار خون و نبض شما را کنترل کنند. ممکن است برای یافتن هر گونه مشکل، شکم شما را بررسی نمایند.ممکن است دکتر یا پرستار از شما بخواهند که نمونه ای از مدفوع خود بگیرید. سالمونلا بعد از فرستاده شدن نمونه به آزمایشگاه شناسایی میشود. در زمان شیوع سالمونلا ممکن است غذا ها نیز آزمایش شوند.
چه موقعی نیاز به مراجعه به پزشک است؟
کودکاناگر کودک شما به هر دلیلی (از جمله مسمومیت غذایی حاصل از سالمونلا) گاسترو آنتریت دارد- عفونت روده (لوله گوارش) که به اسهال و استفراغ منجر میشود- باید در موارد زیر ( یا موارد دیگری که باعث نگرانی شما شود) به دنبال مراجعه به پزشک باشید:
• اگر کودک زیر 6 ماه است.
• اگر شرایط پزشکی خاص دارد (مثل مشکلات قلبی و کلیوی، دیابت، سابقه تولد زودرس).
• اگر دمای بدن بالا است (تب).
• اگر به کم شدن مایعات (کم آبی) بدن مشکوک شدید (به مطالب پیشتر مراجعه کنید)
• اگر گیج یا خواب آلود به نظر می رسد.
• اگر استفراغ دارد یا نمی تواند مایعات را در بدنش نگه دارد.
• اگر در اسهال یا استفراغ خون وجود دارد.
• اگر دل درد شدید دارد.
• عفونت را از خارج از کشور گرفته است.
• اگر علائم شدید دارد یا احساس کردید که شرایطش دارد بدتر میشود.
• اگر علائم بر طرف نشدند. مثلا استفراغ برای بیش از یک یا دو روز یا اسهال که بعد از 5 تا 7 روز بهبود نیابد.
• اگر شک داشتید که کودک شما با خوردن غذای رستوران یا غذاهای آماده مسموم شده است (به زیر مراجعه کنید).
بزرگسالان
اگر به هر دلیلی (از جمله مسمومیت غذایی در نتیجه سالمونلا) گاسترو آنتریت دارید باید در موارد زیر ( یا موارد دیگری که باعث نگرانی شما شود) به دنبال مراجعه به پزشک باشید: اگر مظنون به کم آبی بدنتان هستید.
• اگر در اسهال یا استفراغ خون دیدید.
• اگر دل درد شدید داشتید.
• اگر علائم شدید داشتید یا احساس کردید که حالتان در حال بدتر شدن است.
• اگر تب شما مداوما بالا بود.
• اگر غش (تشنج) داشتید.
• اگر علائمتان بهوبد نیافت برای مثال بیش از یک یا دو روز استفراغ داشتید یا بعد از 3 تا 4 روز اسهال شما بهتر نشد.
• اگر عفونت را در خارج از کشور گرفته اید.
• اگر سن شما بالا است یا مشکلات اساسی در سلامت خود دارید مثل دیابت، صرع، بیماریهای التهابی روده، بیماری کلیوی.
• اگر به خاطر مثلا شیمی درمانی، درمان بلند مدت با استروئید و ابتلا به HIV، سیستم ایمنی شما ضعیف شده باشد.
• اگر حامله هستید.
• اگر شک داشتید که با خوردن غذای رستوران یا غذاهای آماده مسموم شده اید (به زیر مراجعه کنید).
گزارش حادثه مسمومیت غذایی
اگر مظنون شدید که خود یا کودکتان با خوردن غذاهای آماده یا رستوران سالمونلا یا مسمویت غذایی گرفته اید، باید به اداره بهداشت محیطی محل زندگی خود اطلاع دهید تا مسئولین بهداشت محیطی بتوانند آن محل را بررسی کرده و اگر در غذاهای آنان مشکل بهداشتی بود اقدامات بیشتر صورت گیرد. این کار خوشبختانه شانس اینکه افراد دیگر نیز مسمویت غذایی بگیرند را کاهش می دهد. اگر پزشک شما شک کرد که مسمویت غذایی دارید یا از طریق نمونه مدفوع ثابت شد که عفونت سالمونلا دارید بر اساس قانون باید این موضوع گزارش داده شود.
درمان سالمونلا در کودکان چیست؟
اغلب کودکان مبتلا به سالمونلا نیاز به درمان ندارند. معمولا علائم بعد از چند روز بهبود می یابند چون سیستم ایمنی آنها برای دفع عفونت نیاز به زمان دارد. هدف حصول اطمینان از این است که کودک برای اجتناب از کم آبی، به میزان لازم مایعات مصرف می نماید. معمولا از کودکان مبتلا به سالمونلا در خانه مراقبت میشود. گاها، اگر علائم جدی باشد، یا اگر عوارض پیشرفت داشتند پذیرش در بیمارستان نیاز است سپس ممکن است برای کمک به دفع عفونت آنتی بیوتیکها تجویز شوند. در برخی موارد دیگر نیز ممکن است آنتی بیوتیک داده شود (به ادامه مطلب مراجعه کنید).اقدامات زیر تا بهبود علائم توصیه می شوند
مصرف مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدنباید کودک خود را تشویق کنید حجم زیادی مایعات بنوشد. هدف جلوگیری از کم آبی است. آبی که در زمان استفراغ یا اسهال از دست می رود باید جبران شود. کودک شما می تواند رژیم غذایی و نوشیدنی های معمول خود را داشته باشد. به علاوه، باید تشویق به نوشیدن مایعات اضافه شوند. با این وجود، از خوردن آب میوه ها یا نوشیدنی های گازدار اجتناب کنند چون اینها می توانند اسهال را بدتر کنند.کودکان زیر 6 ماه بیشتر در معرض از دست دادن آب بدن هستند. اگر آنها مبتلا به عفونت روده (لوله گوارش) که گاسترو آنتریت نامیده میشود، که منجر به اسهال و استفراغ میشود گردیدند حتما به پزشک مراجعه کنید. باید شیردهی از سینه یا شیشه همانند قبل صورت گیرد. ممکن است کودک خواستار تغذیه بیشتر باشد. ممکن است توصیه شود که به آنها بین غذاها مایعات اضافه (آب یا او آر اس) بدهید.ممکن است متخصص کودک برای کودکی که در خطر بیشتر کم آبی بدن است او آر اس تجویز نماید (برای آگاهی از کودکانی که بیشتر در خطر کم آبی هستند به بالا مراجعه کنید). آنها داخل بسته هایی هستند که در داروخانه ها بر طبق تجویز پزشک موجود هستند. برای میزان مصرف نیاز به تجویز پزشک دارید.او آر اس بین آب، نمکها و قند تعادل ایجاد می کند. میزان کمی قند و نمک کمک می کند آب بهتر در روده (لوله گوارش) جذب بدن شود. از نوشیدنی های آب نمک یا شربت های ساخته شده در خانه استفاده نکنید چون مقدار نمک و شکر باید دقیق باشد.اگر کودک شما استفراغ می کند، 5 تا 10 دقیقه صبر کنید و سپس دوباره مایعات بدهید اما آرام تر (برای مثال، هر 2 تا 3 دقیقه یک قاشق بدهید). برای بچه های کم سن تر که نمی توانند با لیوان بنوشند استفاده از سرنگ می تواند کمک کننده باشد.توجه: اگر فکر می کنید که کودکتان آب بدن خود را از دست داده باید به پزشک مراجعه کنید.
مصرف مایعات برای درمان کم آبی
اگر کودکتان دچار کم آبی خفیف شده است، با دادن او آر اس درمان میشود. پزشک یا پرستار شما خواهد گفت که نوشیدنی ها را چگونه ترکیب کرده و چه مقداری به کودک بدهید که به سن و وزن کودک بستگی دارد. اگر به کودکتان شیر خودتان را می دهید در این دوران نیز به شیردهی ادامه دهید. در غیر این صورت، مگر با تایید پزشک یا پرستار نوشیدنی ای به کودک ندهید. مهم است که قبل از خوردن غذاهای جامد کودک دوباره آب بدن خود را به دست آورده باشد.گاهی ممکن است اگر کودک دچار کم آبی شده باشد نیاز به پذیرش در بیمارستان باشد. درمان در بیمارستان معمولا شامل دادن محلول او آر اس از طریق لوله های خاصی که “لویه بینی معده ای” نامیده میشود است. این لوله از بینی کودک شما به سمت گلو ومستقیما به معده انتقال داده میشود. یک شیوه جایگزین انتقال مستقیم مایعات از طریق ورید (مایعات داخل وریدی) است.
بعد از درمان کم آبی تا حد ممکن غذای معمول را بدهید:
الویت اول درمان کم آبی است. با این وجود، اگر کودکتان دچار کم آبی نیست (در اغلب موارد) یا اگر کم آبی برطرف شده است، کودک را به داشتن رژیم غذایی روزمره اش تشویق کنید. نگذارید کودک مبتلا به سالمونلا گرسنه بماند. سابقا این کار توصیه می شد اما حالا می دانیم که این کار اشتباه است. بنابراین:
• کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند اگر شیر را قبول می کنند باید همچنان شیردهی آنان ادامه یابد. علاوه بر میزان شیر معمول باید مایعات او آر اس (که در بالا توضح داده شد) نیز اضافه گردد.
• کودکانی که شیر خشک می خورند اگر شیشه قبول می کنند باید همان شیر معمول خود را داشته باشند. مجددا علاوه بر میزان شیر معمول باید مایعات او آر اس (که در بالا توضح داده شد) نیز اضافه گردد.
• در مورد کودکان بزرگتر، هراز گاهی به آنها غذا پیشنهاد دهید. با این وجود، اگر تمایلی به خوردن نداشتند مشکلی نیست. مایعات مهم تر هستند و برای غذا می توان منتظر بود تا اشتها بازگردد.
معمولا نیازی به درمان دارویی نیست
نباید برای توقف اسهال به کودکان زیر 12 سال دارو بدهید. آنها به نظر جبران کننده های خوبی می آیند اما برای دادن به کودکان بی خطر نیستند چون ممکن است عوارض جدی داشته باشند. با این وجود، می توانید برای کم کردن دما (پایین آوردن تب) یا دل درد به آنها ایبوپروفن یا پاراستامول بدهید.همان طور که در بالا گفته شد، اگر عفونت جدی باشد گاهی ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز باشد. آنتی بیوتیکها نیز معمولا به کودکانی داده میشوند که زیر 6 ماه بوده و سالمونلا گرفته اند یا به هر کودک دیگری که دچار سوء تغذیه شده یا سیستم ایمنی اش دچار مشکل باشد ( برای مثال اگر کودک تحت درمان بلند مدت با استروئید قرار دارد یا درمان سرطان را تحمل می کند و غیره).پروبیوتیکها معمولا برای کودکان گاسترو آنتریت یا مبتلا به مسمومیت غذایی به هر دلیلی تجویز نمیشود. اگر تحقیقات بیشتر نشان دهد که می توانند مفید باشند ممکن است این مسئله تغییر یابد.
درمان سالمونلا در بزرگسالان چیست؟
علائم اغلب بعد از چند روز یا بیشتر از بین می روند چون سیستم ایمنی شما عفونت را دفع می کند. گاها، اگر علائم جدی باشد یا عوارضی داشته باشد ممکن است پذیرش در بیمارستان نیاز باشد (به ادامه مطلب مراجعه کنید). اقدامات زیر تا بهبود علائم توصیه می شوند.
نوشیدن زیاد مایعات:
هدف جلوگیری از کم آبی یا اگر کم آبی به وجود آمد درمان آن است. (توجه: اگر فکر کردید که دچار کم آبی شده اید به پزشک مراجعه کنید.)
• به عنوان یک راهنمای حدودی، بعد از هر بار اسهال (هر بار مدفوع آبکی) حداقل 200 میلی لیتر مایعات بنوشید.
• این مایعات اضافه بر حجم معمول نوشیدنی هایتان است. برای مثال هر فرد بزرگسالی به صورت معمول حدود 2 لیتر مایعات در روز مصرف می کند که البته در کشورهای گرمسیر بیتشر از این مقدار است. 200 میلی لیتری که در بالا بعد از هر بار اسهال گفته شد باید به میزان معمولی که همیشه مایعات می نوشیدید اضافه شود.
• اگر استفراغ کردید، 5 تا 10 دقیقه صبر کنید و سپس شروع به نوشیدن دوباره مایعات بکنید اما آرامتر. برای مثال، هر 2 تا 3 دقیقه یک جرعه بخورید اما اطمینان حاصل کنید که کل حجم مایعات دریافتی همان قدری باشد که در بالا گفته شد.
• اگر دچارکم آبی شده باشید حتی باید بیش از این مقدار آب مصرف کنید. پزشک می تواند به شما بگوید که اگر دچار کم آبی شده اید چه میزان آبی باید بنوشید.
برای اغلب بزرگسالان، مایعات برای حفظ آب بدن عبارت است از آب، آب میوه و سوپها. بهتر است از مایعاتی استفاده شود که مثل کوکا یا پاپ زیاد قند نداشته باشد چون اینها گاهی اسهال را بدتر می کنند.در افراد مسن یا بالاتر از 60 سال یا کسانی که مشکلات پایه در سلامت خود دارند، او آر اس پیشنهاد میشود. آنها داخل کیسه هایی هستند که از داروخانه می توانید آنها را خریداری نمائید (این بسته ها بر اساس تجویز پزشک نیز موجود هستند). محتوای بسته ها را باید به آب اضافه کنید. او آر اس ها تعادل خوبی بین آب، نمکها و قند ایجاد می کنند. مقدار کمی قند و نمک به جذب بهتر آب از روده در بدن کمک می کند. آنها سبب کاهش یا توقف اسهال نمیشوند. از آب نمکها یا شربت های تهیه شده در خانه استفاده نکنید چون مقدار نمک و شکر باید دقیق باشد.
تا حد ممکن غذای معمول خود را بخورید:
سابقا گفته میشد اگر مسمویت غذایی دارید، مدتی غذا نخورید. با این وجود، در حال حاضر پیشنهاد میشود اگر می توانید غذایی سبک میل کنید. ببینید اشتهایتان چگونه است. ممکن است تا چند روز میلی به غذا نداشته باشید و اغلب بزرگسالان با چند روز بی غذایی نیز به مشکلی بر نمی خورند. هر وقت که میلتان کشید غذا بخورید اما نوشیدن مایعات را متوقف نکنید. اگر میل به غذا داشتید از خوردن غذاهای چرب و سنگین یا پر ادویه پرهیز کنید. غذاهای ساده مثل نان کامل و برنج غذاهای خوبی برای خوردن هستند.
درمان دارویی:
معمولا نیازی به داروهای ضد اسهال نیست. با این وجود، ممکن است بخواهید دفعات رفتن به دستشویی را کاهش دهید. می توانید داروهای ضد اسهال را از داروخانه ها خریداری نمائید. بی خطرترین و موثر ترین آنها لوپرامید است. دوز مصرف این دارو برای بزرگسالان دو کپسول در زمان شروع مصرف است. بعد از کم شدن اسهال به یک کپسول کاهش می یابد. حداکثر دوز آن 8 کپسول در طول 24 ساعت است. عملکرد لوپرامید این گونه است که فعالت روده (لوله گوارش) شما را کم می کند. نباید بیشتر از 5 روز لوپرامید مصرف کنید. توجه: اگر در اسهال خون یا مخاط دیدید و یا اگر تب داشتید از داروهای ضد اسهال استفاده نکنید. افرادی هم که شرایط خاص دارند نباید از داروهای ضداسهال استفاده کنند. بنابراین، برای ایمنی حتما بروشور همراه دارو را مطالعه نمائید. برای مثال، زنان باردار نباید از لوپرامید استفاده نمایند.استفاده از ایبوپروفن یا پاراستمول برای کم کردن سردرد یا پایین آوردن تب معمول هستند. آنتی بیوتیکها نیز گاهی ممکن است برای درمان سالمونلا اگر عفونت شدید باشد لازم شود. ممکن است پزشکان تصمیم بگیرند برای گروههای دیگری از افراد از جمله کسانی که بالای 50 سال سن دارند، کسانی که سیستم ایمنی در آنها ضعیف شده است و کسانی که مشکل دریچه قلب دارند نیز آنتی بیوتیک تجویز نمایند. آنتی بیوتیکهایی که عموما در این رابطه استفاده میشوند عبارتند از آزیترومایسین و سیپروفلوکساسین. یک گزینه دیگر هم سفوتاگزیم است.
جلوگیری از انتقال سالمونلا به دیگران:
اگر شما (یا کودکتان) سالمونلا دارید، برای جلوگیری از انتقال عفونت به دیگران اقدامات زیر پیشنهاد میشود:
• بعد از رفتن به دستشویی دستهای خود را به دقت بشویید. بهتر است از آب گرم جاری و صابون مایع استفاده کنید .ولی اگر صابون مایع هم نبود استفاده از هر گونه صابون دیگر هم بهتر از هیچی است. بعد از شستن، دستهای خود را به دقت خشک کنید. اگر کودکتان از پوشک استفاده می کند، مخصوصا دقت کنید بعد از تعویض پوشک و قبل از آماده سازی، سرو و خوردن غذا دستهایتان را بشویید.
• اگر برای کودک از لگن استفاده می کنید وقتی آن را بر می دارید دستکش دستتان کنید، محتوای آن را در توالت تخلیه کرده و سپس لگن را با آب گرم و پودر بشویید و بگذارید تا خشک شود.
• از حوله های یکدیگر استفاده نکنید.
• برای دیگران غذا آماده یا سرو نکنید.
• اگر رختخواب یا لباستان کثیف شد اول مدفوع ها را در توالت خالی کنید. سپس به صورت جداگانه با بالاترین دما آن را بشویید.
• توالتی را که استفاده می کنید مرتبا با مواد ضدعفونی کننده بشویید. حداقل یک بار در روز دستگیره سیفون، سنگ توالت، شیرهای آب، سطوح و دستگیره های در را با آب گرم و شوینده بشویید. دستمالی صرفا برای تمیز کردن دستشویی داشته باشید یا هر دفعه از دستمال کاغذی استفاده کنید.
• سرکار، مدرسه، دانشگاه و غیره حداقل تا 48 ساعت بعد از آخرین اسهال یا استفراغ خود نروید. در طول این مدت تا حد ممکن از تماس با دیگران خود داری کنید.
• تهیه کنندگان غذا: اگر در رابطه با ارائه غذا کار می کنید و اسهال و استفراغ دارید، باید به کارفرمای خود خبر دهید و سریعا محل تهیه غذا را ترک کنید. اگر سالمونلا تایید شد باید به کارفرمای خود اطلاع داده و تا 45 ساعت پس از آخرین اسهال یا استفراغ خود سر کار نروید. گاهی برای دفع عونت آنتی بیوتیک تجویز میشود.
اگر عفونت سالمونلا دارید و با گروههای مستعد دریافت آن مثل پیرها، کودکان یا افراد بیمار در تماس هستید، باید به کارفرمای خود اطلاع دهید.
عوارضی وجود دارد که رشد یابند؟
در انگلستان عوارض رایج نیستند و اغلب در زنان باردار، کودکان یا افراد مسن دیده میشوند. ممکن است اگر شرایط مزمن مثل دیابت دارید یا سیستم ایمنی شما به هر طریق آسیب دیده باشد مثلا اگر از درمان بلند مدت استروئید استفاده می کنید یا برای سرطان شیمی درمانی می کنید این عوارض به وجود آیند.عوارض احتمالی عبارتند از:
• از دست دادن تعادل مایعات و نمک در بدن. این رایج ترین عارضه است و زمانی اتفاق می افتد که آب و نمک با مدفوع دفع شود یا استفراغ داشته باشید و با نوشیدن مایعات کافی جبران نشود. اگر بتوانید مایعات بسیار بنوشید احتمالا کم آبی به وجود نمی آید یا بسیار خفیف خواهد بود و خیلی سریع با نوشیدن مایعات بهبود خواهد یافت. از دست دادن شدید آب سبب افت فشار خون میشود و منجر به کاهش خون رسانی به اندامهای حیاتی می گردد. اگر کم آبی درمان نشود، ممکن است در عملکرد کلیه نیز اختلال ایجاد شود. برخی از افراد که شدیدا دچار کم آبی میشوند باید مایعات مستقیما به داخل ورید آنها چکانده شود که لازمه آن پذیرش در بیمارستان است.
• عوارض واکنشی. به ندرت اتفاق می افتد که بقیه قسمتهای بدن نتوانند به عفونتی که در روده (لوله های گوارش) ایجاد شده واکنش نشان دهند که سبب علائمی نظیر التهاب مفاصل (آرتوروز)، التهاب پوست و چشم (چه به صورت ورم ملتهمه یا التهاب زبان کوچک) ظاهر میشود.
• گسترش عفونت به دیگر قسمتهای بدن مثل جریان خون، استخوانها، مفاصل، پرده هایی که مغز و نخاع شما را احاطه کرده اند و کیسه صفرا. با این وجود، این اتفاق نادر است.
• سندروم اسهال پایدار به ندرت ممکن است اتفاق افتد.
• سندروم روده تحریک پذیر گاهی در نتیجه عفونت سالمونلا ایجاد میشود.
• عدم تحمل لاکتوز
گاهی ممکن است برای مدتی بعد از عفونت ایجاد شود که با عنوان عدم تحمل گلوکز “اکتسابی” یا “ثانویه” شناخته میشود. جداره روده شما ممکن است به خاطر گاسترو آنتریت آسیب دیده باشد که منجر به فقدان مواد شیمایی (آنزیم) که لاکتاز نامیده میشود و برای تجزیه قند شیر که لاکتوز نامیده میشود مورد نیاز است میشود. عدم تحمل لاکتوز منجر به نفخ و دل درد، مدفوع آبکی همراه با باد شکم بعد از نوشیدن شیر میشود. وقتی عفونت برطرف شد و جداره روده بهبود یافت، این شرایط بهتر میشود. بیشتر این مورد در کودکان رایج است.
• کاهش تاثیر برخی از داروها. در طول هر دوره وقوع مسمویت غذایی، ممکن است داروهایی که برای دلایل و بیماریهای دیگر خود استفاده می کنید مثل قبل تاثیرگذار نباشند. این به این دلیل است که اسهال و استفراغ به معنای کاهش جذب داروهای مصرفی در بدن است. مثالهایی از این داروها عبارتند از داروهای صرع، دیابت و ضدبارداری. اگر از داروهای دیگر استفاده می کنید و مبتلا به مسمومیت غذایی شده و نمی دانید که چکار باید انجام دهید با پرستار یا پزشک خود مشورت کنید.
حامل سالمونلا شدن
حامل فردی است که ظاهرا خوب است و علائمی ندارد اما آلوده به میکروب (باکتری) است. حاملان اگر بهداشت را به خوبی رعایت نکنند می توانند عفونت را به دیگران انتقال دهند. در اکثریت افراد عفونت خیلی زود بعد از بهبود علائم از بدن دفع میشود. به ندرت در زمان بهبود از بیماری حاصل از سالمونلا، برخی از افراد حامل شده و برای چند هفته یا چند ماه باکتری سالمونلا را از طریق مدفوع به دیگران انتقال می دهند. این اتفاق بیشتر در کودکان می افتد. تعداد کمی از کودکان زیر 5 سال ممکن است تا یک سال سالمونلا را انتقال دهند. حاملان سالمونلا بالاتر از 5 سال نادر بوده و به نظر میرسد حداکثر زمان انتشار تا 12 هفته باشد. (توجه: این مسئله در افراد مبتلا به حصبه و شبه حصبه متفاوت است. تعداد کمی از کسانی که از این بیماری ها رهایی می یابند تا آخر عمر حامل بیماری باقی می مانند.)
می توان از سالمونلا پیشگیری کرد؟
آژانس استانداردهای غذایی در انگلستان برای جلوگیری از مسمومیت غذایی چهار موردی را که با “C” شروع میشوند را تعیین کرده است که مسمومیت غذایی حاصل از سالمونلا نیز در میان آنها است که عباتند از
تمیزی:
• سطوح و لوازم اشپزخانه را تمیز نگه دارید.
• مرتباً و مخوصا بعد از رفتن به توالت، قبل از آماده کردن غذا، بعد از آماده سازی مواد خام و قبل از دست زدن به غذای آماده خوردن دستهای خود را شسته و خشک کنید.
• اگر اسهال یا استفراغ دارید برای دیگران غذا درست نکنید.
• زخم ها یا بریدگی های روی دستهایتان را با چسبهای ضد آب قبل از دست زدن به غذا بپوشانید.
• دستمالهای آشپزخانه و حوله ها را مرتبا عوض کنید.
همچنین باید بعد از دست زدن به حیوانات خانگی یا دیگر حیوانات، بعد از رفتن به زمینهای کشاورزی و باغبانی برای جلوگیری از ابتلا به سالمونلا دستهای خود را بشویید.
پختن:
• مطمئن شوید که غذا و مخصوصا گوشت کاملا پخته شده باشد. این کار باکتری ها را می کشد. باید داخل غذا کاملا پخته شده و کاملا داغ باشد.
• اگر غذا را مجددا گرم می کنید، باید داخلش کاملا پخته شده و داغ باشد.
• غذا را بیش از یک بار گرم نکنید.
باید همچنین میوه ها و سبزی ها را قبل از مصرف بشویید. آبی را که به سالم بودنش اطمینان ندارید مصرف نکنید (از مصرف نوشیدنی هایی که از سالم بودن آب یخ های داخل آن نیز اطمینان ندارید اجتناب کنید). این شامل آب تصفیه نشده رودخانه ها، دریاچه ها و نهرها نیز میشود. شیر جوشیده یا پاستوریزه بنوشید و از خوردن تخم مرغ خام پرهیز کنید.
منجمد کردن:
• غذاها باید سریعا خنک شده یا در یخچال قرا داده شود. اگر غذا خارج از یخچال بماند تعداد باکتری ها چند برابر شده و می تواند منجر به مسمویت غذایی شود.
• دمای یخچال باید بین 0 تا 5 درجه سانتیگراد باشد. همچنین تا جای ممکن در یخچال را باز نگذارید.
• غذاهای باقی مانده را اول خنک و بعد در یخچال قرار دهید. آن را از قابلمه خارج کرده در ظرفی با لایه نازک پخش کنید تا سریعتر خنک شود.
آلودگی محیطی:
زمانی است که باکتری ها از غذاها (معمولاً غذاهای خام) به غذاهای دیگر انتقال یابد. این انفاق معمولا زمانی می افتد که غذاها مستقما لمس شوند، اگر غذایی روی غذای دیگر ریخته شود یا اگر دستان، یا وسایل آشپزخانه مثل چاقوها یا تخته ها اول برای یک غذا و سپس برای غذایی دیگر استفاده شوند.
• بعد از تماس با غذاهای خام دستهای خود را بشویید.
• غذاهای خام را از غذاهای پخته یا آماده مصرف جدا کنید.
• گوشت خام را در ظرف در بسته در قفسه پایین فریزر نگه دارید.
•از سطح یا تخته ای که برای آماده سازی غذاهای خام استفاده می کنید از همان برای غذاهای آماده مصرف استفاده نکنید.
• اطمینان حاصل کنید که بعد از آماده سازی غذاهای خام چاقوها و لوازم آشپزخانه تمیز شده باشند.
علاوه بر تمهیدات بالا، چون حیوانات خزنده و دوزیستان از جمله لاک پشتها معمولاً حامل باکتری سالمونلا هستند، نباید در خانه در جایی که کودکان زیر یک سال یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نگه داشت.
