موارد و مقدار مصرف
توجه: افرادی که چشمهای تیره دارند، به مقدار بیشتری از این دارو نیاز دارند.
الف ـ تعیین انکسار نور در چشم (فلجکننده جسم مژگانی).
بزرگسالان: یک قطره از محلول 1% یک ساعت قبل از معاینه چکانده می‌شود.
کودکان: 2-1 قطره از محلول 5/0 درصد دو بار در روز به مدت 3-1 روز، و همچنین یک ساعت قبل از معاینه چشم چکانده می‌شود.
ب ـ التهاب مجموعه عنبیه، جسم مژگانی و مشیمیه (Uveitis).
بزرگسالان: 2-1 قطره سه بار در روز به داخل چشم چکانده می‌شود.
کودکان: 2-1 قطره از محلول 5/0 درصد تا سه بار در روز چکانده می‌شود.
مکانیسم اثر
این دارو با اثر آنتی کولینرژیک خود، پاسخ عضلات اسفنکتر عنبیه و عضلات جسم مژگانی به تحریکات کولینرژیک را مهار می کند و موجب گشاد شدن مردمک چشم (میدریاز) و فلج تطابق چشم (سیکلوپلژی) می‌شود.
عوارض جانبی
اعصاب مرکزی: گیجی، سردرد، خواب آلودگی.
قلبی ـ عروقی: تاکیکاردی.
موضعی: ورم ملتحمه، درماتیت تمامی چشم، خشکی و تحریک چشم، پرخونی، احتقان چشمی در مصارف طولانی مدت، ورم چشم و سوزش و خارش گذرا.
دستگاه گوارش: ناراحتی گوارشی در نوزادان، خنکی دهان.
پوست: خشکی.
عوارض جانبی:
طبقه‌بندی درمانی: کاهنده ایمنی بدن.
ملاحظات اختصاصی
1- برای جلوگیری از جذب مفرط سیستمیک قطره چشمی آتروپین، بیمار باید 2-1 دقیقه بعد از چکاندن قطره در چشم، با انگشت مجرای اشکی (گوشه داخلی) چشم را فشار دهد.
2- مصرف پماد آتروپین در کودکان و افراد دچار ضایعات چشمی، مانند آسیب قرنیه چشم که نیاز به پانسمان دارد، ترجیح داده می شود.
3- اگر هر قطره چشمی 50-25 میکرولیتر حجم داشته باشد، چشم معمولی حدود 10 میکرولیتر آن را در خود جای خواهد داد. بنابراین، تجویز بیش از یک قطره در هر چشم مورد تردید است.
4- محلولها و پمادهای چشمی معمولاً مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، آموزش بیمار در مورد مصرف این داروها ضروری است.
5- در صورت مصرف دو محلول چشمی، حداقل پنج دقیقه و مصرف دو پماد چشمی، حداقل 10 دقیقه فاصله زمانی میان آنها ضروری است.
نکات قابل توصیه به بیمار
1- در صورت بروز درد چشم، مصرف دارو را قطع کنید و فوراً به پزشک اطلاع دهید.
2- از آلوده شدن ظرف قطره یا نوک لوله پماد جلوگیری کنید.
3- مصرف پماد چشمی ممکن است موجب تاری دید در ساعات بیداری شود. بنابراین، به هنگام انجام فعالیتهایی که به دید کامل احتیاج دارند، احتیاط کنید.
4- دستها را قبل و بعد از مصرف دارو بشویید.
5- قبل از چکاندن قطره به بالا، و بعد از چکاندن قطره چند ثانیه به طرف پایین نگاه کنید و بعد چشمها را به مدت 2-1 دقیقه ببندید.
6- بعد از مالیدن پماد به داخل پلک پایینی، چشمها را به مدت 2-1 دقیقه ببندید و کره چشم را به اطراف بچرخانید.
مصرف در کودکان: آتروپین در کودکان کوچکتر از سه ماه نباید مصرف شود، زیرا احتمال بروز بینایی کم ناشی از سیکلوپلژی وجود دارد. بیضرری و اثربخشی مصرف این دارو در کودکان ثابت نشده است. بنابراین، مصرف آن با احتیاط کامل همراه باشد.
مصرف در شیردهی: آتروپین به مقدار بسیار کم در شیر مادر ترشح می شود.بنابراین، به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی در شیرخوار، منافع دارو در برابر مضرات آن سنجیده شود.
فارماکوکینتیک
حداکثر اثر گشاد کننده مردمک چشم طی 40-30 دقیقه و حداکثر اثر فلج کننده جسم مژگانی طی 180-60 دقیقه به دست می‌آید و هر دو اثر ممکن است تا 12 روز باقی بمانند.
اشکال دارویی:
Tablet: 50mg
Injection, Powder: 50mg
موارد منع مصرف و احتیاط
موارد منع مصرف: گلوکوم یا احتمال وجود گلوکوم (مانند زاویه باریک محفظه قدامی)، حساسیت مفرط به آلکالوئیدهای بلادونا یا هر یک از اجزای این فرآورده، کودکان کوچکتر از سه ماه (احتمال بروز بینایی کم ناشی از سیکلوپلژی وجود دارد).
موارد احتیاط:
الف ـ برای جلوگیری از حملات گلوکوم، فشار داخل و عمق زاویه محفظه قدامی چشم قبل و طی مصرف دارو تعیین شود.
ب ـ مصرف بیش از حد این دارو در کودکان و افراد حساس ممکن است موجب بروز علائم سمی شود.
پ ـ مصرف آتروپین در درمان التهاب بخش قدامی چشم، بدون حرکت دادن مردمک چشم، ممکن است سبب بروز چسبندگی خلفی چشم شود. در بیماران مبتلا به سندرم داون و کراتوکوپوس ممکن است گشادی دائم مردمک چشم بروز کند.
اشکال دارویی:
Drop: 0.5 %,1%
Ointment: 1%
