حساسیت به پروتئین شیر گاو

مطلب را به اشتراک بگذارید

آلرژی به پروتئین شیر گاو شایعترین آلرژی غذایی در بچه‌های کوچک است. در ایران هم شیر گاو شایعترین آلرژی در تمامی گروههای سنی کودکان کمتر از 12 سال مبتلا به آلرژی غذایی بوده است. شیر از مواد مختلفی تشکیل شده است: پروتئین، قند یا کربوهیدرات، چربی، مواد معدنی و ویتامین‌ها که در این بیماری حساسیت به بخش پروتئین شیرگاو وجود دارد.

حساسیت به پروتئین شیرگاو طیف وسیعی از علایم بالینی را در بر می‌گیرد ممکن است علایم خفیف داشته باشد و در برخی موارد نادر می‌تواند موجب واکنش شدید بدن به ماده حساسیت زا شود که آنافیلاکسی نامیده می‌شود در موارد آنافیلاکسی تورم صورت، دهان و زبان می‌تواند موجب مسدود شدن راه هوایی شود همچنین موجب ایجاد بثورات پوستی خارش دار و تهوع شدید تنها چند دقیقه پس از خوردن پروتئین شیر گاو می‌شود که اگر به سرعت درمان نشود می تواند تهدید کننده حیات باشد. البته این شکل واکنش به شیر گاو خوشبختانه شایع نیست و نادر است.

در سایر موارد علایم بصورت بثورات پوستی شامل کهیر و اگزما و علایم گوارشی بصورت تهوع، استفراغ، اسهال و یا وجود خون در مدفوع در موارد التهاب روده (کولیت) خواهد بود. در مواردی آلرژی به شیر گاو می‌تواند باعث ایجاد علایم آسم شامل ویز و خس خس سینه نیز شود چرا که بیماریهای آلرژیک گاهی اوقات با هم همپوشانی دارند یعنی اگر بیماری مبتلا به یک نوع بیماری آلرژیک باشد باید از نظر سایر بیماریهای آلرژیک هم بررسی شود و نیز این پیش‌آگهی برای والدین و خانواده و پزشک وجود داشته باشد که در طول زمان بیمار ممکن است علایم سایر بیماریهای آلرژیک را نیز بروز دهد.

طبق آمار حدود 6% کودکان در سه سال اول زندگی خود واکنش‌های آلرژیک غذایی را تجربه می‌کنند که از این میزان 5/2% آلرژی به شیر گاو، 5/1% آلرژی به تخم مرغ و 6/0% آلرژی به بادام زمینی است. البته نکته مهم این است که آلرژی به تخم مرغ و شیر گاو اکثراً تا حدود سن 4-3 سالگی برطرف می‌شود اما آلرژی به بادام زمینی و غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو طولانی‌تر است و ممکن است در تمام طول زندگی ادامه یابد.

آلرژی به شیر گاو ممکن است در اثر خوردن خود شیر گاو ایجاد شود یا در اثر مصرف شیر خشک که از شیر گاو تهیه شده باشد و یا در اثر استفاده از شیر مادر در شیرخواران شیر مادر خوار ایجاد شود که در مورد آخر با مصرف شیرگاو یا سایر محصولات گاوی توسط مادر پروتئین حساسیت زا در شیر مادر ترشح شده و توسط شیرخوار خورده می‌شود.

در برخی موارد این حساسیت گوشت گاو و گوساله را نیز شامل می‌شود حدود 20-13% افرادی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند به گوشت گاو هم حساسیت نشان می‌دهند.

درمان:

بهترین راه درمان این بیماران حذف کامل پروتئین‌های شیرگاو از رژیم غذایی است در شیرخواران شیرمادر خوار نباید شیردهی توسط مادر به هیچ وجه متوقف شود بلکه باید مادر تا زمانی که پزشک به او پیشنهاد می‌کند که از مصرف محصولات گاوی به طور کامل پرهیز نماید این منع مصرف علاوه بر شیر، شامل ماست، دوغ، پنیر، خامه، کره، بستنی و نیز محصولات غذایی که در تولید آنها شیرخشک و پودر آب پنیر بکار رفته نیز می‌باشد.

افرادی که سابقه واکنش‌های شدید داشته‌اند باید بطور مطلق از این مواد غذایی پرهیز کنند و نیز طبق تجویز و آموزش پزشک معالج خود آمپول مخصوص Epipen که اپی‌نفرین قابل استفاده توسط بیمار می‌باشد را همراه داشته باشند شیرخوارانی که از شیر خشک یا فورمولا برای تغذیه استفاده می‌کرده‌اند و دچار آلرژی‌ شده‌اند باید از شیرخشک‌های مخصوص استفاده کنند باید گفت که حدود نیمی از این شیرخواران «شیرخشک‌های حاوی پروتئین سویا» را تحمل می‌کنند اما برخی از این بچه‌ها ممکن است علاوه بر شیر گاو به پروتئین سویا هم حساس باشند که در این موارد «شیرخشک‌های بسیار هیدرولیزه شده» تا حد زیادی مشکل را حل خواهند کرد. تقریباً 10% شیرخواران حساس، به این نوع شیرخشک‌ها هم واکنش نشان می‌دهند که پزشک را مجبور به تجویز «شیرخشک‌های با پایه اسید آمینه» می‌نماید.

در آلرژی به شیرگاو در بعضی موارد می‌توان از شیر بز یا شیر گوسفند استفاده کرد. اما باید گفت که در مواردی این افراد به سایر شیرها هم حساس هستند و مصرف اینگونه شیرها هم مشکل را حل نخواهند کرد.

عدم تحمل لاکتوز چیست؟

اما بیماری که با آلرژی شیرگاو اشتباه گرفته می‌شود، عدم تحمل لاکتوز است این بیماری در اثر کمبود آنزیم لاکتاز که در هضم قند لاکتوز که در شیر موجود است موثر است، ایجاد می‌شود. در این بیماری آلرژی نقش ندارد. علائمی مثل اسهال، تهوع،‌ درد شکم و نفخ دیده می‌شود. اما بثورات پوستی، واکنش‌های آنافیلاکسی و به تبع خطر تهدید حیات در آن جای ندارد. این بیماران با مصرف شیرهای بدون لاکتوز مشکلشان حل می‌شود. اگر این افراد به میزان کم در هر نوبت شیر مصرف کنند معمولاً دچار مشکل زیادی نمی‌شوند. همچنین این افراد در مصرف محصولات شیر همچون ماست و پنیر کمتر دچار مشکل می‌شوند.

تاثیر مصرف شیر گاو برای انواع گروه خونی:

گروه خونی O: مضر

گروه خونی A: مضر

گروه خونی B: سودمند

گروه خونی AB: مضر