خواص گشنیز

گیاهی علفی، یکساله با ساقه ای افراشته، شیاردار و منشعب است.برگها متناوب و به طور شانه ای منقسم شده و برگهای فوقانی دارای بریدگیهای خطی هستند. گلهای سفید یا صورتی آن به صورت چترهای مرکب در انتهای شاخه ها قرار دارند.

میوه ها فندقه و دو قسمتی بوده و قبل از رسیدگی کامل بوی تند و ناخوشایند ساس از خود متصاعد می کنند. موطن اصلی گشنیز قسمتهای شرقی حوزه مدیترانه و هند است. این گیاه در مصر قدیم شناخته شده و از آن به عنوان گیاهان دارویی و تزیین قربانی استفاده می کردند. مردم ایران این گیاه را به صورت سبزی خوردن به صورت خام و یا در خورشت و آش به صورت پخته مصرف می کنند.

برای مصارف دارویی از میوه های آن استفاده می شود و برای این منظور گلها یا تمامی گیاه را ( در کشت صنعتی ) قبل از اینکه کاملاً برسندجمع آوری می کنند. پس از آنکه میوه ها خشک شدند آنها را کوبیده و دوباره خشک می کنند. این دانه ها را در ظرفهای سر بسته نگهداری می کنند. این دانه ها محتوی اسانس روغنی تا یک درصد می باشند که برای تهیه مواد گالینیکی نظیر آب رویال به عنوان بادشکن به کار می رود.

مصرف گشنیز برای افراد با گروه خون O,A بلامانع و برای گروه خونی B مضر و برای گروه خونی AB سودمند می باشد.

این اسانس روغنی را با شکر می توان مخلوط کرد. خواص گشنیز شبیه به خواص زیره می باشد؛ میوه های آن محتوی لیپیدها، آلبومینها، تانن ها، پکتین، قندها و ویتامین ث هستند. از این گیاه به صورت خالص یا مخلوط اشتها آور، باد شکن و هضم کننده به شکل جوشانده استفاده می شود. این جوشانده ها سیستم اعصاب را نیز تسکین می دهند. از دم کرده برای باز شدن صدا ( مخصوصاً برای آوازه خوان ها ) ، درمان گلو درد و سرما خوردگی، برطرف کردن حالت استفراغ، درمان بیماری دیابت یا قند، کم کردن کلسترول خون، کم کردن شهوت و کاستن از آن و تسکین دردهای مفصلی مثل رماتیسم که به صورت صنعتی از خشک شده یا روغن آن برای تهیه پمادهای تسکین دهنده دردهای رماتیسم عضلانی یا مفصلی استفاده می شود.

برای تهیه دم کرده تخم گشنیز سه چهار قاشق چایخوری تخم گشنیز را در یک قوری آبجوش ریخته و بیست دقیقه تا نیم ساعت صبر می کنند تا خوب دم بکشد و بعد حاصل آن را بدون شیرینی یا با کمی قند دو سه بار در روز می نوشند و این کار را چند روز پی در پی ادامه می دهند.