درباره پوکی استخوان، علائم و عوامل آن بیشتر بدانید.

پوکی استخوان چیست؟

در این بیماری، استخوان ها ضعیف و شکننده هستند. این وضعیت خطر شکستگی استخوان ها را حتی پس از ضربه با آسیب جزئی افزایش می دهد. این بیماری علائم آشکاری ندارد به همین دلیل بسیاری از افراد نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند تا زمانی که از آسیب یا شکستگی رنج ببرند.

شکستگی می تواند زندگی انسان را تغییر دهد، درد ایجاد کند، استقلال را از شما بگیرد و نا توانی ایجاد کند.

به همین دلیل بسیار ضروری است که از پوکی استخوان پیشگیری کنید.

درباره پوکی استخوان:

پوکی استخوان به معنای واقعی یعنی استخوان مُتخَلخل. این حالت زمانی است که استخوان ها باریک تر و ضعیف تر می شوند پس تراکم کمتری دارند و استقامت خود را از دست می دهند. پس استخوان ها شکننده تر و فعالیت های روزانه سخت تر می شوند.

در دنیا از بین سه نفر خانم یک خانم و در بین آقایان از پنج آقا، یک آقا در سن تقریبا پنجاه سالگی از شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان رنج می برند.

هر استخوان بافتی زنده است که ساختار خاصی به بدن ما می دهد، امکان حرکت می دهد و از اندام های بدن ما حفاظت می کند. پوکی استخوان، استخوانهای ما را شکننده و متخلخل می کند و خطر شکستن و ضعف استخوان ها را بدنبال دارند.

اغلب به عنوان بیماری خاموش شناخته می شود زیرا بسیاری از افراد از ابتلا به این بیماری آگاه نیستند تا زمانی که آسیب جزئی می بینند (آسیبی که شاید باعث اینگونه آسیب نمی شد). در حقیقت حتی پس از شکستگی، 80 درصد از آسیب دیده ها پس از درمان، این بیماری در آنها تشخیص داده نمی شود.

پوکی استخوان چگونه پیشرفت می کند؟

از بدو تولد تا سن رشد و 20 سالگی، استخوان های ما به حداکثر رشد خود می رسند – زمانی که استخوان های ما در قوی ترین و متراکم ترین حالت خود قرار دارند و احتمال بسیار کمی دارد که شکسته شوند.

در طول عمر استخوان در حال تجدید شدن است بطوری که با استخوان جدید جایگزین می شود، پس اسکلت بدن ما را مستحکم نگه می دارد. اما افرادی که پوکی استخوان دارند بیشتر استخوان از دست می دهند و جایگزین جدیدی وجود ندارد.

اگر از ابتلا به این بیماری و از عوامل آن آگاه باشید می توانید آن را تشخیص دهید و خیلی زود درمان شوید. شکستگی های ناشی از پوکی استخوان معمولا بخش های لگن، ستون فقرات و مچ دست ها را تحت تاثیر قرار می دهد. از متداول ترین آنها شکستگی ستون فقرات است، در حالی که بسیاری از افراد کمر درد ها را نادیده می گیرند و به عنوان علایم پیری در نظر می گیرند، پس به درستی تشخیص داده نمی شود.

تشخیص زود هنگام بسیار حائز اهمیت است زیرا یک شکستگی خطر دیگر آسیب ها و شکستگی ها را بدنبال دارد پس ناتوانی ایجاد می شود. اگر یک خانم شکستگی در ستون فقرات دارد طی یک سال شکستگی دیگری را نیز تجربه خواهد کرد. شکستگی در ران تقریبا در یک چهارم از خانم ها باعث مرگ می شود یا باعث می شود که دیگر قادر به راه رفتن نباشند.

عوامل خطر:

عوامل خطر عواملی هستند که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می دهند.

از دست دادن استخوان به دلیل پوکی استخوان هیچ علائمی ندارد. تنها دو علایم آشکار هستند که می توانید این بیماری را تشخیص دهید:

– کم شدن قد به اندازه 4 سانت یا بیشتر

– ایجاد شدن قوز یا خمیدگی در کمر

عوامل ایجاد پوکی استخوان که نمی توان آنها را تغییر داد:

سن: هر چقدر پا به سن بگزارید بیشتر احتمال ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد. تقریبأ 75 در صد از شکستگی ها در افراد 65 سال اتفاق می افتد.

جنس: خانم ها احتمال بیشتری دارد که به پوکی استخوان مبتلا شوند.

گذشته خانواده در ابتلا به پوکی استخوان (ژنتیکی): شما بیشتر احتمال ابتلا به پوکی استخوان دارید اگر والدینی دارید که به این بیماری مبتلا هستند.

شکستگی های قبلی: اگر به دلیل آسیبی جزئی شکستگی دارید پس پوکی استخوان دارید.

یائسگی – هیسترکتومی: استروژن از استخوان ها حفاظت می کند و پس از یائسگی خانم ها استخوان های بیشتری را از دست می دهند. به همین دلیل است که خانم هایی که زود تر (قبل از 45 سالگی) یائسه می شوند یا عمل هیسترکتومی انجام می دهند بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند.

عوامل ایجاد پوکی استخوان که می توان آنها را تغییر داد:

مصرف الکل بیش از اندازه: مصرف روزانه بیش از 2 واحد الکل ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.

سیگار کشیدن: خطر ابتلا به این بیماری را تقریبا دو برابر افزایش می دهد.

شاخص توده بدنی پایین: حفظ وزن متناسب بسیار اهمیت دارد – و داشتن وزن کم با شاخص توده بدنی 19، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

تغذیه ضعیف: رژیمی غنی از کلسیم، پروتئین، میوه ها و سبزیجات، سلامت استخوان ها را تضمین می کنند. سوء تغذیه بزرگترین نگرانی در سالمندان است که خطر شکستگی در آنها بالاست.

کمبود ویتامین D:

کمبود ویتامین D بسیار شایع است مخصوصأ در بزرگسالانی که زیاد از خانه بیرون نمی روند، خانه نشین هستند یا در زمستان بیرون می روند و یا در عرض های جغرافیایی شمالی زندگی می کنند.

اختلال در مصرف غذا:

بی اشتهایی یا پرخوری عصبی می تواند باعث اضافه وزن شود که برای سلامت استخوان ها بسیار ضرر دارد. در خانم های جوان، این وضعیت باعث کمبود استروژن می شود (همانند یائسگی)، کمبود کلسیم و در نتیجه کاهش استخوان می شود.

بی تحرکی ( ورزش کم):

با ورزش نکردن، استخوان ها و ماهیچه ها را از دست می دهید. بزرگسالانی که فعالیت ندارند، احتمال بیشتری دارد که شکستگی در لگن ایجاد شود.

کمبود کلسیم در رژیم غذایی :

کلسیم ماده مغذی بسیار مهمی برای استخوان هاست. با کهولت سن، توانایی بدن در دریافت کلسیم پایین می آید. به همین دلیل است که بزرگسالان به آن بیشتر نیاز دارند. مصرف ویتامین C در جذب بهتر کلسیم نقش کلیدی دارد پس سعی کنید حتی المقدور از میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین C بالا استفاده کنید مانند انواع فلفل دلمه ای، توت فرنگی، کیوی، بروکلی، اسفناج، مرکبات، آناناس و نخودفرنگی .

حذف لبنیات از رژیم غذایی می تواند بی ضرر باشد اما کلسیم کافی می بایست از سایر منابع غذایی مثل ماهی، آجیل و غلات سودمند مانند کینوا و جو دوسر و هم چنین دانه چیا که سه برابر لبنیات کلسیم دارد در اختیار بدن قرار بگیرد.

زمین خوردن های پی در پی:

افرادی که پیوسته زمین می خورند، بیشتر خطر شکستگی در آنها وجود دارد.

پیشگیری:

اگر سبک زندگی متناسب با سلامت استخوان ها را دنبال کنید می توانید از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کنید.

در حقیقت پیشگیری از پوکی استخوان از کودکی آغاز می شود، زمانی که رژیم سالم و ورزش های متنوع کمک می کند تا به بالاترین سطح تراکم استخوان خود برسند. پس این امر اهمیت دارد زیرا در بزرگسالی از استخوان های ضعیف و شکننده ای برخوردار نخواهید بود.

برای خانم ها نیز پیشگیری بسیار مهم است. بسیاری از جوانان در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند.

به عنوان یک بزرگسال چه کار هایی می توانید انجام دهید تا از پوکی استخوان پیشگیری کنید:

• تغییر کوچک در رژیم غذایی، ورزش منظم و ترک عادت های بد به شما کمک بسیار زیادی خواهند کرد.

• رژیم غذایی غنی از کلسیم و پروتئین را دنبال کنید (دو مورد کلیدی برای سلامت استخوان ها) مانند مصرف کینوا که بهترین جایگزین گوشت می باشد. جهت کسب کلسیم از لوبیا سبز، کدو حلوایی و بروکلی، سویا، بادام، کیل و انجیر بهره بگیرید.

• مطمئن شوید که ویتامین D به اندازه کافی دریافت می کنید و در معرض نور خورشید باشید.

• افراد میانسال تقریباً 15 دقیقه روزانه نیاز دارند تا در معرض نور خورشید باشند.

• می توانید از طریق غذاها از جمله ماهی چرب، تخم مرغ این ویتامین را دریافت کنید.

• وزن متناسب خودتان را حفظ کنید: لاغری بیش از حد (=BMI  زیر 19) سلامت استخوان شما را به خطر می اندازد.

• فعال باشید، ورزش های تحمل وزن و تقویت عضلات را انجام دهید.

• از مصرف الکل و دخانیات بپرهیزید.

• از علایم پوکی استخوان خود آگاه باشید و سعی کنید زود تشخیص و درمان کنید.

روش های پیشگیری از پوکی استخوان در افراد مسن:

افراد مسن بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند. تقریبا 75 درصد از شکستگی های ستون فقرات، لگن و مچ دست در افراد 65 ساله یا بالاتر اتفاق می افتد. موارد پیشگیری پیشنهادی بالا برای تمام بزرگسالان بود اما افراد مسن باید با دقت بیشتری موارد زیر را رعایت کنند:

• با بالا رفتن سن توانایی در جذب ویتامین ها و مواد معدنی پایین می آید. باید حتما مصرف غذاهای غنی از پروتئین و ویتامین ها را جدی بگیرند. اگر لبنیات کمتر مصرف می کنند باید مکمل های ویتامین D و کلسیم را مصرف کنند و حتما در معرض نور خورشید باشند.

• ورزش های تعادلی، هماهنگی، قدرت عضلانی و تقویت وضعیت بدن را تمرین کنند – با بالا رفتن سن، سریع تر تراکم استخوان ها و عضلات را از دست می دهید پس ورزش اهمیت دارد. افراد مسن تر باید ورزش هایی تمرین کنند تا تعادل و قدرت عضلانی خود را افزایش دهند.

• باید در داخل و خارج از خانه بسیار مراقب زمین خوردن خود باشند.

• جهت ارزیابی سلامت بدنی خود باید با پزشک مشورت کنند مخصوصا اگر عوامل پوکی استخوان در آنها تشخیص می دهند.

میزان کلسیم لازم برای افراد مختلف:

[table id=5 /]

انجمن بین المللی پوکی استخوان

.osteoporosis.foundation/patients/about-osteoporosis

ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional