گشنیز و خواص آن
گشنیز با نام علمی (Coriandrum sativum) گیاهی قدرتمند با خواص درمانی بسیاری است. این گیاه غنی از انواع مواد مغذی ، فیبر خوراکی ، ویتامین ها و مواد معدنی مانند کلسیم ، منیزیم ، سدیم و پتاسیم است. علاوه بر مصرف آن در آشپزی ، گشنیز موجب تقویت معده ، کاهش تب و کاهش سطح کلسترول خون نیز می گردد.
کلسیم موجود در گشنیز برای استحکام استخوان ها و دندان ها ضروری است. محققان بر این باورند که مصرف کلسیم ممکن است موجب کاهش فشار خون بالا ، کاهش وزن ، جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه و کاهش خطر ابتلا به سرطان روده گردد. منیزیم موجود در گشنیز نیز برای کاهش فشار خون بالا ، جلوگیری از حمله قلبی ، سلامت استخوان ها ، درمان دیابت و آسم ضروری است. و پتاسیم موجود در گشنیز نیز برای تنظیم فشار خون ، درمان اختلالات ماهیچه ای ، درمان دیابت ، درمان اختلالات کلیوی و درمان آرتروز مفید است.
در نوشته های قدیمی یونان و سانسکریت به خواص شگفت انگیز گشنیز اشاره گشته است. در برخی نقاط اروپا به گشنیز ، گیاه ضد دیابت گفته می شود زیرا دانه های آن دارای اثر هایپوگلایسمیک (کاهنده قند خون) هستند. در هند ، محبوبیت گشنیز به خاطر خاصیت ضد التهابی آن است. مصرف گشنیز برای افراد مبتلا به دیابت و کلسترول بالا بسیار سودمند است. از گشنیز می توان برای درمان دردهای عضلانی ، سردرد و رفع کوفتگی نیز استفاده کرد.
گشنیز منبع بسیار خوبی از آهن ، مواد مغذی گیاهی و فلاونوئیدها است. گشنیز از بدن در برابر عفونت های دستگاه ادراری محافظت کرده و از ایجاد حالت تهوع جلوگیری می کند. همچنین گشنیز موجب کاهش سطح قند خون گشته و به هضم غذا کمک می کند. آب گشنیز در درمان اسهال خونی، کولیت (التهاب روده بزرگ) ، سوء هاضمه و هپاتیت موثر است. از مخلوط پودر زرد چوبه با گشنیز می توان برای رفع جوش و دانه های سر سیاه استفاده کرد.
گشنیز دارای خاصیت ضد اضطرابی و آرام بخشی است و می توان از آن برای درمان اضطراب ، افسردگی و حمله های عصبی استفاده کرد. گشنیز دارای روغنی به نام لینانول (Linalol) است که به سم زدایی کبد و افزایش اشتها کمک شایانی می نماید. همچنین گشنیز دارای خاصیت رقیق کنندگی خون است. از دانه های گشنیز می توان برای تهیه چای های پزشکی برای درمان سوء هاضمه بهره گرفت.
گشنیز خشک در درمان اسهال بسیار موثر است. دانه های پخته شده گشنیز برای زنانی که از نوسانات خلقی ناشی از تغییرات هورمونی رنج می برند ، مناسب است. گشنیز دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است که از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند. برگ گشنیز تازه یک منبع غنی از کاروتنوئیدها است. کاروتنوئیدها دسته ای از رنگدانه ها هستند که در جذب نور در گیاهان نقش بسیار مهمی دارند. از کاروتنوئیدهای مهم می‌توان به بتاکاروتن، آلفاکاروتن و لیکوپن اشاره کرد. آب برگ گشنیز تازه حاوی بتاکاروتن است اما دانه های گشنیز فاقد این ترکیب هستند. بتا کاروتن رنگدانه ای قرمز و نارنجی رنگ است که در گیاهان و میوه ها بسیار فراوان است. بتا کاروتن نوعی آنتی اکسیدان قوی است که از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت کرده و از بروز بیماری های قلبی-عروقی و سرطان ریه جلوگیری می کند.
دانشمندان ثابت کرده اند که می توان از خاصیت ضد باکتریایی گشنیز برای بهبود سلامت دهان و دندان استفاده کرد. همچنین با توجه به خاصیت ضد درد آن ، برگ گشنیز ممکن است در درمان آرتروز و کاهش درد ورم مفاصل و درد استخوان ها کمک کند.
گشنیز تازه خشک شده برای افراد مبتلا به ورم ملتحمه مفید است. گشنیز دارای سیترونلول (citronelol) است که یک ضد عفونی کننده قوی است. از خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد قارچی گشنیز می توان برای درمان خشکی پوست، اگزما و سایر بیماری های پوستی بهره گرفت. آهن و ویتامین C موجود در گشنیز موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و تسکین درد می گردند.
مواد ضد میکروبی موجود در گشنیز به جلوگیری و درمان آبله کمک شایانی می نمایند. علاوه بر موارد ذکر شده ، از گشنیز می توان برای درمان واریس و هموروئید ، کاهش فشار خون بالا ، درمان زخم های دهان و جلوگیری از آلزایمر و از دست دادن حافظه نیز استفاده کرد.
