موارد و مقدار مصرف:
برای افزایش برونده قلب در درمان کوتاهمدت نارسایی جبران نشده قلب ناشی از کاهش قدرت انقباضی.
بزرگسالان: مقدار mcg/kg/min 10-5/2 انفوزیون وریدی میشود. به ندرت، ممکن است در صورت نیاز تا mcg/kg/min 40 انفوزین شود. مقدار مصرف باید براساس پاسخ بیمار به دقت تنظیم شود.
مکانیسم اثر:
اثر اینوتروپیک : دو بوتامین با تحریک انتخابی گیرندههای آدرنرژیک قدرت انقباضی میوکارد و حجم ضربه ای و در نتیجه، برونده قلب را افزایش می دهد (یک اثر اینوتروپیک مثبت در بیماران دارای قلب سالم یا بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب). مقادیر درمانی این دارو موجب کاهش مقاومت محیطی (کاهش پس بار) و کاهش فشار ناشی از پر شدن بطن (کاهش پیشبار) می شود و ممکن است هدایت گره دهلیزی ـ بطنی (AV) را تسهیل کند.
فشار خون سیستولیک و فشار نبض ممکن است تغییر نکند یا به دلیل افزایش برونده قلب، افزایش یابد. افزایش قدرت انقباضی میوکارد موجب افزایش جریان خون عروق کرونر و مصرف اکسیژن میوکارد می شود.
ضربان قلب معمولاً تغییر نمیکند، ولی مصرف مقادیر زیاد دارو موجب بروز اثرات کرونوتروپیک می شود. دوبوتامین ظاهراً بر روی گیرندههای دوپامینرژیک تأثیری نمی گذارد. همچنین، این دارو سبب گشاد شدن عروق مزانتریک یا کلیوی نمی شود. با این وجود، افزایش برونده قلب ناشی از دارو ممکن است موجب بهبود جریان خون کلیوی و افزایش میزان دفع ادرار شود.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان با بیهوش کننده های هیدروکربنه استنشاقی، بخصوص هالوتان، ممکن است احتمال بروز آریتمی بطنی را افزایش دهد.
داروهای اکسی توسیک ممکن است باعث هایپرتانسیون پایدار شود از مصرف همزمان خودداری کنید.
ضد افسردگیهای سه حلقه‌ای ممکن است اثرات این دارو را افزایش دهد. با احتیاط استفاده کنید.
داروهای مسدود کننده بتا آدرنرژیک ممکن است اثرات قلبی دوبوتامین را خنثی کرده و موجب افزایش مقاومت محیطی و غالب آمدن اثرات آلفا آدرنرژیک شوند.
در صورت مصرف همزمان با گوانتیدین، ممکن است اثر کاهنده فشارخون گوانتیدین کاهش یابد، ولی اثر بالابرنده فشارخون دوبوتامین توسط گوانتیدین افزایش یابد و به افزایش فشار خون و آریتمی قلبی منجر شود.
مصرف همزمان با نیتروپروساید ممکن است موجب افزایش برونده قلب و کاهش فشار گوهای شریان ریوی (Pulmonary Wedge Pressure) شود.
از نظر تئوری، آلکالوئیدهای روولفیا (رزرپین) ممکن است سبب طولانی شدن اثرات دوبوتامین شوند (افزایش بیش از حد حساسیت ناشی از دنرواسیون).
عوارض جانبی:
قلبی ـ عروقی: ضربان نا به جای قلب، افزایش ضربان قلب، آنژین صدری، غیراختصاصی درد قفسه سینه، طپش قلب، زیادی فشار خون، PVC، افت فشار خون.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ.
تنفسی: اپیزودهای حملهای آسم، تنگینفس.
سایر عوارض: تنگی نفس، سردرد، آنافیلاکسی، فلبیت.
توجه : در صورت بروز واکنشهای ناشی از حساسیت مفرط به داروی یا سولفیتها و یا بروز آریتمی قلبی، باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت و درمان:
مصرف بیش از حد دارو ممکن است باعث تحریک پذیری و عصبانیت، بی‌حالی، تغییر در فشار خون، تهوع، استفراغ، اضطراب، طپش قلب، سردرد، آنژین قلبی، تنگی نفس، ایسکمی میوکارد و فیبریلاسیون بطنی شود. درمان شامل کاهش دوز یا در صورت امکان قطع دارو است. آریتمی را در صورت وجود با پروپرانولول درمان نمایید.
فارماکوکینتیک:
جذب: بعد از تزریق وریدی، اثر دارو طی دو دقیقه شروع می شود و طی 10 دقیقه به اوج خود می رسد. اثرات این دارو تا کمتر از 5 دقیقه پس از قطع تزریق وریدی آن دوام دارد.
پخش: به طور گسترده در سرتاسر بدن انتشار می یابد.
متابولیسم: توسط کبد و از طریق کونژوگه شدن به متابولیتهای غیر فعال متابولیزه می شود.
دفع: عمدتاً از طریق ادرار و به میزان کم در مدفوع، به صورت متابولیتها و کونژوگه های خود، دفع می شود. نیم عمر 2 دقیقه است.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: تنگی ایدیوپاتیک هیپرتروفیک زیر آئورتی و یا حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به دارو.
موارد احتیاط: تاکیکاردی ضربان نابجا، استنوز آئورت، فیبریلاسیون دهلیزی، بیماران پس از MI، مصرف همزمان با MAOI و حساسیت به بی سولفیتسدیم.
اشکال دارویی:
Injection, solution: 12.5 mg/ml, 20ml
Injection, Powder, Lyophilized: 250mg
اطلاعات دیگر:
طبقه بندی فارماکولوژیک: آدرنرژیک، آگونیست 1.
طبقهبندی درمانی: محرک قلبی (آدرنرژیک ـ1 آگونیست).
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده B
نام‌های تجاری: Cardiject
ملاحظات اختصاصی:
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی آدرنرژیکها، رعایت موارد زیر نیز توصیه می شود:
1- قبل از مصرف دوبوتامین، کمی حجم خون را باید با مصرف حجیم‌کننده های پلاسما درمان کرد.
2- الکتروکاردیوگرام، فشارخون، برونده قلبی و فشارگوهای شریان ریوی بیمار (از طریق فشار ورید مرکزی و یا کاتتر Swan-Ganz) پیگیری گردد.
3- در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، قبل از شروع درمان با دوبوتامین، باید یک گلیکوزید دیژیتال مصرف شود (دوبوتامین هدایت دهلیزی ـ بطنی را افزایش می دهد).
4- با مصرف این دارو، فشار خون سیستولیک در اکثر بیماران تا mmHg20-10 و در بعضی دیگر تا mmHg50 یا بیشتر افزایش می یابد.
ضربان قلب در اکثر بیماران 15-5 ضربان در دقیقه و در بعضی دیگر تا 30 ضربان در دقیقه یا بیشتر افزایش می یابد. ضربان زودرس بطنی (PVC) نیز ممکن است در حدود پنج درصد از بیماران بروز نماید. در صورت بروز این موارد، کاهش مقدار مصرف ممکن است لازم باشد.
5- مقدار مصرف باید براساس نیازها و پاسخ بالینی بیمار تنظیم شود. دارو باید به صورت انفوزیون وریدی، توسط یک پمپ انفوزیون یا دستگاه دیگری که سرعت جریان را کنترل کند، مصرف گردد.
6- غلظت محلول انفوزیون نباید از mg/ml15 تجاوز نماید. محلول باید طی 24 ساعت مصرف شود. سرعت و مدت انفوزیون براساس پاسخ بیمار تعیین می شود.
7- صورتی رنگ شدن محلول دوبوتامین ناشی از اکسیداسیون جزئی دارو است، ولی قدرت دارویی آن به طور قابل توجهی کاهش نمی یابد.
8- دوبوتامین با محلولهای قلیایی (بیکربنات سدیم) ناسازگاری دارد.
همچنین این دارو نباید با داروهایی مانند هپارین، هیدروکورتیزون سدی مسوکسینات، سفازولین، سفالوتین خنثی، سفاماندول یا پنیسیلین مخلوط شده یا از طریق یک ورید مصرف شوند.
روش تجویز: برای تجویز از عروق بزرگ و پمپ انفوزیون استفاده کند. با سفازولین، هپارین، پنیسیلین و هیدروکورتیزون از یک مسیر تزریق نشود.
نکات قابل توصیه به بیمار:
در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی به خصوص تنگینفس و سردرد به پزشک اطلاع دهید.
مصرف در سالمندان: در افراد سالخورده مقادیر مصرف کمتری توصیه میشود، زیرا بیماران سالخورده ممکن است نسبت به اثرات دارو حساستر باشند.
مصرف در کودکان: مصرف این دارو در کودکان توصیه نمی‌شود. بی‌ضرری و اثربخشی دارو در کودکان ثابت نشده است.
دارو باعث افزایش برونده قلبی و فشار خون سیستمیک می شود.
مصرف در شیردهی: ترشح دوبوتامین در شیر مشخص نیست و مصرف این دارو در مادرانی که به کودکان خود شیر می‌دهند باید با احتیاط همراه باشد.
