یبوست یک عارضه ی معده ای – روده ای رایج است. افرادی که این مشکل را دارند، حرکات معده ای و گوارشی کندتری دارند.
به طور کلی اگر کمتر از 3 بار در هفته، دفع مدفوع دارید و مدفوع تان سفت و خشک است، احتمالا به یبوست مبتلا شده اید.
خوشبختانه بیشتر نمونه های یبوست، موقتی هستند. اصلاح شیوه ی زندگی مانند ورزش کردن و رژیم غذایی پُرفیبر می تواند برای تخفیف یبوست کافی باشند. یبوست می تواند با ملین های بدون نسخه نیز درمان شود.
علائم:
کاهش حرکات گوارشی و اجابت مزاج لزوما بدین معنا نیست که به یبوست مبتلا شده باشید.
اگر 2 و یا تعداد بیشتری از علائم یا نشانه های زیر در مورد شما مصداق داشته باشند احتمالا به یبوست مبتلا می باشید:
* دفع کمتر از 3 بار مدفوع در هفته
* داشتن مدفوع سفت
* احساس فشار شدید در طول حرکات روده ای
* احساس مسدود شدن مقعد
* احساس تخلیه ناکامل پس از اجابت مزاج
* نیاز به کمک گرفتن از دست ها برای اجابت مزاج مانند تخلیه دستی یا دستکاری قسمت پایین شکم
چه زمانی به پزشک مراجعه نماییم:
با وجود این که یبوست می تواند آزار دهنده باشد، اما معمولا جدی نیست و اغلب افرادی که یبوست دارند، معالجه ی بیماری خود را پیگیری نمی کنند. اما باید بدانید که یبوست مزمن ممکن است منجر به عوارض یا علائم زمینه ساز اختلالات جدی در شما شود.
اگر یبوست در شما بدون هیچ دلیلی شروع شده است یا اگر تغییراتی در زمینه ی عادت های مرتبط با اجابت مزاج تان دارید و اگر علائم یبوست تان شدید هستند و بیشتر از 3 هفته طول می کشند می بایست به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.
ابتلا به هر کدام از علایم زیر ممکن است مشکلات جدی تری را برای سلامتی شما ایجاد کند، پس اگر عوارضی به شرح زیر را در خود مشاهده نمودید، حتما به پزشک معالج مراجعه نمایید:
* اجابت مزاج با فاصله بیش از 3 روز، علی رغم اصلاح رژیم غذایی یا افزایش فعالیت بدنی
* درد زیاد شکم
* وجود خون در مدفوع
* یبوستی که به حالت اسهال تغییر پیدا می کند
* درد مقعد
* مدفوع خیلی نازک شبیه مداد
علل:
معمولا محصولات دفعی هضم(مدفوع) به وسیله ی انقباضات ماهیچه ای روده به جلو رانده می شوند. در روده ی بزرگ(کولون)، اکثر آب و نمک مخلوط دفعی، بازجذب می شوند، زیرا بدن، آن ها را برای بسیاری از عملکردهای ضروری اش لازم دارد. وقتی کولون، بیش از حد آب جذب کند یا اگر انقباضات ماهیچه ای کولون به آرامی صورت گیرند، مدفوع سفت و سخت می شود و از میان روده ی شما بسیار آرام عبور می کند. این امر دلیل اصلی یبوست است.
نادیده گرفتن حرکات روده ای و نیاز به اجابت مزاج یا توجه نکردن به انجام به موقع اجابت مزاج یکی از دلایل یبوست است.
اگر ماهیچه هایی که برای حرکت دادن شکم استفاده می شوند به درستی هماهنگ نشوند، ممکن است به یبوست مبتلا شوید. این مشکل اختلال قسمت تحتانی لگن(anismus) نامیده می شود و باعث می شود شما با اکثر حرکات شکمی و دفع مدفوع ها(حتی نوع نرم آن) درد سختی را تحمل کنید.
تعدادی از عواملی که باعث کاهش تخلیه ی روده ای می شوند عبارت هستند از:
* دریافت مایعات ناکافی یا دهیدراته شدن بدن
* دریافت فیبر ناکافی در رژیم غذایی تان
* نادیده گرفتن حرکات روده ای و نیاز به اجابت مزاج یا توجه نکردن به انجام به موقع اجابت مزاج
* کمبود فعالیت فیزیکی(به خصوص در بزرگسالان)
* سندرم روده ی تحریک پذیر
* تغییرات در شیوه ی زندگی یا زندگی عادی مانند بارداری، پیری و مسافرت
* استفاده ی مداوم یا معتاد شدن به ملین ها
* برخی بیماری های مشخص مانند: دیابت، سکته، بیماری های تیروئید و پارکینسون
* مشکلاتی مرتبط با کولون و رکتوم مانند انسداد روده یا دیورتیکولوز
* داروهای مشخص مانند داروهای تسکین دهنده ی درد، دیوروتیک ها و آن هایی که در درمان بیماری پارکینسون، فشار خون بالا و افسردگی استفاده می شوند.
* اختلالات هورمونی مانند کم کاری غده تیروئید
* شکاف مربوط به مقعد و هموروئید که می تواند اختلالاتی را در ماهیچه ی اسفنکتر مقعد تولید کند.
* از دست دادن نمک های بدن در هنگام استفراغ یا اسهال
* جراحت هایی در هسته ی نخاعی که می توانند بر اعصابی که به روده منتهی می شوند اثر گذارند.
* یبوست ممکن است نشانه ی بسیاری از عوارض بالینی جدی مانند: سرطان کولورکتال، اختلالات هورمونی یا بیماری های اتوایمیون باشد.
* یبوست در بچه ها ممکن است نشان دهنده ی بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung) باشد شرایطی که منجر به از دست دادن بخشی از سلول های عصبی مرتبط با کولون می شود.
* اگر بچه ها از دستشویی بترسند یا دوست نداشته باشند که به دستشویی مراجعه کنند دچار یبوست می شوند. کودکان بزرگ تر نیز ممکن است به نیاز بدن شان به اجابت مزاج بی توجهی کنند یا آن را نادیده بگیرند.
