انواع مختلف سرطان خون (Blood Cancers) بر تولید و عملکرد سلول های خونی تاثیر می گذارد. بیشتر این سرطان های خونی در مغز استخوان شروع به رشد می کنند. سلول های بنیادی درون مغز استخوان می توانند به سه نوع سلول خونی شامل سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و یا پلاکت ها تبدیل می شوند. در اکثر موارد سرطان خون فرآیند تولید سلول های خون توسط سرطان خون بهم ریخته و باعث می شود، مغز استخوان شروع به تولید کنترل نشده و غیرطبیعی بعضی از انواع سلول های خونی کند. این سلول های غیرطبیعی (سلول های سرطانی) باعث اختلال در عملکرد و توانایی خون شامل مبارزه با عفونت ها و یا خونریزی های شدید می گردد.
سرطان های خونی به سه دسته کلی تقسیم می شوند. این دسته ها شامل:
• سرطان خون لوکمی یا لوسمی (Leukemia)، این سرطان یکی از انواع سرطان های درون مغز استخوان بوده، واژه لوسمی به معنی خون سفید است و شامل تولید غیرطبیعی سلول های خونی سفید می شود. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. تعدا بالای سلول های سفید باعث اختلال توانایی این سلول ها در مبارزه با عفونت ها شده و همچنین باعث نقص توانایی مغز استخوان برای ساختن سلول های قرمز و پلاکت خون می شود.
• سرطان خون لنفومی (Lymphoma)، این نوع سرطان خون سیستم لنفاوی را که وظیفه آن دفع مایعات زیادی از بدن و همچنین تولید گلبول سفید خون است، تحت تاثیر قرار می دهد. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.
• سرطان خون میلوما (Myeloma)، این نوع سرطان خون سلول های پلاسما را هدف قرار داده و مانع تولید آنتی بادی در بدن می شود و سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت ها ضعیف و حساس می کند.
این سرطان یکی از انواع سرطان های درون مغز استخوان بوده، واژه لوسمی به معنی خون سفید است و شامل تولید غیرطبیعی سلول های خونی سفید می شود. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. تعدا بالای سلول های سفید باعث اختلال توانایی این سلول ها در مبارزه با عفونت ها شده و همچنین باعث نقص توانایی مغز استخوان برای ساختن سلول های قرمز و پلاکت خون می شود.
این نوع سرطان می تواند به دو شکل حاد و یا مزمن خود را نشان دهد. سرطان لوسمی مزمن آرام تر از نوع حاد آن پیشرفت می کند و نوع حاد آن نیاز به درمان سریعتری دارد. همچنین لوسمی به دو دسته دیگر به نام های لوسمی لنفوسیتی (lymphocytic) و لوسمی میلوئیدی (myelogenous) نیز تقسیم می گردد. منظور از لوسمی لنفوسیتی رشد غیرطبیعی در سلول های مغز استخوان که به لنفوسیت تبدیل می شوند بوده و نوع میلوئیدی نوعی از سلول های مغز استخوان را که تبدیل به سلول های خونی از جمله سلول های قرمز، سفید و پلاکت می شود، تحت تاثیر قرار می دهد. چهار دسته بندی اصلی سرطان خون لوسمی شامل:
1- لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)
2- لوسمی میلوئیدی حاد (AML)
3- لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)
4- لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)
سرطان خون لوسمی معمولا در مراحل اولیه نشانه و علامتی ندارد، در مراحل پیشرفته تر این علایم می تواند شامل:
دلیل خاص و شناخته شده ای برای انواع سرطان خون لوسمی وجود ندارد، با اینحال بنظر می رسد عواملی خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند، این عوامل شامل:
شیمی درمانی
تشخیص و درمان سرطان خون لوسمی
ممکن است پزشکتان برای مشخص شدن اینکه سرطان دارید یا نه برای شما آزمایش کامل خون (CBC) تجویز نماید. این آزمایش می تواند مشخص نماید که تعداد سلول های خون را مشخص کرده و درصورت میزان زیاد سلول این موضوع را نشان دهد. تعداد زیاد سلول سفید، یا تعدا بسیار کم سلول قرمز یا پلاکت می تواند نشانه ابتلا به سرطان خون باشد. اگر نتیجه ابتلای شما به لوسمی مثبت بود پزشکتان از یک آزمایش برداشتن بافت استخوا (بافت برداری یا biopsy) برای مشخص کردن نوع سرطان استفاده می کند.
درمان سرطان خون لوسمی بسته به سن، سلامت عمومی و نوع لوسمی متفاوت می باشد. پزشکتان ممکن است برای درمان شما از ترکیبی از درمان های مختلف شامل شیمی درمانی، درمان بیولوژیکی، رادیوتراپی و یا پیوند سلول های بنیادی استفاده نماید. برای افراد مبتلا به لوسمی حاد اغلب بدلیل سرعت رشد سرطان از شیمی درمانی استفاده می شود. اکثر افراد مبتلا به سرطان خون لوسمی حاد به درمان سریعا واکنش نشان می دهد.
از آنجا که دلیل اصلی سرطان خون مشخص نیست پس نمی توان راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان پیشنهاد نمود. با اینحال می شود از بعضی از انواع سرطان خون لوسمی با اجتناب از قرار گرفتن تشعشع، اجتناب از قرار گرفتن در برابر مواد شیمیایی و ترک سیگار و تنباکو پیشگیری نمود.
تقریبا نصف انواع سرطان خون سرطان خون لنفومی و یا سایر سرطان های وابسته به سیستم لنفاوی می باشند. این سیستم که مرکب از غدد لنفاوی در گردن، زیر بقل، ران، قفسه سینه و شکم است وظیفه دفع مایعات اضافی در بدن و تولید سلول های ایمنی بدن را بر عهده دارند. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.
این نوع سرطان لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین تقسیم می شود. حدود 12 درصد افراد مبتلا به سرطان خون لنفومی مبتلا به نوع هوچکینی آن می باشند.
نشانه ها و علایم سرطان خون لنفومی شامل:
خستگی و ضعف
خارش پوست و کهیر
دلیل خاص و شناخته شده ای برای انواع سرطان خون لنفوم وجود ندارد، با اینحال بنظر می رسد عواملی خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند، این عوامل شامل:
پزشک برای تشخیص ابتلای شما به این نوع سرطان نیاز به آزمایش برداشتن بافت غدد لنفاوی ( lymph node biopsy) دارد. آزمایش های بیشتر برای مشخص کردن مراحل بیماری شامل آزمایش خون، نمونه برداری از بافت استخوان و … انجام می شوند. همچنین برای مشخص کردن میزان پخش شدن این سرطان نیز آزمایش هایی انجام می شود. تصمیم گیری برای درمان این بیماری بعد از انجام این آزمایش ها و با نظر پزشک انجام می گیرد.
سرطان لنفوم هوچکین یکی از درمان پذیرترین انواع سرطان ها می باشد. درمان سرطان لنفوم می تواند شامل شیمی درمانی، شیمی درمانی بهمراه رادیوتراپی، درمان بیولوژیکی و پیوند سلول های بنیادی می شود.
