موز و خواص آن
موز میوه ای نرم و شیرین است که مورد علاقه بیشتر افراد در هر سنی است. ورزشکاران این میوه را به خاطر میزان بالای انرژی و پتاسیم آن دوست دارند. موز ، گیاهی است پایا از رده تک لپه ای ها که تیره خاصی را در این رده به نام تیره موزها به وجود آورده است . میوه اش گوشت دار و مطبوع و خوراکی است و از مجموع میوه هایش ، خوشه ای به وجود می آید. ارتفاع گیاه موز از 3 متر تا 7 متر است.
گیاه موز اولین بار توسط کشاورزان آسیای جنوب شرقی کشت شد. شواهد باستان شناسی اخیر ، نشان داده است که کشت موز به 5000 تا 8000 سال پیش بر می گردد. امروزه موز در اکثر نقاط گرمسیر جهان که دارای رطوبت مطلوبی هستند ، کاشت می شود. موز به دو دسته تقسیم می شود : موز شیرین (Musa sapienta, Musa nana) و موز سبز (Musa paradisiacal).
مواد مغذی موجود در یک عدد موز متوسط (118 گرم)
|
ماده مغذی |
درصد ارزش غذایی روزانه |
|
کالری |
5 % |
|
21.5 % |
|
|
ویتامین C |
17.1 % |
|
منگنز |
16 % |
|
فیبر |
12.2 % |
|
پتاسیم |
12 % |
موز دارای خواص بسیاری است و خوردن روزانه یک عدد موز ، فرد را از انواع بیماری ها دور نگه می دارد. در اینجا به چند خاصیت موز اشاره می کنیم.
خواص موز
1- مبارزه با افسردگی : موز با افسردگی مبارزه می کند زیرا تریپتوفان موجود در آن در بدن تبدیل به سروتونین شده و فرد شاد می شود. سروتونین از انتقال دهنده های عصبی مغز است که معروف به هورمون خلق و خو است و ترشح آن موجب شادی فرد می گردد.
2- درمان مسمومیت با فلزات : موز غنی از پکتین است که بدن را در امر گوارش یاری کرده و سموم و فلزات را از بدن ، کیلات یا کی لیت (Chelate) می کند. در واقع کی لیت فرآیندی است که طی آن یک ترکیب شیمیایی با یک یون فلزی ترکیب شده و آن را بصورت محکم نگه می دارد. موادی که دارای چنین خاصیتی هستند در درمان مسمومیت با فلزات بکار می روند.
3- درمان یبوست و اسهال : مقادیر بالای فیبر موجود در موز حرکت روده ها را به حالت عادی و طبیعی خود برگردانده و موجب رفع یبوست می گردد. موز برای دستگاه گوارش تسکین دهنده است و موجب بازگرداندن الکترولیت های از دست رفته پس از اسهال می شود.
4- مبارزه با بیماری های قلبی – عروقی : موز غنی از پتاسیم است که برای تنظیم سطح فشار خون و عملکرد مناسب قلب ضروری است. مصرف روزانه یک عدد موز ، از فشار خون بالا و آترواسکلروسیس (atherosclerosis) و یا همان سختی رگ ها جلوگیری می کند. میزان بالای پتاسیم موجود در موز و میزان بسیار کم سدیم موجود در آن ، از افزایش فشار خون جلوگیری کرده و خطر بروز حمله و سکته قلبی را کاهش می دهد.
5- مبارزه با ماکولا دژنراسیون چشم : مصرف موز و میوه های دیگر ، خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را کاهش داده و از کاهش بینایی در دوران پیری جلوگیری می کند. دژنراسیون ماکولا (Macular Degeneration) یا از بین رفتن لکه زرد شبکیه ، شایع ترین علت کوری در افراد مسن است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه چشم و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.
6- استحکام استخوان ها : مصرف موز توانایی بدن برای جذب کلسیم را افزایش داده و موجب استحکام استخوان ها می شود. موز مانند یک ماده پری بیوتیک (Prebiotic) عمل کرده و موجب رشد باکتری های خوب در روده و تولید آنزیم های گوارشی برای کمک به جذب مواد مغذی از جمله کلسیم می گردد. روده انسان حاوی انواع بسیاری از باکتری ها است. بسیاری از این باکتری ها برای گوارش بهینه غذا مفید هستند. دسته ای از این باکتری ها که به باکتری های پروبیوتیک معروف هستند ، علاوه بر کمک به گوارش مولکول های پیچیده ، ترکیباتی مانند ویتامین ها و آنتی بیوتیک های مختلف را تولید می کنند که برای بدن مفید می‌باشند. منبع باکتری‌های پروبیوتیک لبنیات و میوه ها هستند. به مواد غذایی ای که حاوی این نوع باکتری ها هستند نیز ، پروبیوتیک گفته می شود.
7- ارتقای سلامت کلیه ها : تحقیقات نشان داده است که مصرف منظم میوه ها و سبزیجات به ویژه موز و گل کلم ، خطر ابتلا به سرطان کلیه را کاهش می دهد. موز دارای ترکیب فنولی آنتی اکسیدانی است که با مبارزه با رادیکال های آزاد ، از بروز انواع سرطان ، به ویژه سرطان کلیه ، جلوگیری می کند.
8- کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) : مصرف موز موجب بهبود خلق و خوی زنان شده و با تنظیم قند خون و کاهش استرس در آنها ، از بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی می کاهد.
9- مبارزه با کم خونی : مصرف موز موجب تقویت خون و تحریک تولید هموگلوبین شده و آهن موجود در آن، کم خونی را از بین می برد.
10- درمان زخم معده : موز از دیواره معده در برابر اسید های خورنده محافظت می کند و بنابراین تنها میوه ای است که می توان برای درمان زخم معده ، به صورت خام مصرف شود. موز دارای خاصیت ضد اسیدی است و به همین دلیل برای درمان و تسکین رفلاکس اسیدی (بازگشت اسید معده به سمت بالا) و سوزش سردل نیز مناسب است.
11- مناسب برای ترک سیگار : موز برای افرادی که در حال ترک سیگار هستند بسیار مفید است زیرا هنگامی که فرد احساس می کند به نیکوتین احتیاج دارد ، مقادیر بالای پتاسیم ، منیزیم و ویتامین های موجود در موز ، موجب تسکین مغز او می شوند و شخص می تواند فقدان نیکوتین را تحمل کرده و سیگار کشیدن را ترک کند.
12- تقویت مغز و هوش : تحقیقات نشان داده است که مصرف موز موجب افزایش نیروی مغز دانش آموزان می گردد. پتاسیم موجود در موز موجب افزایش هوشیاری ذهنی و قدرت مغز می شود.
13- کاهش خارش ناشی از نیش زدگی : مالیدن قسمت داخلی پوست موز بر روی نیش زدگی ها ، موجب کاهش خارش ، سوزش و یا ورم آن قسمت می شود.
14- کاهش کلسترول : پکتین نوعی فیبر حلال موجود در موز است که موجب کاهش میزان سطح کلسترول خون می گردد. تحقیقات نشان داده است که فیبرهای حلال در آب مانند پکتین ، بدون ایجاد اختلال در سطح کلسترول خوب خون ((HDL ، موجب کاهش کلسترول بد خون (LDL) می گردند.
15- کاهش وزن : موز دارای فیبر زیادی است که فرد را برای مدت زمان بیشتری سیر نگه می دارد. همچنین، موز دارای چربی بسیار کمی است و بنابراین برای افراد چاقی که به دنبال کاهش وزن هستند ، بسیار مناسب است.
16- مناسب برای پوستی سالم : موز غنی از مواد مغذی ضروری برای داشتن پوستی سالم و زیبا است. ویتامین C موجود در موز در تولید کلاژن که نوعی پروتئین موجود در پوست است ، نقش اساسی دارد. همچنین ، ویتامین C نوعی آنتی اکسیدان قوی است که از بدن در برابر رادیکال های آزاد و پیری زودرس محافظت می کند. همچنین موز دارای ویتامین B6 است که برای داشتن پوستی سالم ضروری است. مقادیر بالای ویتامین B6 موجود در موز ، موجب محافظت در برابر دیابت نوع دو ، تقویت سیستم عصبی و تولید سلول های سفید خون نیز می گردد.
17- تقویت قوای جنسی : موز غنی از پتاسیم ، منیزیم و ویتامین های گروه B است که موجب افزایش تولید هورمون های جنسی در بدن می گردند. همچنین موز دارای مواد معدنی و آنزیم های خاصی است که موجب افزایش میل جنسی مرد می گردد.
18- کاهش درجه حرارت بدن : مصرف موز موجب کاهش تب و دمای بالای بدن و خنک شدن بدن در روزهای گرم نیز می شود.
توجه : برخی افراد ممکن است نسبت به موز آلرژی داشته باشند که در این صورت می بایست از مصرف آن خودداری کنند. همچنین ، افراد دیابتی که از رژیم غذایی مخصوص کاهش مصرف کربوهیدرات ها پیروی می کنند ، می بایست قبل از گنجاندن موز در رژیم غذایی شان ، با پزشک معالج خود مشورت کنند.
