هنگامی که بافت پستان دچار عفونت گردد و در اثر آن درد، ورم، قرمزی و گرمی در پستان به وجود بیاید، به آن ماستیت اطلاق می شود. افراد مبتلا به ماستیت ممکن است دچار تب و لرز نیز شوند. این بیماری بیشتر در زنان شیرده اتفاق می افتد. ورم پستان اغلب در سه ماه اول شیردهی رخ می‌دهد (سه ماهه پس از زایمان)، اما ممکن است که در ادامه دوران شیردهی نیز ایجاد شود.
روش برخورد با این بیماری بسیار مهم و حساس است، زیرا تشخیص و درمان زودهنگام آن نه تنها به نفع مادر است، بلکه سلامت و تغذیه نوزاد را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.گاهی اوقات ورم پستان آن قدر برای مادر ایجاد ناراحتی می کند که منجر به ندادن شیر به نوزاد می شود و مادر مجبور به تغذیه نوزاد با شیر خشک می شود.
علایم ماستیت چیست؟
– حساس بودن پستان نسبت به تماس
– ضعف عمومی بدن
– ورم بافت پستان
– در تمام مدتی که نوزاد از سینه مادر شیر می مکد، مادر احساس درد و سوزش می کند.
– قرمز شدن پوست سینه
– تب و لرز
علل ماستیت چه می‌باشد؟
1- مسدود شدن مجرای شیر: اگر در طی شیردهی احساس می کنید که یک سینه به طور کامل تخلیه نمی شود و مقداری شیر هنوز هم در سینه باقی مانده است، ممکن است مجرایی در سینه شما مسدود شده باشد که سبب برگشت شیر می‌شود و همین امر منجر به عفونت سینه می‌شود.
2- وارد شدن باکتری به بافت سینه: باکتری‌های سطح پوست و یا باکتری‌هایی که در دهان نوزاد وجود دارند ممکن است وارد مجاری شیر بافت پستان شوند و یا از ترک‌هایی که در بافت سینه وجود دارند وارد شوند. باکتری‌های وارد شده می توانند تکثیر پیدا کنند و عفونت را در بافت سینه ایجاد کنند.
عوامل خطر ابتلا به ورم پستان چه می‌باشد؟
– شیردهی در طی هفته اول پس از زایمان
– ترک نوک پستان، اگرچه ممکن است بدون ترک خوردن هم ماستیت ایجاد شود.
– استفاده از یک روش شیردهی به طوری که یک سینه به طور کامل تخلیه نشود.
– استفاده از سینه بندهای تنگ، زیرا جریان شیر در سینه محدود می شود و سبب بروز ورم سینه می شود.
– خستگی بیش از حد مادر، زیرا بر جریان شیر تأثیر می گذارد.
– زنانی که در شیردهی‌های قبلی خود سابقه ابتلا به ورم پستان را داشته اند، بیشتر در معرض ابتلا به ورم پستان می باشند.
– شکاف لب یا کام
ـ مشکلات در آغوش گرفتن و تماس با نوزاد
ـ عدم شیردهی
ـ سوء تغذیه مادر
ـ عفونت نوک پستان
ـ استفاده از شیردوش دستی پستان
ـ ابتلا به عفونت مخمری
درمان ورم پستان چه می باشد؟
– مادرانی که در دوران شیردهی قرار دارند، باید با علائم این بیماری آشنا باشند تا در صورت ابتلا به آن، روش‌های درمانی را تحت نظر پزشک انجام دهند.
– درمان ماستیت با بهبود روش شیردهی آغاز می‌شود. در صورتی که مادر شیر دادن به نوزاد را طی ابتلا به ماستیت متوقف کند، احتمال بیشتری دارد که دچار آبسه شود. گفتگو با یک مشاور شیردهی مجرب اغلب بسیار ارزش دارد.
– مادرانی که به این بیماری مبتلا هستند، باید به مقدار کافی استراحت کنند، مقدار زیادی مایعات بنوشند و از کمپرس گرم و سرد برای پستان استفاده کنند.
– به آرامی باید پستان ورم کرده را ماساژ دهند.
– این مادران می‌توانند با تجویز پزشک برای رفع تب، از استامینوفن و یا ایبوبروفن استفاده کنند. این دو قرص خطری برای شیردهی ندارند.
– معمولا در این شرایط آنتی بیوتیک تجویز نمی شود، مخصوصا اگر برای بار اول به ورم پستان مبتلا شده باشید و احساس بدتر شدن نمی کنید. اما اگر شرایط فرد وخیم بود و هر ساعت احساس بدتر شدن می‌کرد، تحت نظر پزشک می‌تواند نسبت به مصرف آنتی بیوتیک اقدام کند.
هشدارها
1- یکی از شایع‌ترین عوارض ماستیت، قطع شیردهی به نوزاد است. باید به مادران فواید فراوان شیردهی یادآوری شود و تشویق شوند که آن را حفظ کنند. متاسفانه برخی مادران هنگام مواجهه با این مشکل و یا کوچک ترین مشکل در سینه خود، سریعا شیردهی به نوزاد را قطع می کنند.
قطع شیردهی هم به ضرر مادر است و هم نوزاد.
قطع شیردهی هم به ضرر مادر است و هم نوزاد.
شیر دادن به نوزاد در این شرایط، باعث بهبودی سریع تر مادر می شود، زیرا سینه‌ها تخلیه می شوند و از آبسه پستان جلوگیری خواهد کرد.
2- مادرانی که در دوران شیردهی قرار دارند، باید بدانند که شیر دادن به نوزاد از همه چیز مهم تر است. اگر واقعا در این شرایط احساس کردند که نمی توانند به نوزاد خود شیر دهند می‌توانند شیر خود را بدوشند و شیر دوشیده شده را به او بدهند (استفاده از برخی شیردوش‌ها فشار کمتری نسبت به مکیدن نوزاد ایجاد می‌کند).
برای چند روز از فرد دیگری که اصطلاحا به آن دایه گفته می شود بخواهند تا به نوزادشان شیر دهد. در این شرایط همسر و خانواده‌های زن و شوهر، باید حمایت عاطفی و فکری خود را از مادر دریغ نکنند تا هر چه سریع تر بهبودی کامل پیدا کند.
3- هنگام استراحت، به روی شکم خود و یا هر حالتی که به سینه‌ها فشار وارد می کند، نخوابید.
4- از استرس و فکرهای ناامیدکننده در این باره پرهیز کنید. کاهش استرس در این شرایط یعنی نزدیک شدن به بهبودی.
5- شیردهی دورانی حساس می باشد. بنابراین اگر هر گونه بیماری و ناراحتی پیدا کردید، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید و دستورالعمل‌های لازم را به کار بگیرید تا به هر قیمتی که شده، نوزاد خود را از شیر مادر محروم نکنید.
