سرفه وسیله ای است که بدن از آن برای خارج کردن مواد خارجی و خلط از ریه و مسیرهای هوایی و یا برای واکنش نسبت به راههای انتقال هوا تحریک شده و ملتهب شده استفاده می نماید. سرفه کردن راهی مهم برای پاک نگه داشتن گلو، حلق و راههای انتقال هوا می باشد. بااینحال، سرفه زیاد می تواند نشان دهنده این باشد که شما مشکل و یا بیماری خاصی دارید. البته بیاد داشته باشید که سرفه زیاد فقط یک علامت بوده و بخودی خود یک بیماری محسوب نمی شود. سرفه طولانی مدت و شدید خسته کننده بوده و باعث بی خوابی، سردرد، بی اختیاری ادرار و حتی شکستن دنده ها می شود.
انواع سرفه ها کدام اند؟
بعضی از سرفه ها خشک هستند، سایر سرفه ها مخلوط یا پربار (productive) نامیده می شوند. سرفه های مخلوط یا پربار سرفه هایی هستند که همراه با خود خلط نیز بهمراه دارند. همچنین سرفه ها را به دونوع حاد و مزمن نیز تقسیم می نمایند:
سرفه های حاد که ناگهانی شروع شده و اغلب ناشی از سرماخوردگی، آنفلوآنزا و یا سینوزیت می باشند. این نوع سرفه ها عموما بعد از سه هفته بهبود می یابد.
سرفه های نیمه حاد که بین 3 تا 8 هفته ادامه دارند.
سرفه های مزمن که بیش از 3 هفته ادامه می یابند.
دلایل سرفه های پربار و یا خشک
سرفه های پربار می توانند ناشی از:
بیماری عفونی – ابتلا به سرفه پربار زمانیکه سرماخورده اید، کاملا طبیعی می باشد. بعضی اوقات سرفه ناشی از خشک شدن خلط در ته گلو می باشد.
عفونت ها – عفونت ریه و یا مسیرهای انتقال هوا می تواند باعث سرفه پربار شود. سرفه پربار می تواند ناشی از بیماری های ریوی چون پنومونی و برونشیت باشد.
بیماری مزمن ریه – سرفه پربار می تواند ناشی از بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) باشد.
بازگشت اسید معده به مری – این نوع سرفه می تواند ناشی از بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) بوده و می تواند باعث بیداری شما حین خواب شود.
آبریزش بینی – ابتلا به مشکل آبریزش بینی می تواند باعث خشک شدن حلق شده و این خشکی می تواند باعث سرفه پربار شود.
مصرف سیگار و تنباکو – سرفه های پربار در افرادیکه سیگار می کشند و یا از سایر انواع تنباکو استفاده می نماید، ناشی از آسیب دیدن و یا سوزش حلق و یا مری باشد.
سرفه های خشک می توانند ناشی از:
بیماری ویروسی – بعد از درمان سرماخوردگی، سرفه های خشک برای حدود چندهفته باقی مانده و اغلب در شب ها بدتر نیز شود.
برونکواسپاسم – سرفه های خشک بخصوص در شب می تواند نشان از اسپاسم و گرفتگی نای باشد.
آلرژی ها – عطسه پی در پی و سرفه می تواند ناشی از ابتلا به رینیت آلرژیک (زکام) باشد.
داروهای بنام مهارکننده های ACE – این داروها که برای کنترل فشارخون استفاده می شوند از قبیل کاپتوپریل، انالاپیریل و لیزینوپریل می توانند باعث سرفه خشک شوند.
قرارگیری در برابر آلاینده ها – قرار گرفتن در برابر آلاینده هایی همچون خاک، گرد و غبار و مواد شیمیایی باعث ابتلا به مشکل سرفه خشک می شود.
بیماری آسم – ابتلا به بیماری آسم می تواند نشانه ی بیماری آسم باشد. سایر علایم ابتلا به آسم شامل خس خس، تنگی نفس و احساس سفتی و فشار در قفسه سینه می باشد.
گرفتگی گلو – گرفتگی گلو توسط غذا و داروها.
برای درمان سرفه چه زمانی به پزشک مراجعه نماییم؟
در صورتیکه سرفه شما بعد از چند هفته بهبود نیافت و یا اگر شما و یا فرزندتان دچار مشکلات زیر هستید:
سرفه حاوی خلط غلیظ سبز و زرد
خس خس کردن و تنفس خارجی
تب بالای 38 درجه سانتیگراد
تنگی نفس
سرفه در کودک زیر 3 ماه سن
سابقه بیماری های قلبی و عروقی، سرفه ای که هنگام دراز کشیدن بدتر می شود
درصورتیکه هر یک از مشکلات زیر رخ داد سریعا با اورژانس تماس بگیرید:
احساس خفگی و بسته شدن گلو
مشکل در تنفس و یا قورت دادن
سرفه حاوی خلط خونی
درمان خانگی سرفه چگونه است؟
هرچند سرفه مشکلی آزاردهنده است، عموما شیوه بدن شما در هنگام درمان می باشد. توصیه هایی برای بهبود مشکل سرفه شما وجود دارد:
اگر دچار سرفه خشک و خارش دار هستید، از قطره های درمان سرفه و یا آبنبات های درمان سرفه استفاده نمایید. تحت هیچ شرایطی این آبنبات ها را به کودکان زیر 3 سال ندهید چراکه می تواند باعث خفگی شود.
از بخارساز و یا حموم بخار استفاده نمایید، هردو این موارد هوا را مرطوب کرده و به بهبود سرفه و خشکی دهان و گلو کمک می نمایند.
مصرف مایعات را افزایش دهید، مایعات به رقیق شدن خلط در گلوی شما کمک کرده و سرفه کردن را راحت تر می نماید.
توجه: متخصصان پزشکی معتقداند که از داروهای سرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر 6 سال میبایست اجتناب نمود. قبل از مصرف هر نوع داروی غیرتجویزی از طرف دکتر حتی آنهایی که لیبل برای کودکان دارند، برای کودکتان با پزشک مشورت نمایید. داروهایی که از طرف پزشک تجویز نشده اند ممکن است برای کودک شما اثری نداشته و حتی عوارض جانبی داشته باشد.
داروهایی که بدون نسخه برای درمان سرفه موجود می باشند شامل:
گوایفنسین (Guaifenesin) – این دارو به رقیق شدن و از بین رفتن خلط کمک می کند. همراه با مصرف دارو مقدار زیادی مایعات مصرف نمایید.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) – داروهایی از قبیل ایبوپروفن و ناپروکسن.
ضداحتقان ها (Decongestants) – این داروها آبریزش بینی را متوقف کرده و مسیر بینی را باز می کند، این داروها را بدون تجویز پزشک به کودک زیر 6 سال خود ندهید. در صورت ابتلا به فشار خون قبل از مصرف ضداحتقان با پزشکتان مشورت نمایید.
توقع نداشته باشید که پزشک از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی همچون سرماخوردگی و یا آنفلوآنزا استفاده نماید. آنتی بیوتیک ها روی ویروس تاثیری ندارند. همچنین آنتی بیوتیک ها به سرفه های ناشی از آلرژی نیز کمکی نمی کنند.
پیشگیری از ابتلا به سرفه شدید
راهی قطعی برای پیشگیری از این مشکل وجود ندارد، برای کمک به کاهش خطر ابتلای شما:
در فصولی که سرماخوردگی و آنفلوآنزا شایع است، دست های خود را مرتب بشویید. شستن دست ها از سرماخوردگی و در نتیجه سرفه شما پیشگیری می نماید.
سیگار و یا تنباکو مصرف نکنید، در صورتیکه سیگار هستید به ترک سیگار اقدام نمایید.
از قرار گرفتن در برابر دود سیگار دیگران اجتناب نمایید، دود سیگار می تواند باعث سرفه و یا افزایش شدت آن شود.
مصرف مایعات را افزایش دهید، مصرف مایعات به رقیق شدن خلط و خارج شدن راحت آن کمک می نماید.
