سویا و خواص آن
سویا یا لوبیا سویا یک منبع غنی و ارزان از پروتئین است. ارتفاع این گیاه از 0.2 تا 2.0 متر متفاوت است و ساقه و برگ های آن با موهای ریز قهوه ای یا خاکستری پوشیده شده است. هر غلاف به طول 3-8 سانتی متر و معمولا شامل دو تا چهار دانه به قطر 5-11 میلی متر است. نمونه هایی از محصولات سویا عبارتند از : لوبیا سویا ، سویا، شیر سویا، جوانه سویا، پنیر سویا، آرد سویا، ماست سویا و پودر سویا.
خواص سویا
منبع پروتئین :
سویا دارای بالاترین مقدار پروتئین در بین محصولات گیاهی است و همانند پروتئین حیوانی حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری است که شامل 43 درصد پروتئین است در حالی که حبوبات دیگر حاوی 20 تا 25 درصد پروتئین هستند. بر اساس ارزیابی سازمان بهداشت جهانی آمریکا (FDA) تاثیر مثبت پروتئین سویا برای کودکان و بزرگسالان به تصویب رسیده است. به این معنی است که تائیر مثبت پروتئین سویا برابر است با پروتئین گوشت و شیر.
دارای چربی غیر اشباع :
سویا دارای 19 درصد از چربی های غیر اشباع و مفید است. محتوای چربی اشباع نشده سویا شامل اسید لینولنیک یا امگا 3 و اسید چرب است. حضور امگا 3 به در دانه های سویا که خود از منابع گیاهی خاصی است که این ماده مغذی را دارا می باشد که خطر ابتلا به هر دو بیماری قلبی و سرطان را کاهش می دهد.
منبع غنی فیبر :
یک لوبیا سویا دارای حدود 8 گرم فیبر است.توفو و شیر سویا حاوی فیبر کمتری هستند. در حالی که آرد سویا و پروتئین سویا سرشار از فیبر هستند.
وجود کلسیم در شیر سویا :
غذاهای سویا منبع خوبی از کلسیم در مقایسه با سایر حبوبات هستند. همانند توفو که به دلیل روش ساخت آن می تواند بین 120 تا 750 میلی گرم کلسیم در هر فنجان داشته باشد.به طور تقریبی شیر سویا حاوی حدود 93 میلی گرم کلسیم در هر فنجان است که اغلب می تواند به 200 تا 300 میلی گرم کلسیم در هر وعده برسد. سویا دارای اگزالات ها و فیلات ها است که مانع جذب کلسیم سایر غداها هستند ولی علیرغم این موضوع میزان جذب کلسیم شیر سویا برابر شیر است.
ضد سرطان :
برخی از پژوهشگران بر این باورند که ایزوفلاون های موجود در سویا، مانند Genistein ، daidzein و glycitein ، ممکن است نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطان ، از جمله پستان، پروستات، تخمدان، و سرطان رحم را داشته باشند و مطالعات نشان داده است که زنانی که از سویا و فراورده های آن مصرف می نمایند کمتر در معرض ابتلا به سرطان پستان و سرطان آندومتر قرار می گیرند. برخی از مطالعات نشان داده اند که سن افراد در مصرف سویا بسیار حائز اهمیت است زیرا تصور می شود که مصرف سویا توسط زنان جوان ،در زمانی که بافت پستان آنها در حال توسعه است و سطح استروژن آنان نسبتا بالا تر است، توصیه نمی شود.
از دیگر خواص سویا می توان به موارد زیر اشاره کرد
• فاقد کلسترول
• شامل امگا 3 مفید برای قلب
• حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری برای انسان
• دارای مواد معدنی مهم مثل منیزیم، آهن ،سلنیوم و ویتامین B12 و D
• دارای ایزوفلاون هایی است که در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان ها، بیماری های قلبی و پوکی استخوان مفید هستند.
سویا و گروه خونی :
افراد دارنده گروه خونی O می بایست مصرف لبنیات خود را محدود نمایند زیرا سیستم گوارشی آنان قادر به هضم آسان این دسته از خوراکی ها نیست به همین منظور توصیه می شود از شیر سویا و پنیر سویا استفاده نمایند.لوبیا سویا منبع غنی پروتئین برای دارندگان گروه خونی A است و به دلیل لکتین موجود در لوبیا قرمز که عامل چاقی در این گروه خونی است مصرف سویا توصیه می شود.مصرف لوبیا سویا و کلیه فراورده های سویا برای گروه خونی B توصیه نمی شود و گروه خونی AB می تواند در رژیم غذایی خود جو دوسر و سویا را جایگزین گندم و ذرت نماید.
توجه :
سویا اثرات منفی بر روی عملکرد تیروئید دارد. شواهد فراوانی حاکی از آن است که برخی از ایزوفلاون های موجود در سویا ، از جمله Genistein و equol ، سوخت و ساز daidzen را در بافت های حساس به استروژن و در غده تیروئید را مختل می سازند. علاوه بر این، گزارش های قابل توجهی از اثرات ایجاد گواتر از مصرف سویا در نوزادان و بزرگسالان وجود دارد. لذا در خصوص مصرف سویا دقت کامل نمایید و قبل از مصرف با پزشک معالج خود مشورت کنید.