کمبود ید و عوارض آن بر مغز و تیروئید

درباره اهمیت اختلالات ناشی از کمبود ید در این مطلب توضیحاتی ارائه می‌کنیم. با ما همراه باشید.

اهمیت اختلالات ناشی از کمبود ید

امروزه بسیاری از مردم در سراسر جهان از اختلالات کمبود ید رنج می‌برند. یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از این مشکل اضافه کردن ید به نمک است. آیا می‌دانید با داشتن کمبود ید چه عوارضی برای مغز ایجاد می‌شود؟

مناطق محروم با دارا بودن این مشکل، از بهترین و کم‌خرج‌ترین روش یعنی استفاده از نمکی که یددار باشد استفاده می‌کنند. پروژه یددار کردن نمک در بسیاری از کشورها بسیار موفقیت آمیز بوده و بیشتر مردم و کارخانه‌جات صنایع غذایی، از نمک یددار استفاده می‌کنند.

خوشبختانه امروزه یددار کردن نمک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سازمان بهداشت جهانی برای این منظور تلاش بسیار زیادی می‌کند تا تمامی کشورها به این موضوع اهمیت بدهند و تمامی مناطق از نمکی که دارای ید فراوان باشد استفاده کنند.

اختلالات کمبود ید

از بهترین راه‌های جلوگیری از ابتلا به مشکلات غده تیروئید مصرف نمک کم سدیم و یددار است که نه تنها حاوی ید می‌باشد بلکه به دلیل داشتن سدیم کم، از فشار خون و بیماری‌های قلبی و کلیوی نیز جلوگیری می‌کند.

توجه داشته باشید که تنها از نمکی استفاده کنید که میزان فلزات سنگین در آن ذکر شده باشد. هر نمکی دارای سدیم کمتری نیست و در زمان خرید به میزان فلزات سنگین و به کلمه سدیم کمتر، دقت فرمائید.

واکنش جهان برای مقابله با اختلالات ناشی از کمبود ید:

سال ۱۹۹۹ سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که از ۱۹۱ نفر ۱۳۰ نفر به اختلالات کمبود ید مبتلا هستند. تقریباً ۷۴۰ میلیون نفر از بیماری گواتر رنج می‌برند (۱۳ % از کل جهان). در اوایل قرن بیستم مسئله از بین بردن کمبود ید مهمترین پروژه به حساب می‌آمد.

سال ۱۹۹۳ طبق گزارشات ارائه‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی،۱۲۴ میلیون نفر در کشور آفریقا به بیماری گواتر مبتلا بودند.

در سال ۱۹۹۹ سازمان بهداشت جهانی با همکاری سازمان ملل متحد وضعیت کمبود ید را در کشور های مختلف بررسی کردند و گزارشات آن‌ها بدین صورت بود که از ۱۳۰ کشور، ۹۸ کشور قانون یددار کردن نمک را اجرا می‌کردند و فقط ۱۲ کشور در مرحله اجرایی کردن آن بودند. به عنوان مثال در سال ۱۹۹۹، ۶۳ % از مردم کشورهای آفریقایی از نمک یددار استفاده می‌کردند.

تعیین محتوای ید موجود در نمک:

یددار کردن نمک در کارخانه‌ها انجام می‌شود یا به طور طبیعی نمک دارای ید کافی است. نمک یددار به مقدار مشخصی از پتاسیم، یددار می‌شود.
باید ذکر کنیم که مقدار ید موجود در نمک برای داشتن جامعه ای سالم از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تمامی مقامات بر این موضوع توجه به‌خصوصی دارند.
نتیجه افزایش ید در بدن باعث اختلالات در عملکرد تیروئید و بیماری پرکاری تیروئید است. در مناطقی که کمبود ید وجود دارد مصرف ید بیش از ۳۰۰ میکرو‌گرم در روز توصیه می‌شود.
اما بعضی از افراد در این شرایط به پرکاری تیروئید و بیماری خود ایمنی بیماری‌های تیروئید مبتلا می‌شوند. در مناطقی که از طریق ادرار میزان ید آن‌ها بالای ۲۰۰ میکرو‌گرم باشد در معرض خطر بیماری پرکاری تیروئید هستند.

اختلالات ناشی از کمبود ید

بهترین روش برای تعیین اندازه تیروئید لمس کردن یا معاینه آن است. با این حال سونوگرافی یک روش دقیق و عینی است.
اندازه غده تیروئید با مصرف ید طی چند ماه حتی تا چند سال تغییر می‌کند و دلیل آن به میزان کمبودی که فرد دچار است بستگی دارد و قابل ذکر است که بدانید، با میزان مصرف درست ید، اندازه غده تیروئید به حالت اول برنمی‌گردد و تنها می‌توان از بیماری‌های دیگر مربوط به آن پیشگیری کرد. بیماری گواتر به اندازه بزرگی غده تیروئید مربوط است.

تعیین غلظت هورمون‌های تیروئید یعنی تیروکسین (T4) و تری یدوتریونین (T3) برای مدیریت مقدار ید مناسب نمی‌باشد زیرا آزمایش آن بسیار سنگین بوده و شاخص‌های حساس را کمتر شناسایی می‌کند. با داشتن اختلالات ناشی از کمبود ید، مقدار هورمون T4 کم و T3 از حد مجاز خود بالاتر می‌باشد.

همیشه سعی کنید مصرف غذاهای حاوی ید مانند نمک کم سدیم یددار، ماهی سالمون، تخم کتان بوداده و کینوا را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

هورمون محرک تیروئید:

هورمون محرکه تیروئید با هورمون T4 رابطه مستقیمی دارد. با داشتن اختلالات کمبود ید میزان هورمون T4 کم شده و هورمون محرک تیروئید زیاد می‌شود. در نتیجه جمیعتی که دارای اختلالات ید باشد هورمون TSH آن‌ها بالا است.
هورمون محرکه تیروئید برای بزرگسالان و نوجوانان جهت شناسایی کمبود ید مناسب نیست اما برای نوزادان شاخص مناسبی برای ارزیابی کمبود ید است.
قابل ذکر است بدانید که نوزادان با داشتن کمبود ید مشکلات بسیار جدی با مغز خواهند داشت. از هر ۴۰۰۰ نوزاد ۱ نفر مبتلا به کم کاری تیروئید می‌‌شود.
هورمون TSH در کنترل عملکرد تیروئید نقش محوری داشته و مفیدترین نشانگر فیزیولوژیک فعالیت تیروئید است.
از عوامل تعیین نقطه تنظیم در محور تیروئید همچنین کم‌کاری و پرکاری تیروئید، هورمون TSH می‌باشد.

مدیریت یددار کردن نمک:

برای مدیریت اختلالات کمبود ید با هدف یددار کردن نمک، تنها در شرایطی به نتیجه مطلوب خواهیم رسید که تمامی نمک‌های موجود دارای ید کافی باشند. پس علاوه بر یددار کردن محصول، نحوه تولید آن نیز اهمیت دارد.