موارد و مقدار مصرف:
سل
بزرگسالان: mg/kg 25 – 15 یک بار در روز یا mg/kg 50 تا حداکثر 2.5 گرم دو بار در هفته یا mg/kg 30 – 25 تا حداکثر 2.5 گرم سه بار در هفته.
مکانیسم اثر:
اتامبوتول اثر باکتریواستاتیک خود را از طریق اختلال در سنتز RNA ایجاد مینماید.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: تب، عدم تعادل، بیحالی، سردرد، گیجی، توهم.
چشم: نوریت عصب بینائی، خونریزی شبکیه.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، دل درد، بیاشتهایی، یرقان کلستاتیک، اختلال گذرا در عملکرد کبد.
ادراری – تناسلی: نفریت بینابینی.
خون: نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی، کلوپنی.
پوست: خارش، درماتیت، سندرم استیونس جانسون.
سایر عوارض: آنافیلاکسی، نوریت محیطی.
فارماکوکینتیک:
جذب: 80 درصد دوز خوراکی اتامبوتول از دستگاه گوارش جذب میشود.
پخش: اتامبوتول در بیشتر بافتها شامل ریهها، کلیهها و اریتروسیتها پخش میشود. در صورت التهاب مننژ دارو وارد CSF میشود.
متابولیسم: اتامبوتول در کبد به مشتقات آلدئید و دی کربوسیلیک اسید که غیر فعال هستند متابولیزه میشود.
دفع: بیشتر مقدار اتامبوتول در عرض 24 ساعت به صورت دست نخورده و 15- 8 درصد آن به صورت متابولیت از ادرار دفع میشود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: نورویت اپتیک، کودکان زیر 13 سال.
موارد احتیاط: نارسایی کلیه، نقرس، اختلالات چشمی (کاتاراکت، التهابات مکرر چشمی، رتینوپاتی دیابتی).
تداخل دارویی:
در صورت مصرف همزمان با داروهایی که دارای عوارض جانبی دستگاه عصبی هستند، احتمال بروز عوارض عصبی (نوریت محیطی و تورم عصب بینائی) افزایش مییابد.
اشکال دارویی:
Tablet: 400mg
Tablet: Ethambutol 275mg + Isoniazid 75mg + Rifampin 150mg)
Tablet: Ethambutol 275mg + Isoniazid 75mg + Pirazinamide 400mg+ Rifampin 150mg)
اطلاعات دیگر:
طبقهبندی فارماکولوژیک: ضد سل نیمه صناعی.
طبقهبندی درمانی: ضد سل.
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده C
ملاحظات اختصاصی:
1- قبل از شروع درمان از طریق کشت و آنتی بیوگرام باید از اثر بخش بودن اتامبوتول اطمینان حاصل کرد.
2- قبل از شروع درمان با اتامبوتول بیمار باید تحت معاینات چشمی قرار گرفته و در حین درمان نیز این معاینات ادامه یابد. بیمارانی که روزانه بیش از mg/kg 15 اتامبوتول دریافت میکنند، به صورت ماهیانه باید تحت معاینات افتالموسکوپی، سنجش بینایی و آزمون افتراق رنگ قرار گیرند.
3- در حین درمان باید از بیمار در رابطه با علائم چشمی از جمله تاری دید سؤال کرد.
4- با شروع اختلال در تیز بینی بیمار دارو باید قطع شود.
5- چشمها باید به صورت جداگانه و با هم تحت معاینه قرار گیرند.
6- بیماران با نارسایی کلیه باید از لحاظ حجم دریافتی و دفعی تحت کنترل بوده و در صورت بروز هرگونه تغییری در حجم ادرار اقدامات پزشکی مورد نیاز در نظر گرفته شود.
7- در طی درمان با اتامبوتول بیمار باید از نظر عملکرد کلیوی، کبدی، شمارش کامل گلبولی و سطح سری اسیداوریک تحت نظر باشد.
8- در صورت بروز تحریک گوارش دارو با غذا مصرف شود.
9- شایع ترین عارضه جانبی اتامبوتول، نوریت عصب بینایی است.
10- نوریت محیطی به صورت احساس مور مور شدن اندامها و کرختی انگشتان تظاهر مییابد.
نکات قابل توصیه به بیمار:
1- بیمار باید با رعایت دقیق رژیم درمانی و ضرورت انجام آزمایشهای ادواری آشنا شود.
2- بیمار باید با طولانی بودن دوره درمان آشنا باشد.
3- بیمار باید بلافاصله بعد از شروع علائمی از قبیل تاری دید، تغییر در درک و دید رنگها، کاهش میدان دید و یا هرگونه علامت دیگر چشمی به پزشک مراجعه نماید.
مصرف در کودکان: کارخانه سازنده مصرف این دارو را در کودکان زیر 13 سال ممنوع اعلام کرده است.
مصرف در شیردهی: تامبوتول در شیر وارد شده بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی تنها در موارد ارجع بودن منافع بر خطرات آن مجاز میباشد.
