موارد و مقدار مصرف :
افسردگی
بزرگسالان: ابتدا مقدار mg20 یک بار در روز از راه خوراکی مصرف میشود. سپس میتوان بعد از بیش از یک هفته دوز را تا mg40 بالا برد. حداکثر مقدار توصیه شده 40 میلیگرم در روز است.
سالمندان: مقدار mg20 روزانه از راه خوراکی مصرف میشود و در بیمارانی که پاسخ نمیدهند دوز روزانه را میتوان تا 40 میلیگرم بالا برد.
تنظیم دوز: در بیماران دچار نارسایی کبدی، دوز mg20 روزانه از راه خوراکی مصرف میشود و در مواردی که بیماران پاسخ ندهند میتوان دوز را به mg40 رساند.
مکانیسم اثر :
عملکرد ضد افسردگی: عملکرد ضد افسردگی دارو ناشی از مهار نورونی بازجذب سروتونین و افزایش فعالیت سروتونرژیک میباشد.
فارماکوکینتیک :
جذب: زیست دستیابی مطلق دارو به دنبال مصرف خوراکی 80 درصد است.
پخش: دارو به میزان بالایی (80 درصد) به پروتئینهای پلاسمایی متصل میگردد.
متابولیسم: عمدتاً توسط CYP3A4 و CYP2C19 به متابولیتهای غیر فعال متابولیزه میشود.
دفع: حدود 20 درصد از دارو از طریق ادرار دفع میشود. نیمه عمر حذف دارو حدود 35 ساعت است. در بیماران بالای 60 سال نیمهعمر دارو تا 30 درصد افزایش مییابد.
عوارض جانبی :
اعصاب مرکزی: بیقراری، بیخوابی، اضطراب، آپاتی، گیجی، افسردگی، منگی، بیحالی، تب، اختلال تمرکز، میگرن، پارستزی، خوابآلودگی، خودکشی، ترمور
قلبی- عروقی: هایپوتانسیون، افت فشار وضعیتی، تاکیکاردی
سر و گردن: اختلال تطابق، آبریزش بینی، سینوزیت
دستگاه گوارش: درد شکمی، بیاشتهایی، اسهال، خشکی دهان، سوء هاضمه، نفخ، افزایش اشتها، افزایش براق، تهوع، استفراغ، مختل شدن حس چشایی
ادراری ـ تناسلی: آمنوره، قاعدگی دردناک، اختلال انزال، ناتوانی جنسی، پلیاوری
متابولیک: هایپوناترمی، تغییرات وزن
عضلانی- اسکلتی: درد عضلات و مفاصل
تنفسی: سرفه، عفونت، مجاری تنفسی فوقانی
پوست: خارش، راش
سایر عوارض: کاهش میل جنسی، افزایش تعریق، SIADH، خمیازه
اثر بر آزمایشهای تشخیصی :
سیتالوپرام میتواند منجر به کاهش سطح سدیم شود.
مسمومیت و درمان :
علائم مصرف بیش از حد سیتالوپرام به شکل تهوع، استفراغ، منگی، تعریق، ترمور، خوابآلودگی و تاکیکاردی بروز میکند. ندرتاً ممکن است باعث فراموشی، کوما، تشنج یا مرگ شود.
جهت درمان بیماران باید اقدامات حمایتی برقرار شده و علائم بیمار درمان گردد.
میتوان از لاواژ معده و شارکول فعال استفاده کرد. دیورزفورسه، هموپرفیوژن، دیالیز و تعویض خون چندان مفید نمیباشد.
موارد منع مصرف و احتیاط :
در افراد دچار حساسیت مفرط به دارو و اجزای فرمولاسیون، در کسانی که مهارکنندههای MAO مصرف میکنند و تا 14 روز از قطع مصرف مهارکنندههای MAO منع مصرف دارد. همچنین مصرف این دارو در حساسیت مفرط به اس- سیتالوپرام نیز ممنوع است. مصرف پیموزاید در بیمارانی که تحت درمان با سیتالوپرام هستند، ممنوع میباشد. این دارو در بیماران دارای سابقه مانیا، تشنج، تفکرات خودکشی یا نارسایی کبدی یا کلیوی با احتیاط به کار رود.
تداخل دارویی :
کاربامازپین منجر به افزایش کلیرانس سیتالوپرام میشود.
اثر داروهای مؤثر بر CNS در مصرف همزمان با سیتالوپرام افزایش مییابد و باید مصرف همزمان آنها با احتیاط صورت گیرد.
داروهای مهارکننده CYP3A4 و CYP2C19 منجر به کاهش کلیرانس سیتالوپرام میشوند.
مصرف همزمان سیتالوپرام با ایمیپرامین و سایر ضد افسردگیهای سهحلقهای منجر به افزایش سطح دزیپرامین (متابولیت ایمیپرامین) تا حدود 50 درصد میشود.
لیتیوم اثرات سروتونرژیک سیتالوپرام را افزایش میدهد.
مصرف همزمان با مهارکنندههای MAO باعث ایجاد واکنشهای جدی و گاهی کشنده میشود. نباید از این دارو طی 14 روز از درمان مهارکننده MAO استفاده شود.
مصرف سیتالوپرام با فنلزین، سلژیلین، ترانیلسیپرومین و ترامادول منجر به بروز سندرم سروتونین، شامل تحریکپذیری CNS، لرزش و اختلال سطح هوشیاری میشود و بایستی بین قطع مصرف مهارکننده MAO و شروع مصرف SSRI، 2 هفته زمان باشد.
در مصرف با سوماتریپتان، ممکن است ضعف عضلانی و هایپر رفلکسی ایجاد شود.
مصرف همراه با وارفارین باعث افزایش PT تا حدود 5 درصد میشود.
اشکال دارویی :
Tablet: 20, 40mg
Drop: 40mg/ml
اطلاعات دیگر :
طبقهبندی فارماکولوژیک: مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین
طبقهبندی درمانی: ضد افسردگی
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده C
نامهای تجاری: Citalopram Hexal
ملاحظات اختصاصی :
1- با وجودی که این دارو منجر به مختل شدن عملکرد سایکوموتور نمیشود، اما در مصرف همزمان با هر نوع داروی سایکواکتیو میتواند منجر به بروز اختلال قضاوت، تفکر یا مهارتهای موتور گردد.
2- احتمال انجام خودکشی یک ویژگی ذاتی افسردگی است و تا زمان بهبودی قابل توجه میتواند وجود داشته باشد. لذا بیمارانی که در معرض خطر بالایی از لحاظ خودکشی قرار دارند، لازم است بیمار در آغاز درمان تحت نظر بوده و جهت کاهش خطر مصرف بیش از حد، تعداد قرصهای در دسترس بیمار محدود باشد.
نکات قابل توصیه به بیمار :
1- علیرغم ایجاد بهبودی طی 4-1 هفته، لازم است بیمار مصرف داروها را ادامه دهد و از قطع ناگهانی مصرف دارو پرهیز شود.
2- لازم است انجام فعالیتهای نیازمند هوشیاری کامل مانند رانندگی یا کار با ماشینآلات با احتیاط صورت گیرد. زیرا داروهای سایکواکتیو باعث مختل شدن قضاوت، تفکر و مهارتهای موتور میشود.
3- بیمار باید قبل از مصرف هر نوع دارو یا فرآورده بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کند.
4- میتوان دارو را صبح یا عصر و بدون توجه به غذا مصرف کرد.
مصرف در سالمندان: استفاده از این دارو در سالمندان با احتیاط صورت گیرد، چرا که این افراد حساسیت بالاتری به اثرات دارو دارند.
مصرف در کودکان: استفاده از این دارو در کودکان جهت درمان افسردگی ماژور تأیید نشده است.در کودکان خطر خودکشی بالاتر است و ممکن است این خطر ارتباطی با دارو نداشته باشد.
مصرف در شیردهی: دارو در شیر ترشح شده و باعث بروز اثراتی در نوزادان میگردد. لازم است در طی درمان با این دارو، شیردهی قطع شود.
