برای داشتن سیستم گوارش سالم باید سبک زندگی افراد سالم باشد و با رژیم غذایی مناسب، ورزش مداوم، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات و کم کردن استرس در زندگی، به این امر کمک کنیم.
اکثر افراد دچار مشکلات گوارشی در طول عمر خود می‌شوند. برخی از این مشکلات به خودی خود برطرف شده و یا برخی به کمک دارو درمان می‌شوند، اما از طرفی بعضی دیگر نیز همچنان به صورت مزمن باقی می‌مانند. سیستم گوارش بدن شامل یک لوله (مجرا) از دهان تا روده (مری، معده و روده) و همچنین سایر اندام‌هایی است که به این مجرا متصل می‌شوند.
قسمت شکم، کاملاً توسط اندام‌های دستگاه گوارش پر شده است، بنابراین اهمیت سالم بودن دستگاه گوارش از آن جهت است که تمامی سلول‌های موجود در بدن از طریق همین دستگاه تغذیه می‌شوند. بیماری‌های دستگاه گوارش بر اثر عوامل متعدد و دارای نشانه‌های مختلفی هستند. ناراحتی‌های روده‌ای (روده بزرگ و کوچک)، یبوست، اسهال، استفراغ، عدم هضم مواد غذایی و… همه و همه از بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش می‌باشند.
قسمت شکم، کاملاً توسط اندام‌های دستگاه گوارش پر شده است، بنابراین اهمیت سالم بودن دستگاه گوارش از آن جهت است که تمامی سلول‌های موجود در بدن از طریق همین دستگاه تغذیه می‌شوند. بیماری‌های دستگاه گوارش بر اثر عوامل متعدد و دارای نشانه‌های مختلفی هستند. ناراحتی‌های روده‌ای (روده بزرگ و کوچک)، یبوست، اسهال، استفراغ، عدم هضم مواد غذایی و… همه و همه از بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش می‌باشند.
اغلب بیماری‌های دستگاه گوارش ناشی از عوامل زیر می‌باشند:
استرس:
استرس (جسمی، روحی و عاطفی و فکری) می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل در بروز مشکلات گوارشی (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر و سوء هاضمه) باشد. هنگامی که دچار استرس می‌شوید، فرآیند هضم مواد غذایی دچار اشکال شده و سرعت آن کاهش می‌یابد، زیرا تمام قوای بدن (رسانیدن خون، تأمین انرژی و رسانیدن اکسیژن) صرف از بین بردن استرس وارده به بدن شده و سعی میکند مناطق درگیر با استرس را تقویت و انرژی رسانی کند، در نتیجه این امر به خودی خود سبب می‌شود که مواد غذایی به مدت طولانی‌تری در دستگاه گوارش مانده و سبب ایجاد عوارض گوارشی می‌شود.
مصرف کافئین:
مصرف قهوه به مقدار زیاد اگر با معده خالی انجام شود، سبب بروز ناراحتی و گرفتگی دستگاه گوارش می‌شود. مصرف زیاد قهوه سبب افزایش یافتن اسیدیته ترشحات معده شده و در نتیجه به جدار روده‌ها آسیب می‌رساند.
از طرفی قهوه سبب ایجاد سوزش سر دل و برگشت اسید (ریفلاکس) می‌شود، زیرا موجب شل شدن اسفنگتر میان مری و معده می‌گردد.
مصرف انواع داروها:
بسیاری از داروهایی که مصرف می‌کنیم، بر روی عملکرد دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند. یکی از آسیب‌های شایع دستگاه گوارش بر اثر مصرف داروها، آسیب دیدن جدار و مخاط معده می‌باشد. برخی از داروها سبب کاهش فعالیت و عملکرد عصب‌ها و ماهیچه‌های دستگاه گوارش می‌شوند. برخی از داروها نیز سبب بروز یبوست در افراد می‌گردند، بنابراین با پزشک خود در مورد عوارض جانبی داروها مشورت نمایید.
عدم فعالیت فیزیکی و کم تحرکی افراد:
اگر در زندگی، فرد کم تحرکی بوده و فعالیت فیزیکی چندانی ندارید، این امر سبب تضعیف دستگاه گوارش می‌شود. کم تحرکی سبب کاهش متابولیسم و سوخت و ساز بدن می‌شود و یبوست ایجاد میکند.
مصرف قهوه به مقدار زیاد اگر با معده خالی انجام شود، سبب بروز ناراحتی و گرفتگی دستگاه گوارش می‌شود. مصرف زیاد قهوه سبب افزایش یافتن اسیدیته ترشحات معده شده و در نتیجه به جدار روده‌ها آسیب می‌رساند. ورزش کردن، سبب رفع تنبلی معده شده و با تحریک ماهیچه‌های روده سبب حرکت مواد غذایی موجود در روده می‌شود و به دفع آن کمک میکند. بنابراین برای داشتن سیستم گوارش سالم باید سبک زندگی افراد سالم باشد و با رژیم غذایی مناسب، ورزش مداوم، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات و کم کردن استرس در زندگی، به این امر کمک کنیم.
مواد غذایی که به خوبی جویده نمی‌شوند:
خوب نجویدن غذا و قورت دادن (بلعیدن) آن سبب می‌شود که کار دستگاه گوارش مضاعف شود و مدت زمان طولانی‌تری را صرف تجزیه و شکستن مواد غذایی به اجزای کوچک‌تر نماید و همین امر سبب می‌شود که ریزمغذی‌ها از قبیل انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر ترکیبات مورد نیاز بدن به خوبی انجام نشده و دفع شوند. از طرفی خوب نجویدن غذا می‌تواند سبب آروغ زدن، تولید گاز و عدم هضم مواد غذایی شود.
سیگار کشیدن:
ترکیبات شیمیایی زیادی در سیگار وجود دارد که صدها نوع از این ترکیبات سمی می‌باشند و این ترکیبات سمی با آسیب رساندن به دستگاه گوارش سبب بیماری‌های رایج دستگاه گوارش مانند سوزش سر دل و زخم معده می‌شوند. سیگار کشیدن همچنین سبب افزایش خطر ابتلا به التهاب روده و سنگ کیسه صفرا می‌شود.
داشتن رژیم غذایی کم فیبر:
فیبر یکی از ترکیبات مفید مواد غذایی است که سبب خوب کار کردن دستگاه گوارش شده و به دستگاه گوارش در حذف مواد زائد و سمی کمک می‌نماید. فقدان فیبر در رژیم غذایی روزانه افراد می‌تواند سبب بروز یبوست و سایر بیماری‌ها از جمله سرطان روده و کولون گردد.غنی ترین منبع فیبر جو دوسر و سبوس آن است که از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری میکند.
