خیلی از مردم برای ایام تعطیل برنامه‌های مختلفی دارند، از جمله آماده‌شدن برای سفر تا خستگی یک سال کار را با پناه بردن به دامان طبیعت رفع کرده و سال نو را با آرامش روحی بیشتری آغاز کنند. اگرچه مسافرت‌های خانوادگی و دوستانه در این ایام باعث آرامش و تفریح است، اما امکان دارد برای برخی با مخاطراتی همراه باشد.
بسیاری از بیماری‌ها در اثر مسافرت‌ها و جابه‌جایی مردم از یک شهر به شهر دیگر یا از یک کشور به کشور دیگر به وجود می‌آید.
بسیاری از این بیماری‌ها عامل عفونی دارد که مربوط به یک منطقه خاص است و با ورود افراد به آن ناحیه باعث ابتلای مسافران به آن بیماری خواهد شد.
برخی دیگر از بیماری‌ها نیز عامل میکروبی، انگلی یا ویروسی دارد.
مسمومیت‌های غذایی به دلیل حمل نادرست مواد خوراکی، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های هنگام سفر است.
بر خلاف عوامل باکتریایی و انگلی که یک دوره چند روزه برای ظهور بیماری دارد، مسمومیت‌های غذایی با فاصله چند ساعت از مصرف غذای فاسدی که به مدت طولانی خارج از یخچال نگهداری شده، ایجاد می‌شود. به عنوان مثال یک عامل بیماری مسمومیت غذایی با نام استافیلوکوک، گاهی به علت نگهداری طولانی‌مدت مواد لبنی مانند خامه یا شیرینی‌ها در خارج از محیط یخچال به وجود می‌آید.
راه انتقال اغلب این بیماری‌های عفونی، آب و غذای آلوده، غذای خام، تماس با دست بیمار یا حامل بیماری مانند حشره‌ها است
این عامل بیماری ممکن است با گذاشتن مواد غذایی در یخچال یا در اثر قرار گرفتن روی حرارت از بین برود، اما سم حاصل از این عفونت همچنان باقی خواهد ماند و باعث پدید آمدن مسمومیت‌های شدید می‌شود که معمولا با علائمی مانند دل درد، حالت تهوع یا گاهی اسهال تظاهر می‌یابد.
راه انتقال اغلب این بیماری‌های عفونی، آب و غذای آلوده، غذای خام، تماس با دست بیمار یا حامل بیماری مانند حشره‌ها است.
معمولا بیماری‌زایی این عوامل عفونی در محیط‌های خشک طی چند دقیقه از بین می‌رود، اما در محیط‌های مرطوب مانند سبزی‌ها و سالاد‌ها می‌تواند به مدت طولانی باقی بماند و باعث سرایت بیماری شود.
دل درد:
یکی دیگر از بیماری‌های شایع حین سفر، یبوست و اسهال‌های مسافرتی است.
تحرک نداشتن به مدت طولانی مانند نشستن در ماشین می‌تواند در افرادی که زمینه یبوست یا بیماری هموروئید (بواسیر یا شقاق) دارند، ایجاد مشکل کند.
همچنین یک نوع باکتری معروف به نام اشرشیاکولای (اشرشیا کلی) باعث بروز اسهال مسافرتی می‌شود. معمولا این بیماری از یک کشور به کشور دیگر انتقال می‌یابد، اما امکان دارد از یک شهر به شهر دیگر نیز منتقل شود.
در ضمن بیماری معروفی مانند وبا که معمولا در فصل تابستان شیوع پیدا می‌کند و اغلب از طریق مسافران پاکستانی وارد مناطق جنوبی کشور می‌شود نیز ممکن است در برخی فصول سال مانند بهار شایع شود.
بنابراین مسافران باید از مصرف سبزی‌های شسته‌شده با آب آلوده و غیربهداشتی پرهیز کنند و در صورت شیوع این بیماری در یک ناحیه خاص، با دیدن علامت‌های مشکوک مانند اسهال به سرعت به پزشک مراجعه کنند تا جلوی انتشار آن گرفته شود.
انگلی در آب‌های سرد:
در ضمن ممکن است کسانی که به مناطق سردسیر و کوهستانی سفر می‌کنند، مبتلا به نوعی انگل به نام ژیاردیا شوند. محل زیست این انگل در آب‌های سرد است. حتی تعداد اندک و انگشت‌شمار این انگل می‌تواند فرد را به بیماری مبتلا کند و با علائمی مانند دل درد، نفخ شکم و گاهی اسهال تظاهر یابد.
برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی باید افراد قبل از خوردن غذا، دست‌های خود را به خوبی بشویند
مسافران باید از آشامیدن آب چشمه‌ها، سرچشمه‌ها، رودخانه‌ها و چاه‌ها به احتمال آمیخته بودن با مدفوع انسان یا حیوان، پرهیز کنند.
بهتر است مسافران آب آشامیدنی خود را از آب‌های معدنی و استاندارد و بهداشتی تامین کنند. در صورت دسترسی نداشتن به آب‌های معدنی، بهتر است از آب‌های جوشانده‌شده یا شیر آبخوری‌هایی که توسط شهرداری علامت‌گذاری شده است، استفاده شود.
افراد دچار چاقی، دیابت و یا چربی خون بالا و همچنین افراد دارای مشکلات گوارشی بهتر است از خوردن شیرینی زیاد و پرکالری و همچنین آجیل و تنقلات پرهیز کنند و به یک نوشیدنی مانند چای یا شیرینی کوچک و میوه بسنده کنند.
همچنین با آغاز فصل بهار و میوه‌های نوبرانه مانند چغاله بادام و آلبالو خشکه، بساط دستفروشان برپا می‌شود که معمولا برای نگهداری و سنگینی چغاله‌ها از آب‌ها و سطل‌های آلوده استفاده می‌کنند. بنابراین مسافران پیش از خوردن این میوه‌ها باید به خوبی آنها را بشویند تا در حین سفر به بیماری مبتلا نشوند.
پیشگیری، مهم‌ترین اصل:
پیشگیری مهم‌ترین عامل کاهش بیماری‌ها است.
برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی باید افراد قبل از خوردن غذا، دست‌های خود را به خوبی بشویند و از رستوران‌های بین راهی و دستفروشان و دوره‌گردهای مشکوک، به هیچ‌وجه مواد غذایی خریداری نکنند، زیرا معمولا در کنار این مراکز، دستشویی‌های بین راهی وجود دارد که به علت داشتن مگس و حشره فراوان، انتقال بیماری را تسریع می‌کنند.
