فراموشی و آلزایمر

در ابتدا باید بدانید که بین بیماری فراموشی و آلزایمر تفاوت هایی وجود دارد که این تفاوت ها می توانند باعث گیج شدن شما و اشتباه کردن در تشخیص قطعی آنها شود. دو شرط در تفاوت فراموشی و آلزایمر نقش دارند که عبارتند از : سن معمول شروع بیماری و دوره بیماری که در ادامه در مورد این شروط توضیحات بیشتری خواهیم داد. معمولاً علائم  بیماری آلزایمر درپی دو نوع آسیب عصبی به وجود می آیند. عامل اول دولایه شدن سلول های عصبی است که اصطلاحاً به آن دولایه ای های نوروفیبریلاتوری (neurofibrillary tangles) گفته می شود و عامل دیگر ذخایر پروتئین که به عنوان پلاک های بتا آمیلوئید (beta-amyloid plaques) تولید شده توسط مغز شناخته شده است می باشد. محققان هنوز دلیل یا چگونگی بروز این عوامل را به طور حتم نمی دانند ولی پژوهش های اخیر انجام شده حاوی جواب های امیدوار کننده ای بوده است که در رابطه با نوعی پروتئین خون به نام ApoE (برای آپولیپو پروتئین E) در ارتباط است. وظیفه این پروتئین جابجا کردن مواد چرب مورد نیاز بدن می باشد. مانند بقیه پروتئین ها، نوع ApoE موجود در بدن انسان با آزمایشات ژنتیکی تعیین می شود و تا کنون انواع مختلفی از آن شناسائی شده است. برخی از آنها دارای خطر بیشتری در رابطه با ابتلا شدن به آلزایمر هستند. اشکال خاصی از AopE می تواند موجب آسیب های مغزی در افراد شود. دلیل دیگری نیز وجود دارد که احتمال ترکیب این پروتئین با مواد دیگر است. این که AopE تا چه حد می تواند در ابتلا به آلزایمر نقش داشته باشد مشخص نیست ولی این امر که ژن به طور قطع در این بیماری نقش مهمی بازی می کند حتمی است. در نتیجه در افرادی که والدین آنها از آلزایمر رنج می برده اند احتمال بروز این بیماری بیشتر است و این افراد باید اقدامات بیشتری برای جلوگیری از مبتلا شدن به این بیماری انجام دهند.
این تئوری نیز وجود دارد که خوردن ذرات کوچک از جنس آلومینیوم که ممکن است در حین استفاده وسایل آشپزخانه وارد بدن شود، منجر به آلزایمر شود. 
یکی دیگر از دلایل ممکن، ارتباط بین تشکیل پلاک و رادیکال های آزاد است. این ناپایداری ملکول های آزاد می تواند واکنش های مخرب شیمیائی را به دنبال داشته باشد. ولی این دو نظریه بسیار بحث برانگیز بوده و هنوز اثبات نشده است. در واقع محققان در حال حاضر در حال تحقیق بر روی ارتباط بین آلومینیوم و آلزایمر هستند.
فرد زمانی دچار فراموشی (دمانس) شده است که در فرآیند های ذهنی، فکری و یادگیری با  مشکلاتی مواجه می شود. از علائم این بیماری که می تواند در تشخیص آن نقش اساسی داشته باشد می توان از کاهش عملکرد ذهنی، حافظه ای و شخصیتی نام برد. این گروه از علائم مربوط به مجموعه ای از بیماری ها می باشد. از جمله این بیماری ها دمانس عروقی یا همان فراموشی به علت بیماری پارکینسون است که دارای علایم عمومی مشابه با دمانس نوع آلزایمر است. با این تفاوت که شواهد بالینی و آزمایشگاهی مبنی بر دلایل عروقی در مورد آن موجود است و در ضمن شایعترین نوع آلزایمر به شمار می رود. بیماری آلزایمر نوعی از بیماری فراموشی (دمانس) است که شایع ترین علت زوال عقل در نزد افراد مسن است. به عبارت دیگر فراموشی، به صورت مجموعه ای از ضعف ها در شناخت اطراف و اشخاص برای بیماران عمل می کند. 
به طو کلی از دیگر تفاوت های بین آلزایمر و فراموشی، سن شروع بیماری آلزایمر است که به طور معمول در سنین بالاتر اتفاق می افتد. این بیماری در سنین بالای 65 سالگی شایع است و بروز این بیماری در سنین قبل از 50سالگی به ندرت اتفاق می افتد. ولی این بدین معنی نیست که انواع دیگر فراموشی در سنین کم نمی تواند رخ دهد. برای مثال ممکن است فرد به دلیل ضربه سر و یا بیماری های دیگر به علائم فراموشی و زوال عقل دچار شود.
بیماری آلزایمر معمولاً بدون هیچ گونه استثنائی دارای روال پیشرونده آرامی است. با این حال انواع دیگر بیماری فراموشی می توانند در دوره های مختلف زمانی پیشرفت کنند. همچنین برخی از این بیماری ها می توانند بدون تغییر باقی بمانند و یا حتی بهبود پیدا کنند. به عنوان مثال، دوره و علائم بیماری دمانس عروقی ممکن است به سرعت و به صورت ناگهانی تغییر کند. این امر در بیماری فراموشی کروتسفلد جاکوب (Creutzfeldt-Jakob) نیز صدق می کند که دارای روند پیشروی سریع می باشد. 
تشخیص فراموشی به علت بیماری و یا ضربه وارد شده به سر ، ممکن است با بیماری آلزایمر متفاوت باشد. بیماری آلزایمر معمولاً به صورت خفیف شروع شود و تا فراموشی کامل پیش می رود و می تواند منجر به مرگ بیمار شود. همچنین برخی از انواع بیماری های فراموشی نیز ممکن است تا مدت زمان طولانی بدون تغییر باقی بماند.
فراموش کردن، یکی از نشانه های مشترک و برجسته بیماری آلزایمر است. گم شدن یا فراموش کردن جای اشیاء به طور مکرر، از علائم مبتلا شدن به آلزایمر محسوب می شوند. در نزد افراد بیمار، توانایی برای یادآوری اطلاعات از حافظه به طور قابل توجهی دچار اختلال شده و فرد شروع به فراموش کردن تاریخ های مهم و یا رویدادهای مهم می کند. همچنین فرآیند یادگیری یا حفظ کردن اطلاعات جدید برای فرد مشکل می شود و به این ترتیب می تواند یک سؤال را بارها و بارها بپرسد. در مواردی که بیماری آلزایمر شدید باشد، فرد قادر به یادآوری چگونگی رسیدن به محل مشخص نمی باشد.
ضعف در صحبت، آفازی (اختلال در تکلم) به طور مستقیم با بیماری آلزایمر در ارتباط می باشد. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است قادر به یادآوری نام افراد آشنا یا شیئی که معمولاً از آن استفاده می کنند نباشند. همچنین ممکن است درک آنچه دیگران به آنها می گویند برایشان دشوار شود و یا توانایی دنبال کردن مکالمه را نداشته باشند. این عوامل خود تبدیل به مانعی برای برقراری ارتباط فرد با دیگران می شوند.
نقض و ضعف در مهارت های حرکتی یا آپراکسی apraxia (ناتوانی در انجام فعالیت ارادی، هدفدار؛ که با فلج یا سایر آسیب‌های حسی یا حرکتی قابل توضیح نباشد) نیز در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر قابل رویت است. این امر مانع توانایی فرد در انجام مهارت های حرکتی معمول نظیر، آشپزی، تمیز کردن یا نظافت شخصی می شود. به این صورت که ممکن است لازم باشد افرادی که از آنها پرستاری می کنند، به بیمار در امور روزانه مثل غذا خوردن، حمام یا لباس پوشیدن کمک کنند.
زمان زیادی طول کشید که تا پژوهشگران به این موضوع پی ببرند که دیابت نوع 2 نیز در مبتلا شدن فرد به آلزایمر می تواند نقش اساسی داشته باشد. 
از دیگر مشکلات بیماری آلزایمر ناتوانی در شناخت اشیا یا همان آگنوزی (agnosia) است. در صورت بروز این مشکل، فرد از تشخیص اشیاء اطراف خود مانند، میز، صندلی و اشیائی که به صورت روزانه استفاده می کند دچار مشکل می شود. در مراحل پیشرفته، این افراد قادر به تشخیص زن، شوهر و فرزندان خود نمی باشند. این امر مسلما نگران کننده ترین علامت برای افراد نزدیک به بیمار است. تحقیقات حاکی از آن است که تنش و استرس به وجود آمده از این موضوع،  احتمال ابتلا به افسردگی را نزد زن، شوهر و فرزندان فرد بیمار افزایش می دهد.
زمانی که شما دریافتید که شخصی که برای شما مهم و دوست داشتنی است، به تدریج در حال از دست دادن حافظه خود است، به انجام روش هایی که می تواند به او در تقویت حافظه کمک کند اقدام کنید. به عنوان مثال گذراندن اوقات خوش و سرگرم کننده و بوجود آوردن فرصت هایی برای برقراری ارتباط اجتماعی او با افراد متفاوت برای مقابله با بیماری نوع پیشرونده که تأثیر فراوانی خواهد داشت. یکی از راه ها بازی کردن است. بازی فعالیت ساده ای است که به بازیابی کلمات کمک می کند و به عنوان نوعی از فعالیت که باعث تحریک ذهن می شود عمل می کند.
بازی با کلمات یکی از بازی های ساده ولی در عین حال موثر به شمار می رود. به صورتی که شما به بیمار جمله ای را می گوئید و از او می خواهید تا ادامه یا لغت جا افتاده در جمله را بگوید. به طور مثال شما می گویید: خودن روزانه یک سیب شما را از دکتر …….. نگه می دارد و او باید کلمه دور را در جای خالی بگذارد. از بازی های دیگر، صحبت در مورد تیم های ورزشی یا ورزشکارانی که مورد علاقه بیمار هستند است. با این کار فرد برای به یاد آوردن نام بازیکن یا تیم، مجبور به کارگرفتن ذهن خود می شود و در نتیجه این کار، حافظه فرد تقویت می شود و به کند کردن روند پیشروی بیماری کمک می کند.
در انتها قابل ذکر است که انجام برخی از فعالیت ها نظیر، حل کردن جدول، مطالعه روزانه چند صفحه کتاب، بازی های فکری، ورزش و فعالیت های بدنی و در مجموع تمامی فعالیت هایی که باعث به کارگیری حافظه و ذهن انسان می شوند، می توانند در جلوگیری از ابتلا به بیماری های فراموشی کمک بسزائی کنند.