موارد و مقدار مصرف
الف) درمان مصرف بیش از حد آنتاگونیست‌های فولیک اسید (متوترکسات، تری متوپریم یا پیریمتامین).
بزرگسالان و کودکان: مقدار معادل وزن آنتاگونیست، وریدی یا عضلانی تجویز می شود. در موارد مصرف بیش از متوترکسات تا 75 میلی گرم انفوزیون وریدی برای 12 ساعت و سپس 12 میلی گرم هر 6 ساعت تا 4 دوز تجویز می شود. برای پیشگیری از عوارض جانبی متوترکسات در دوزهای معمول 12-6 میلی گرم عضلانی هر 6 ساعت برای 4 دوز تجویز می شود.
ب) جلوگیری از مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد متوترکسات در درمان سرطان.
بزرگسالان و کودکان: mg/m2 10 خوراکی، عضلانی یا وریدی هر 6 ساعت تا رسیدن سطح خونی متوترکسات به کمتر از mol/ml 05/0 مصرف می شود.
پ) دفع اثرات سمّی متوترکسات مصرف شده در درمان پسوریازیس شدید.
بزرگسالان و کودکان: مقدار 8-4 میلی گرم دو ساعت بعد از مصرف متوترکسات تزریق عضلانی می شود.
ت) درمان مسمومیت خونی ناشی از درمان با پیریمتامین.
بزرگسالان و کودکان: دوز کاملاً وابسته به بیمار بوده و بسته به مقدار آنتاگونیست فولیک اسید و وضعیت بالینی بیمار تجویز می شود.
ث) جلوگیری از سمیت ناشی از Trimetrexate زمانی که برای درمان پنوموسیستیس کارینی تجویز می شود.
بزرگسالان: mg/m2 20 خوراکی یا وریدی در عرض 5 الی 10 دقیقه هر 6 ساعت (دوز کلی روزانه mg/m2 80). در صورت مصرف خوراکی دوز را مطابق قرص های 25 میلی گرمی تجویز کنید. تا حداقل 72 ساعت بعد از آخرین دوز متوترکسات دارو را ادامه دهید. بر مبنای پاسخ هماتولوژیک بیمار دوز را تنظیم کنید.
ج) سرطان کولورکتال پیشرفته.
بزرگسالان: mg/m2 200 تزریق آهسته وریدی طی 3 دقیقه به همراه mg/m2 37 فلورو اوراسیل روزانه برای 5 روز یا mg/m2 20 تزریق آهسته وریدی طی 3 دقیقه به همراه mg/m 2 425، فلورواوراسیل برای 5 روز. کورس را می توان هر 4 هفته برای دو دوره یا هر 5-4 هفته تا زمانی که بیمار از اثرات سمّی کورس قبلی بهبود یابد تکرار کرد. دوز فلورواوراسیل را بر مبنای بیمار (فردی) تنظیم کنید.
چ) درمان کم خونی های مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولات.
بزرگسالان و کودکان: تا مقدار mg/day 1 تزریق عضلانی می شود. طول مدت درمان به پاسخ خونی بیمار بستگی دارد.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف: آنمی پرنیشیوز یا آنمی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین B12.
موارد احتیاط: لوکوورین باعث افزایش سمیت ناشی از -5 فلورو اوراسیل می شود و لازم است دوز این دارو کاهش یابد.
ترکیب کوتریموکسازول به همراه لوکوورین برای درمان فاز حاد PCP در بیماران مبتلا به HIV باعث افزایش میزان شکست درمان می شود.
در دوزهای بالاتر از mg/m2 10 محلول تزریقی را با آب مقطر رقیق کرده و از محلول‌های حاوی بنزیل الکل استفاده نکنید. به خاطر محتوای کلسیمی، محلول‌های تزریقی را با سرعت کمتر از mg/min 160 تجویز کنید. برای تجویز داخل نخاعی استفاده نکنید.
عوارض جانبی:
پوست: بثورات پوستی ، خارش، اریتم، واکنش‌های آنافیلاکتوئید.
سایر عوارض: خس خس سینه.
مسمومیت و درمان
لوکوورین نسبتاً غیرسمّی است. توصیه خاصی برای مصرف بیش از حد این دارو ارائه نشده است.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان با فنی توئین، فنوباربیتال و پریمیدون غلظت سرمی را کاهش و دفعات بروز حملات تشنجی را افزایش خواهد داد. اگر چه این تداخل با مصرف همزمان اسید فولیک به ندرت بروز کرده است، اما باید با مصرف لوکوورین نیز مورد توجه قرار گیرد. به نظر می رسد مکانیسم این اثر افزایش کلیرانس متابولیک این داروها یا انتشار مجدد در مایع مغزی – نخاعی و مغز باشد. فنی توئین و پریمیدون غلظت سرمی فولات را ممکن است کاهش دهند و سبب بروز نشانه‌های کمبود فولات شوند.
مصرف همزمان با فلورواوراسیل باعث افزایش سمیت ناشی از آن می شود.
مکانیسم اثر:
لوکوورین یک مشتق اسید تتراهیدروفولیک، یعنی شکل احیاشده اسید فولیک است. لوکوورین به عنوان یک پیش فاکتور در واکنش‌های انتقال گروه های یک کربنه در بیوسنتز پورین‌ها و پیریمیدن‌های اسیدهای نوکلئیک عمل می کند. اختلال در ساخت تیمیدیلات در بیماران مبتلا به کمبود اسید فولیک ممکن است دلیل ساخت ناقص DNA، تشکیل مگالوبلاست، و کم خونی‌های مگالوبلاستیک و ماکروسیتیک باشد. لوکوورین یک پادزهر قوی برای اثرات سمّی آنتاگونیست‌های اسید فولیک (پیریمتامین، تری متوپریم و متوترکسات) است.
لوکوورین برای جلوگیری یا کاهش مسمومیت ناشی از مصرف مقادیر زیاد متوترکسات به کار می رود. اسید فولینیک سلول‌های طبیعی را بدون معکوس کردن اثر متوترکسات، «حفظ» می کند.
فارماکوکینتیک:
جذب: بعد از مصرف خوراکی، به سرعت جذب می شود. حداکثر غلظت سرمی فولات بعد از مصرف 15 میلی گرم دارو در کمتر از دو ساعت حاصل می شود. افزایش فعالیت فولات سرم و پلاسما بعد از مصرف خوراکی دارو عمدتاً ناشی از 5- متیل تتراهیدروفولات (شکل اصلی ذخیر های و انتقالی فولات در بدن) است.
پخش: اسید تتراهیدروفولیک و مشتقات آن در سرتاسر بدن انتشار می یابند. کبد حاوی تقریباً نیمی از ذخیره تام فولات بدن است.
متابولیسم: لوکوورین در کبد متابولیزه می شود.
دفع: لوکوورین به صورت 10 – فورمیل تتراهیدروفولات و 5, 10 – متینیل تتراهیدروفولات از طریق کلیه دفع می شود. طول مدت اثر دارو 6-3 ساعت است.
اشکال دارویی:
Tablet: 5, 15, 25mg
Injection: 3 mg/ml, 10 mg/ml, 3ml, 10 mg/ml, 5ml, 10 mg/ml, 10ml, 10 mg/ml, 20ml, 125/ml, 5ml
Injection, Powder: 30,100mg
