یبوست و بی اختیاری ادرار در سالمندان
«یبوست» مشکل شایعی است که در همهٔ سنین دیده می شود. هرچند این مشکل در سالمندی بیشتر است ، ولی باید بدانید که افزایش سن دلیل یبوست نیست ؛ بلکه عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند.مثلاً گاهی بیماری خاصی موجب یبوست می شود ولازم است که برای بررسی علت و درمان بیــماری، به پزشک مراجعه کنید. گاهی نیز مصرف داروها موجب یبوست می شود که در این مورد نیز، باید از پزشک خود سوال کنید. اما در اغلب موارد، شیوهٔ زندگی ما باعث یبوست می شود. پس می توان با توجه به موارد زیر این شیوه را اصلاح و بروز یبوست را کاهش داد:
کم خوردن مواد غذایی حاوی «فیبر» موجب یبوست می شود. در کتاب اول این مجموعه گفتیم که میوه ها و سبزی ها، غلات سبوس داروحبوبات دارای «فیبر» هستند. وقتی که مشکلات دندانی داریم ، جویدن غذا سـخت است بنابراین میوه و سبزی کمتری خورده و دچار یبوست می شویم. درچنین مواردی از سبزی های خرد شده یا میوه های پخته و یا رنده شده می توانیم استفاده کنیم .بنابراین مواد غذایی حاوی فیبر را بیشتر بخورید.بهترین انتخاب برای سالمندان مصرف سوپ های تهیه شده از سبوس جو دو سر و روغن زیتون است. گلابی رسیده ، آلو ، توت ، انگور ، کاهو و سایر انواع وسبزی ها دارای فیبر هستند.
افراد سالمند کمتر احساس تشنگی می کنند . اگر فقط زمانی که تشنه هستید آب وسایر مایعات را بنوشید ، مطمئن باشید که مایعات کافی به بدن شما نمی رسد . مصرف کم مایعات نیز موجب یبوست می شود.سعی کنید در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات که بهتر است آب ساده باشد بنوشید. اگر صبح ها بعداز بیدار شدن از خواب یک لیوان آب بنوشید، چند دقیقه بعد روده ها به کار می افتند.چند ساعت قبل از خواب، یک لیوان آب ولرم به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه بنوشید. این کار ضمن تامین مایعات بدن به کار کردن روده هم کمک می کند. همچنین موجب می شود شب راحت تر بخوابید.
افـــرادی که در طول روز تحرک کمی دارند وزیاد می نشینند، معمولاً دچار یبوست می شوند. بنابراین به طور منظم ورزش کنید . نیم ساعت پیاده روی روزانه و یا انجام سایر تمرینات ورزشی به برطرف شدن یبوست کمک می کند.
کسانی که به دلایل مختلف اجابت مزاج را به تاخیر می اندازند پس از مدتی دچار یبوست شدید خواهند شد. مثلاً زمانی که برای کاری عجله دارند و یا بیرون از منزل هستند و تمایل به استفاده از توالت عمومی ندارند اجابت مزاج دچار تاخیر می شود. زمانی که نیاز به اجابت مزاج پیدا می کنید ، بلافاصله به توالت بروید . همچنین وقتی اجابت مزاج هر روز در یک ساعت معین انجام شود روده ها عادت می کنند که در همان زمان معین کار کنند.این زمان بهتر است پس از خوردن غذا و ترجیحاً پس از خوردن صبحانه باشد. زمانی را انتخاب کنید که کاری نداشته باشید و بتوانید بدون عجله در توالت بمانید.
اگر از توالت فرنگی استفاده می کنید ، یک زیر پایی به بلندی حدود ۱۵ سانتی متر را در زیر هر یک از پاها، بگذارید . این کار باعث می شود که حالت چمباتمه ایجاد شود و به دفع مدفوع کمک می کند.
اگر داروهای مسهل به طور مداوم مصرف شوند پس از مدتی روده کار طبیعی خود را انجام نداده و یبوست به وجود می آید.بنابراین از مصرف خودسرانهٔ داروهای مسهل خودداری و تنها با تجویز پزشک آنها را مصرف کنید.
درصورت دیدن خون در ادرار به پزشک مراجعه کنید.
مواد زاید و سموم بدن از طریق کلیه ها وارد ادرار می شود. ادرار در مثانه جمع می شود و بــا پر شدن مثانه احساس دفع ادرار ایجاد می گردد.با افزایش سن ، دفع ادرار دچار تغییراتی می شود.
ایــــن تغییرات طــــبیعی احتمال بروز برخی بیماری ها را بیشتر می کند. یکی از این بیماری ها «بی اختیاری ادرار » است.
انواع بی اختیاری ادرار :
بی اختیاری ادرار یکی از سه حالت زیر را دارد:
در این حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمین، بی اختیار چند قطره ادرار خارج می شود. این حالت در زن ها خیلی بیشتر است که ممکن است به علت عفونت ادراری ،تغییرات مجرای ادرار با افزایش سن و یا زایمان های متعدد باشد.
ـ عضلات کف لگن را تقویت کنید .
برای این کار سعی کنید کم کم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یک بار ادرار کنید. به تدریج سعی کنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر کنید.اینکه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می کنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد که ادرار نریزد. کم کم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست که شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.
تمرین دوم : ناحیهٔ مقعد را سفت کنید؛ مانند حالتی که می خواهید مانع دفع مدفوع شوید و این حالت را برای مدت ۵ ثانیه حفظ نموده و بعد رها کنید. در طول انقباض نفس خود را حبس نکنید. این کار را چندین بار در طول روز انجام دهید.تکرار تمرین باید در حدی باشد که خسته نشوید. این تمرین را در حالت ایستاده ، نشسته و یا خوابیده می توانید انجام دهید.
در این حالت مثانه خیلی پر شده است وادرار به صورت قطره قطره به طور غیر ارادی می ریـــزد. زمانی که فرد به دستشویی می رود ادرار به طور کامل خالی نمی شود. این حالت بیشتر در مردها دیده می شود که دلیل آن تنگ شدن مجرای ادرار به خاطر بزرگ شدن غدهٔ پروستات است.
برای درمان بزرگی غدهٔ پروستات به موقع مراجعه کنید.سرطان پروستات ممکن است علائمی شبیه بزرگی پروستات داشته باشد.سرطان پروستات اگر زود تشخیص داده شود، درمان می شود.
